براہوئی زبان نا تاریخ 11

نیاڑی تا شرف:۔

پُوسکن آ راج اٹی دعویٰ بھاز مننگ اٹی ءِ کہ نیاڑی تا حق آتے نرینہ غاک بریبر تننگ اٹی افس، دیکی تہذیب نا ہندا سوج آتا پُس پُس آک داڑ ے ہم مننگ اٹی ءُ کہ نیاڑیک نر ینہ غاتا مے ءُ، چار دیوالی تا قیدیءُ، وخت اس کہ ایلو سوچ دادے کہ چناتا پرورش و سار سنبھال نا جنجال آتے ٹی پاسینگوک ءُ، اوفتا حق دادے کہ دا وڑ انا مذہبی، اخلاقی، خلقی و راجی آ اصول آتیان اوفتا جان خلاسی مر ے۔ دا وڑ انا حق و آزادی نا زہم آک ہراڑے کہ تمانو، ہموڑے بھاز آ خلق و خاہوت آک خوارو خراب مسنو۔ انتئے کہ دا وڑ انا آزادی نیاڑی نا فطرت تون بریبر تمپک۔ نیاڑی تا جند انا رکھ، کشت و کشار، جنگ و جدل و پین بھاز آ کاریم تے، نرینہ ہرا وڑ اٹ کننگ کیک، نیاڑی او وڑ اٹ نرینہ غاتتون اواری و بریبری کننگ کپک۔ نیاڑی تا سرسہبی ہنداٹی ءِ کہ دُن انگا کاریم تے کل ءِ نرینہ غاک کیر، انتئے دافتا کننگ اٹی اللہ تعالیٰ اوفتے بدنی وڑ و ڈول، طاقت و مزغ اٹی کمزور ودی کرینے، او دافتے نرینہ غاتیانبار کننگ کپسہ۔ او پارہ کہ نیاڑی نا جسمانی ساخت، سجفنگ نا وڑ، واکداری، بہادری و پین بھاز آ فطری نزوری تا سوب آن، نرینہ تون بریبری کننگ کپک۔ 

ہرا کچ اسکان کہ نیاڑی تاحق و آزادی ناہیت ءِ، اسلام نیاڑی تے ہرا حق و آزادی ءِ ہرا شان وشرف ءِ، ہرا قدر و عزت ءِ تسنے، دنیا ٹی ہچ ءُ قوم اس اوفتے نئے مُست زمانہ غاتے ٹی، نئے دا وخت آ، نئے بروک آ زمانہ غاتے ٹی ترو ءِ۔ نیاڑی نا عزت راج اٹی ہمو وخت آ بلند و بالا مریک کہ او اسہ جوان ءُ لمہ اس، جوان ءُ زئیفہ اس، جوان ءُ ایڑھ یعنی خاہوت و خانہ دار ءُ نیاڑی اس مرے۔

بلوچ راج انا براہوئی پاروک آ بشخ اٹی ہم نیاڑی تاحق آک منہ گڑا غان بیدس اسلامی پرمان آن خڑک خننگرہ۔ اسلام نیاڑ ی ءِ بھلو قدرو عزت اس ایتک، تو ننا راج اٹی ہم نیاڑی نا بھلو قدرو شرف اس ارے۔ اگہ خونی ءُ جنگ اسے ٹی نیاڑی برے نیام تمے تو اونا شرف و عزت نا سوب آن جنگ کروک آ ہڑدوسر پلّو آک او وخت آ جنگ ءِ بس کیرہ۔ اگہ خونی ءُ میڑھ اسے کن خونی آ خاہوت نا نیاڑی اس خون مالک آتا اُراغا کاہے اوفتا مون آ تینا گُد ءِ بٹے تو دُشمنی آن پد ہم اونا شرف ءِ کرسا اول تو خون ءِ بشخرہ، اگہ بشختوس، پدا ہم گُد و پُچ کرسا عزت اٹ اودے پدی اونا خلق آ سر کننگ ءِ تینا زمواری تکرہ۔ 

ہندا وڑ، اگہ گلی یا پین تنک ءُ کسر اسے ٹی امیر، غریب، ورنا یا کہ پیر ءُ نیاڑی اس یا نیاڑیک بننگ اٹی ئسُر، ایلو کنڈ آن بروک آ نرینہ پیر، ورنا ٹکری، میر یا کہ سڑدار اس مرے، نیاڑی نا شرف اٹی او تینٹ کسر یا گلی نا اسہ کنڈ آ مون ءِ تینا چپ کرو سلو، اول نیاڑی گدرینگو پدا او تینا کسر اٹ سر ہلو۔ گاڈی تے ٹی نیاڑی، نت آ سلنگ آ اسُل خننگپرو ءِ، اگہ اودے تولنگ کن سیٹ ملتو، تو اسہ نہ اسہ نرینہ اس تینا سیٹ آن بش مرو اودے تینا جاگہ غا تولفو۔ 

خون بہا ٹی مسن تا تننگ:۔

اسہ ہیت اس پین ہم بھاز مریک کہ ننا راج اٹ خون بہا ٹی تینا مَسِن تے ایترہ، پاش وڑ اٹ بے شک دا بھلو ظلم و عیب اس خننگک۔ ولے راستکی دادے کہ ہمو علاقہ نا متبر آک خون بہا ٹی آخا بلکن اوفتا دشمن داری ءِ چٹفنگ کن اوفتا نیام اٹی باقاعدہ قول و کرار، شڑت آتا رد اٹ دا سانگ بندی ءِ کرفرہ۔ ہمو قول و کرار، شڑت آتے ٹی دا شڑت آک ہم اریرکہ دا نیاڑی ءِ نم تینا خلق انا باتی آنبار ہُرورے۔ دانا ننگ و ناموس نا رکھ نما زی آ مرو ءِ، دانا زی آ ہچ ءُ وڑ اسے نا ظلم، شغان، پیان و ہچ ءُ گڑاسے نا تنگی کپرورے، دا نیاڑی ءِ تینا لمہ باوہ، دوست عزیز آتا اوڑدہی آن توپرورے۔ اے خاندان ہم دا نیاڑی ءِ تینا ننگ و ناموس و عزت تکک، اونا ہر وڑ انا خیالداری نا زمواری ءِ ہرفک۔ اگہ تپہ اس دا شرت آتا برخلاف ہنا تو فیصلہ کروک آک، علاقہ نا روایت و رواج آتا رد اٹ باقاعدہ او خاہوت ءِ ڈوہدار کرسا اوڑا میار تخرہ۔ نیاڑی ہم ہمو اُرا ءِ تینا اُرا، ہمو خاہوت ءِ تینا خاہوت، اَرِغ و خلق انا خذمت ءِ علاقائی رواج آتا رداٹ خوشی اٹ امنا کیک۔ انتئے کہ ننا راج اٹی نیاڑی ءِ چُنکی آن باوہ لمہ دا پنت ءِ ترسا کیرہ کہ ہرا اُراٹی نا نکاح مس، نا اُرا ہمو مروءِ، بیرہ مرک انا وخت آ نا میت ہمو اُراغان پیش تموءِ، یعنی زند اٹی ایہن تو ہن و بر نا مرو ءِ ولے طلاق نا دے ءِ اللہ اتپ۔ انتئے کہ ننا راج اٹی طلاق بھاز بھلو عیب اس تکنگک، دا سوب آن طلاق نا کچ ننا راج اٹی بھاز کم مریک۔ 

نن خنانُن کہ دا وڑ یعنی سانگ بندی آن بھاز آ دشمندار آ خاہوت آتا نیام اٹی آخبت کن بیرہ دوستی آخا بلکن سیالی گچین مسنے۔ ہندن ءُ خاہوت دا وخت آ ہم بھاز ارے کہ ہندا سانگ بندی نا سوب آن اوفتا جند، اوفتا اولیاد و خاہوت آک تینا دشمنی ءِ گیرام کرینو، دشمنی تا دوستی ٹی بدل مسنے، اوفتے ٹی، اوفتا اولیاد آتیٹی، خوشی خوشی اٹ، ہن و بر، سیالی برجا مسنے۔ مطلب دا کہ ننا راج اٹی خون بہا ٹی آخا بلکن دشمنی ءِ ختم کننگ و تینے اوار شاغنگ کن، ہمو خاہوت اٹی باقاعدہ قول و قرار، شڑت آتا رد اٹ نیاڑی ءِ تینا اسلامی شرع نا رد اٹ نکاح ٹی ایترہ نہ کہ خون بہاٹی۔

ہفتئی تلار

تاک: 36

19-25 September 2020

پنہ، 2