اسلامی صحافت                 44

ہودہمیکو بشخ

تعلقاتِ عامہ

(iv)

ایلوفتا زند اٹ نیام تمنگ:۔

دن کہ تینا زند انا باندات آتیٹی است خواہی بھاز جوان ءُ ہیت اسے تو ہندن ایلوفتا زند اٹ نیام تمنگ ہموخس زیات خراب ءُ ہیت اسے۔ اسٹ آن تعلقداری ودک، ایلوڑان تعلقداریک خراب مریرہ۔ ایلوفتا باندات آتے پہہ مننگ نا مطلب دادے کہ بندغ تینا ایلم تون ہراتم ملے تو اونا حالیت آتے سوج کرے۔ اوٹی کڑمبی درشان کے، اودے جوان ءُ سلاہ ایتے، اونا جیرت ءِ ودفے، اگہ عملی وڑ اٹ کمک کننگ کے تو اودے ہمونا سلہ خلے۔ دا رد اٹ اسہ اہم ءُ حالیت اس دا ہم ارے ہرادے نبی بیان فرمائفے:

”ہراتم اسہ بندغ اس پین بندغ اسے تون ایلمی کرے تو اوڑان اونا پن، اونا باوہ نا پن، و اونا قبیلہ نا پن ءِ سوج کے۔ دا سوب آن کہ اوڑتون مہر مریبت نا روتہ غاک سوگو مریرہ۔“

یعنی ہراتم بندغ کس اسے نا جند اتون خڑکی خواہک، تو یخین اٹ ایلو ہم اونا کنڈ آ چکار کیک، و دا وڑ تعلقداری نا روتہ غاک سوگو مریرہ۔ ایلوفتا زند انا گچینی ٹی است خواہی ہلنگ نا اسہ وڑ اس دا ہم ارے کہ تینا ایلم ءِ تینا کاریم تیٹی پت اٹ ہلنگے، داڑان ہم مہر و خڑکی ٹی ودکی مریک۔

جوزہ غاتا درشانی:۔

ہرا وڑ کہ حق ءِ است اٹ حق پاننگ گنج اس اف، ”اقرار بللسان“ ہم المی ءِ۔ ہندا وڑ مہر انا جوزہ غاتا درشانی ءِ زبان آ اتنگ ہم بھاز اہمیت تخک۔ جوزہ غاک اگہ است اٹی سلیسر، تو اڑنگ ودی مریک۔ و تعلقدار بندغ ءِ اونا سما تمپک۔ ولے اگہ جوزہ غاتا درشانی نا وار تننگے، رد عمل آن مہر انا جوزہ غاک پین زیات زیبا مریرہ۔ دا اسُل فطری ءُ ہیت اسے کہ بندغ ءِ دا سما مرے کہ اونا ایلم اوڑتون است اٹ مہر کیک، تو اونا است اٹی تینا ہمو ایلم نا قدر ودی مریک۔ پدا ہرا وڑ مہر انا جوزہ غاتے بیرہ درشان کننگ المی ءِ۔ دا جوزہ غاتا مہر انا قدر و شکر گزاری ہم بے کچ المی ءِ۔ تاکہ مہر کروک آ دن تکپ کہ اونا مہر انا قدر ءِ کننگتنے۔ تینا ایلم ءِ تینا است انا جوزہ غاتیان معلومدار کرفنگ نا پارت اللہ نا رسول نا جند ہم کرینے:

”اگہ کس تینا ایلم تون اللہ کن مہر کرے تو اوڑکن دا المی ارے کہ اودے معلومدار کے کہ ای نے تون مہر کیوہ۔“

(ابو داوٗد، ترمذی)

جوزہ غاتا درشانی نا اسہ پلّو اس دا ہم ارے کہ ہنین ءُ ہیت کننگے، با غان پیش تموک آ ہیت است اٹی مہر انا ہندن ءُ کڑمب ءُ نشان اس جوڑ کیک کہ بھاز وخت بیرہ اسہ ہیت اس بندغ ءِ تینائی جوڑ کننگ کن گنج اس مریک۔ ہندا کیفیت اسہ جوان ءُ کاریم اسے ٹی داد تننگ و است بڈی نا ہم ارے۔ مسلمان ایلم اسے نا است ءِ خوش کننگ اخس بھلو بختاوری اسے، اونا کساس ءِ دا حدیث آن کننگ مریک:

”کس کنا امت آن کس اسے نا حاجت ءِ پورو کرے، و اونا مسخت دا مرے کہ اودے خوش کے تو او کنے خوش کرے۔ و ہرکس کنے خوش کرے او اللہ ءِ خوش کرے و ہرکس اللہ ءِ خوش کرے اللہ اودے جنت اٹی درے۔“ (بیہقی، مشکوٰة)

توڷ بش:۔

تعلقداری تا ٹہیفنگ و سوگوی کن توڷ بش ءِ ہم بنداوی ءُ اہمیت اس ارے۔ مہر حقی مرے تو است امر کہ مرے مِلنگ خواہک، و مہر و خوش اخلاقی اٹ ملنگے تو توڷ بش نا ہنین آ کڑمب ءُ زہم اس تمنگ ہم المی مریک۔ ہراتم بندغ اسے دا سما تمے کہ پین کس یا منہ بندغ بیرہ اوڑتون مِلنگ کن اونا خڑک آ بریرہ تو اودے تینا اہمیت و شرفمندی نا درک لگک۔ داڑتون اوار اوار دن انگا اوڑدہی کن ہم گڑاس اصول اریر:

الف:۔ اوڑدہی اللہ کن حقی مہر و سخت اتون اوار روا انگا مسخت کن مرے۔

ب:۔ اوڑدہی نا دن کہ اخلاقی زہم ہم مریرہ، ”صحبت صالح“ بندغ ءِ صالح جوڑ کیک، ہندا سوب آن توڷ بش جوان انگا بندغ آتتون تخوئی تمک۔ اسہ حدیث اسے ٹی بسنے:

”کہ صالح تون توڷ بش تنیائی آن جوان ءِ۔“

ج:۔ دانا دا مطلب ہم اف کہ ہرافک صالح افس، اوفتتون اسُل ’قطع تعلق‘ کننگے، اوفتتون ہم ملوئی ارے۔ ولے دا نیت اٹ کہ اوفتا اصلاح ءِ کروئی ءِ۔ و دا عزم اتون اوار کہ اونا صالح مفننگ نا زہم آن تینے امر کہ مرے بچفوئی ءِ۔

د:۔ اوڑدہی ٹی ترند تبی، خرینی، و بے پرواہی آن اسُل پاریز کننگے۔ دانا جاگہ غا خُلکت، مہر و ملوک آ مون اتون ملوئی ءِ۔ اوڑدہی کن بروک آ یا ہراڑتون اوڑدہی کن ہنوئی مرے، تینٹ ہیت کننگ نا جاگہ غا اودے زیات آن زیات ہیت کننگ نا وار تننگے۔

ہ:۔ اگہ کس اس مونجا ہم مرے تو ہراتم کس اوڑتون ملے تو گچین آ خُو ہندادے کہ اوڑتون ملوک آ مون اتون پیش بروئی ءِ۔ و مننگ کرے تو اودے ہُننگ تون بشخندہ کروئی ءِ۔ اللہ نا رسول فرمائفے:

”نیکی تیٹی کس ءِ شیف تکپبو، اگہ او مرے ہم، ولے نم تینا ایلم تون ملوک آ مون اتون ملبو۔“

(مسلم)

اسہ پین جاگہ اسے ٹی فرمائفے:

”تینا ایلم ءِ ہُننگ تون بشخندہ کننگ ہم صدقہ اسے۔“

و:۔ بے چکاری اٹ ملپبو۔ چکار و است خواہی اٹ اوڑدہی کبو۔ و ایلوڑا دا پاش کبو کہ اوڑتون ملسا است خوش مننگ ءِ۔

حضور نا بابت صحابہ کرامؓ اس تا پاننگ دادے کہ حضور ہرکس نا کنڈ آ چکار کروسس، مچ آن مچ اوڑا چکار کریکہ، اسہ وار مسیت اٹی صحابہ کرامؓ آتتون اوار زنڈوک ئس کہ اسہ بندغ اس بس تو حضور اوڑکن تینے سرفے۔ او پارے۔ یا رسول اللہ کنے گنج جاگہ ارے۔ نبی کریم فرمائفے:

”مسلمان نا حق دادے کہ ہراتم اونا ایلم اودے ہُرے تو او ہم تینے سرفے۔“ (ترجمان السند)

ی:۔ ہراتم کس اوڑدہی کن برے و پین شرعی توروئی ءُ عذر اس مف، دمدستی و مچ کاریم تے اِلسا اوڑتون ملوئی ءِ۔ و جوان انگا لوز آتتون اودے بخیر کننگے۔

حضرت عائشہؓ پاہک کہ ہراتم زیدؓ بن حارثہ مدینہ غا بس و رسول اللہ تون اوڑدہی کن درگہ ءِ ٹکیفے۔ تو حضور پیشن بس و جم و جوش و مہر اٹ زیدؓ ءِ بانکر کرے و بُک ہلک۔

ہندا وڑ ہراتم حضرت جعفر طیارؓ حبشہ غان پدی بس تو رسول اللہ اودے خمب کرسا خن تا نیام آن بک ہلک۔ ہندا وڑ حضرت عکرمہؓ بن ابو جہل حضور نا خذمت اٹی حاضر مس تو حضور فرمائفے: ”ہجرت کروک آ سوار ءِ بخیر اٹ پانہ۔“

جانپڑسی:۔

جانپڑسی ہم اوڑدہی نا اسہ خاص ءُ وڑ اسے۔ ہرادے اسہ مسلمان اسے آ اونا ایلم نا حق گوندنگانے۔ تینا ناجوڑ آ ایلم نا جانپڑسی ءِ ارّفنگ ہم پارہ۔ ناجوڑی و آزار مننگ نا وخت آ بندغ ذہنی و نفسیاتی وڑ اٹ فریشان مریک۔ دن انگا حالیت اٹی اگہ کس اس اونا ارّفنگ کن کاہک، اوڑتون ہمدردی نا درشانی کننگ آن بیدس اونا پین خذمت ءِ کیک، و اونا دراخ جوڑ مننگ کن دعا کیک تو دا اونا است آ کڑمب ءُ زہم اس شاغک۔ ہرانا تعلقداری نا روتہ غاک پین سوگو مریرہ۔

حضور فرمائفے:

”ناجوڑ نا جانپڑسی کروک آ تینا دُو ءِ اونا دُو یا پیشانی آ تخے، و اودے سوج کے کہ امر اُس۔“

حضور جانپڑسی کننگ نا وخت آ ناجوڑ ءِ تسلی تننگ آن پد اوڑان دا ہم سوج کریکہ، پین خاص ءُ گڑاس است نا خواہک۔

حضور دا ہم فرمائفے:

”جانپڑسی نا وخت آ ناجوڑ نا دراخ جوڑی کن دعا کر، و تین کن ہم اوڑان دعا کرف، انتئے کہ ناجوڑ نا دعا بھاز قبول مریک۔“

ہفتئی تلار

تاک: 19

09-15 May 2020

P# 04