خداخلیک یا بندغ

ڈکال نا سوب آن وہوک انگا جو بارسوسس۔ سڑدار نا اُرا ٹی دون اس ئس۔ ولے مخلوق ءِ دا دون آن دیر کننگ کن موکل الو۔ خلق انا چنا نیاڑیک خلق آن مُر خواجہ مَحد آن دیر پُرکننگ کن سُہب اتون وختی بیش تیا ہنارہ و شام تارمئی ٹی پدی خلق آ رسینگارہ۔

تیویٰ خلق اٹ قبرستان ناوڑ انا چُپّی اس تالان ئس۔ کِرّ ی نا ہمو درخت ہرانا شیف اٹ خلقی آ کماش و ورناک دیگر نا پاس آ توسرہ، کچاری کریرہ۔ داسہ بیران ئس۔ ہمو کِرّ ی نا درخت نا لڑ تیا داسہ گوریچ تک وتنیا سرونز دوٹی مودہ کشاکہ۔

چانڑدہی نن تیٹ داسہ نئے مسن تا شبل و زیبا انگا پُر سوز آ باگُل آتا توار ئس۔ نئے ورنا تا دھول وچاپ و درکُڑ آک ئسُر۔ کماش آک بیکار دیوال تا پاناد آ توسرہ ہُرے اسکان تُرند آن جَکارہ و دتری ءُ بلغم تُف کرسا بارن آ جوڑ تے تینا دستار نا پلو اٹی پاک کریرہ۔ اوفک گلوتئی آ خن تتون اسہ ارمان اسے تون آسمان نا کنڈ آ ہُرارہ۔ آسمان پوغ آنبار خیسن ئس و ڈغار ملاسی آن ہڑکی خلککہ۔ اوفتا ہیت آک ہم ہندا وڑ ئسُر….

”اینو جان محمد نا لاغر انگا بیش تما خوا ءِ اَرّا“ جا ن محمد تینا بیش ءِ تمنگ آ خنا تو مخسا پارے۔ بیش بیوس نا داٹی ہچ ءُ ملامتی اس اف۔ مُلاکہ اوڑتون اوار ئس پارے ”گڑا دنا قصور ءِ؟“

جان محمد پارے ”وخت وحالیت نا۔“ ملا خار اٹی پارے ”وخت وحالیت تو خدانا اتوک ءُ، نی مطلب خداءِ قصور وار پاننگ اُس۔ دا تو کفر کننگ اُس۔ نا تو اِرَغ و دیر بند مرے۔“ جان محمد بشخندہ ٹی پارے ”اِرَغ و دیر مروسس تو دا بیش ہراکان اسہ خوا نا ہرفنگ آن تماکہ۔ نن خداغان گلہ کپن گڑا دیر آن گلہ کین۔“ بھلو زاری منت اسے آن پدمُلا اودے بشخا۔ اودے پارے ہم پین دے اس دا وڑ ءُ ہیت کپیس۔ داسہ جان محمد مسیت اٹ تولوک توبہ کننگ ءِ۔ و منشت الانے کہ پر کرے تو مسیت نا دیوال تے لیو اس کیوہ۔

اسٹ اس پارے ”خدائیداد مرک انا نپاد آ تمانے۔ اونا اُرا گودی، سڑدار نا رہی آ ہنانے پارینے تے ”خواجہ ننے کمک کر، دیخہ پیسہ وام ایت۔“ سڑدار پارینے تے ”زمہ ءِ نما ہرفینُٹ یا پیرہ نا نما وام داراُٹ؟ ہنبو پوریا اس کبو۔“

اسہ ورنا اس تینے دیوال آ جوکہ کرسا پارے ”راست پاسہ خواجہ۔ کان شیر خان، شار آ پوریا اس کینہ۔“ شیرخان ہراکہ ڈغار ءِ کرسا چشخ کشنگ ئس، کاٹم ءِ بڑز کرسا پارے ”امر ءُ ہیت کیسہ حیات خان! شار اٹی تو مہالو آن ’کُر آن کچک آک بھاز ءُ‘ اوڑے پوریاگر تا لشکر اس تمانے۔ اوڑے ننے کس ’مولی نا نرخ‘ ءِ ہم سوج کپرو۔ سڑدار وا ہراکان پوسکن ءُ ہیت اس کرینے۔ ہر امیر انگا بندغ غریب آتے محنت وخواری کن پنت ایتک۔“

حیات خان و شیرخان مجلس آن بش مسُر۔ مون مستی ہنسا حیات خان پارے ”کنا خیال پاہک نن کان مَش اسے نا لوپ ءِ ہلین ہرا وخت اوکان سوداگرتا قافلہ اس تدے لُٹن تے۔ تیناحق ءِ پُلِن۔“

شیرخان دا بننگ تون ہبکہ مرسا پارے ”نہ بھاز گندہ ءُ خیال اسے۔ نن امر پین تا پڈ ءِ اَرّن تینا پڈ ءِ پُرکین۔“

”دُنکہ سڑدارک ننا پڈ آتے اَرّرہ تینا پڈ آتے پُرکیرہ۔ کل آن بھلا دز وداڑیل آک تو ہندا سڑدارک ءُ۔“

”چُپ کہ یار کس اس ننا دا ہیت آتے بنگ تو زندہ الیپرو ننے۔“

ہڑتوم آک پدی بسُر، پیر انگا تا مجلس اٹی توسُر۔ مجلس اٹی تولوک اسہ کماش اس پارے: ”خلق انا کل باتیک صاحب نا جاگہ غا ہنبو، اوڑان دا ڈکال اٹ بزگی، بیوسی و لنگڑی نا پراد کبو۔ ای بنگنٹ کہ بھلا صاحب ہندا ملک انا بندغ اسے بلکن تینا ایلم تا پراد ءِ بنے پَزا کے گڑاس کمک ایتے۔“

حیات خان تینے مون مستی کرسا پارے ”آن پارہ کہ اوڑتون لکھ روپئی نا موٹل کار اس ارے۔ بلکن گاڈی ءِ تینا بہاکے اونا پیسہ غاتے ننے آبشخے۔“

شیرخان اونا باسک اٹ ہلسا پارے ”امر ءُ چنائی ءُ ہیت کیسہ یار، صاحب تینا گاڈی ءِ نن کن بہا کیک۔ عجیب ءُ تغ اسے نا۔“

ننا وڑ اناس اوڑے کاہے تو چپڑاسی مُرآن بے عزت کرسا نرفک تے۔ یا پاہک داگنوک اسے۔ دَبو جیل اٹی بٹبوتے۔“

حیات خان پارے ”مرے جیل جوان ءِ دا زند آن، پین اخہ اوڑے مفت انا دال و اِرَغ اس تو رسینگک۔“

”آن جوان پاسہ۔ ننے آن پد ننالمہ وایڑھک داڑے دردر کیر کار سڑدار نا درگہ غا پنڈر۔“

”بس بس۔“ کل اسہ وار اتون شیرخان نا پارہ غا خن تے کشسا ہُرار۔

اسہ کماش اس پارے ”بینگُنی تو نمے گنوک کرینے۔“

”ہیت انت ئس، ہراڑے دریرے شِت کریرے تے۔ نم تینا ننگ وغیرت آن ہم دوتے سلانُرے کہ داسہ کچاری تے ٹی ایڑھ ولمہ غاتے یات کیرے۔ نما ہیت آتیان تو نن خجل مسن۔“

داڈول آ کچاری تُڑاو کل اسٹ اسٹ مرسا تینا اُراتے کن سرہلکُر۔

ہراتم ڈکال نا نہارک پین زیات خلق آتے پلویڑ کریر توہنداکان اسہ خوانوک اس اخباراسے ٹی بیان اس تس۔ گڑا سرکار نا خف آدا پراد سرمس اوحکم تس۔ شارآن خلق اسکان اسہ پکا ءُ سڑک اس کبو۔ وسڑک نا جوڑ کننگ کن ہند اخلق آتیان بینگُن آ مخلوق ءِ مزوری کن خلبو۔ اوفتے دے انا دہ روپئی ایتبو۔

داسہ غٹ علاقہ ہندا سڑک آ ہژمبہ کرے کل منشی آ مچ مسُر۔ ہرافتے ٹی حیات خان وشیر خان ہم اوار ئسُر۔ داسکان خنک تا بینگنی آن کوڈ اٹ ئسُرکہ سڑک تیارمس۔ تینا کاریم نا ایوَز کل ءِ پانزدہ پانزدہ روپئی رسینگا۔ حیات خان جیرت کرسا پارے ”بابو صاحب۔ ننا مزوری نا حق تو بیست روپئی مریک۔“

غٹ مزورک اسہ ہند آ توارکریر۔ آن ننا حق بیست روپئی جوڑ مریک۔ شیرخان، حیات خان ءِ انڈک اس ترسا پارے ”چپ کر دا انت پھسات اس بش کننگ اُس۔“

”ولے ننا دا پنچ روپئی اخر ہرانگ ہنار؟“

”بابوہم تو تینا ونڈ ءِ ہلیک۔“

”امر؟ اوتینٹ تنخواہ ہلپک مگہ؟“ حیات خان سوج کرے۔“

”ہلیک ولے داڑے ہم اوتینا دوءِ خلیک زرس۔ گڑا اونا گزران مریک۔“

”تینٹ اخس تنخواہ ہلیک۔“حیات خان سوج کرے۔

”ہشت سد روپئی۔“

”کنے اگہ تُو انا ہشت سد روپئی رسینگے تو سال انا اسہ موٹل اس ہلتوٹ توکنا پن ءِ بدل کبو“

مزورک تینا اُراتے کن سر ہلکُر تو شیر جان وحیات خان ہم تینا خیری تے چنڈسا مون خلق اکن سرہلکُر۔

شار آن خڑک اوفک خنار بھلو مچی اسے۔ اسہ بڑز ءُ تلہ اسے آ گڑاس تُرہ ئی ءُ بندغ تولوک سگریٹ کشنگ ئسر، اوفتیان شیف گڑاس بزغر و پوریاگر، خواری کَش تولوک ئسر۔

اوفتیان اسٹ بش مس و ترندآن تران ءِ بنا کرے۔

حیات خان پارے ”دا ننا حالیت ءِ خنانے بلکن نن کن سرکارآن گڑاس کرفے۔“

شیرجان ورندی تس ”داڑے ہرکس ءِ تینا غم ءِ کس ءِ ننا لنگڑی آ پزا بفرو۔“

ترانکار پاننگ اس آزاتی ننا حق ءِ، آزاتی ننا گڈیکو مزل ءِ….

آزاتی ننا پیدائشی حق ءِ نن الم آزات مرون…. نن اسٹ ایلو نا زنچک چکنگ و غلامی ٹی اسٹ ایلو ءِ چونڈنگ آن آزات مرون۔ نن دامحکومی بزگی ءِ نسخل اسے ٹی نُسون۔ نم کل پابو انقلاب زندہ باد….“

لاغرآ گُٹ آتیان کہوک ءُ توار اس بس ”انقلاب زندہ باد“ بھلا تُرہیک کرار آ کرسی تیان بش مسر ومون مستی سر ہلکُر۔ اوفک شیر خان وحیات خان نا رہی آن گدرینگسا پاریر۔

”سرکار نا دشمنک اُرے یاغی اُرے۔ نم تون بھلو دھوکہ اس مسنے۔ داسہ نما عبرت ناک ءُ ایسر اس مرو۔ سرکاری کارندہ غاک ننا رپورٹ ءِ تفس ای تو درو اسہ ٹھیکہ اسے کن درخواست تسنُٹ۔ صاحب ءِ اگہ سما تما کہ ای ہم داجلسہ ٹی اوار مسنُٹ توکنے آبس خاردرو۔“

حیات خان حیران مس کہ دا امر ءُ ہیت اس کرینے کہ بھلا بھلا بندغ آک اوڑان خاردرور۔

”شیرخان یار دانا ہیت آتیٹ امر ءُ ہنینی اس ئس کہ ہیت آتیٹ کنے بہاٹی ہلک ای ہم داسہ گلی گلی ٹی انقلاب زندہ باد نا نعرہ خلوٹ“

”ولے ای تو دانا اسہ ہیت اس ہم سرپد متٹ۔ داہیت کنے دوست بس کہ خواجہ غاک خلیس آن نرار گم مسر۔“

”سرپدتوای ہم متوٹ۔“

پانزدہ روپئی ءِ جیب اٹ کرسا چپل آتے گرسا وخت اس کہ اوفک خلق آ رسینگار تو خنار کہ سڑدارنا وتاخ نا مون آ بھلو مچی اسے۔ اوفک گام تے زرس ترند ہرفیر دُن مف جھیڑہ و پھسات اس مرو۔ خڑک آرسینگار تو سڑدار نا نوکر اس اوفتے کن رُم کرسا پارے:

”حیات خان نمے خبر ءِ کہ پگہ صاحب ننا خلق انا ہُننگ کن بریک۔ اونا بخیر کن نن کسر آ اسہ بھلو درگہ اس جوڑ کینہ، او درگہ غان ہلیس سڑدار نا وتاخ اسکان پھل و بیرک خلینہ۔ کل آن چندہ ہلکنُن دہ دہ روپئی نما بچاسُر داسہ ہمت کبو تینا دہ دہ روپئی ءِ کشبو ایتبو۔“

حیات خان ہبکہ مرسا پارے ”اِرادے آن نن لنگڑ آ پڈ اتون خل کُٹّانُن دوک ننا پوتڑو کرینو۔ داسہ دا وہوک آ خید ودتر تا ایوَز اٹی رسینگوک آ دہ روپئی ءِ ہم نم پُلنگ اُرے۔ دا امر ءُ ظلم اسے؟“

سڑدارصاحب دا ہیت آتا بننگ تون دونلی آنبار ٹَکّا کرے: ”کشبو پیسہ غاتے نہ توسِل تے نما کشفوہ۔“

شیرخان پارے ”کش ایلم دا تیل/ آتے جیب آن، دافک ننے ڈنگ خلیرہ ننے وا ہراکان پیسہ ساچک۔“

پوتڑو آ دمدر آ دوک جیب آتیا ہنار دہ دہ روپئی نا نوٹ آک سڑدار نا پالشی آ بوٹ آتیا تمار….

”دافتیان رنگی ءُ جھنڈا ہلیوہ….“ سڑدارصاحب پارے اڑے حیات خان نم تینا گڑاتے داڑے تخبو۔ کاریم تیٹ لگبو۔ دا بانز آتے ہرفبو۔ بخیری درگہ ءِ جک کبو زوکبو۔ کاریمک اسُل بھاز ءُ نم کن….

٭٭٭

ہفتئی تلار،

تاک26

04 July 2020

پنہ، 6