ننا خوانندہ غاک
جعفر قمبرانی
تعلیم نا بارو اٹ ہیت کننگ و اونا تعریف کننگ ءِ اینو دنیا نا ہر بندغ چاہک، دانا اہمیت و فائدہ غاک ہم کس آن ڈکوک افس، شاید ہندا سوب ءِ کہ اینو دنیا نا کل قوم آتا خنک تعلیم و تعلیم آن ملوک آ مڈی نا زی خلوک ءُ۔ تعلیم تو جائی ہندن ءُ گڑاسے کہ ہرا انسان نا خن تے ملک، و پوسکن آ گڑا تا ورندی ءِ ایتک، ہندا سوب آن گڑا مننگ کیک کہ دادے انسان نا مسٹمیکو خَن پاننگک، خوانندہ غا بندغ ہمو گڑا تے خنک ہرافتے کہ دامون ایمون نا بندغ آک خنپسہ و محسوس کپسہ۔ خوانندہ غا بندغ راج انا تہٹی بڑزی شیفی، دروغ راست و کل آن ودیک دا کہ او تینا خامی تے ہم خنک۔
اینو اگہ نن ایلو قوم آتیا ہُرن تو مننگ کیک او بھاز مونی و بھاز بڑزا ہنانو سر مسنو، دانا کل آن بھلا سوب ہم ہندا تعلیم ءِ کہ او دادے تینا زی آ فرض کرینو، اینو قوم آک توبے و مریخ نا بارو اٹ اوفتا زی آ سَلوک پٹ وپول کننگ ءُ، اینو دے دیگر مفک کہ یورپ نا کنڈ آن اسہ پوسکن ءُ و حیران کروک ءُ گِڑاس جوڑ (ایجاد) مریک۔ ہچ ءُ شک اس اف کہ او تعلیم ءِ و کتاب آتے سینہ نا پٹ جوڑ کرینو، و منپسہ ہم ولے اسلام نا تروک آ تعلیم آتا زی آ عمل کرینو۔
یات سلے کہ اسلام ہمو مذہب ءِ کہ ہر نیاڑی، نرینہ غا علم ہیل کننگ، چاہنگ، پہہ مننگ ءِ فرض کرینے، ولے مسلمان ہمو قوم ءِ کہ فائدہ غان پُرانگا مذہب و دین ءِ تینا ہم گوجالانے، و حیران فریشان دانگ اینگ خالی دو رُمب کیک۔
اینو نن تینا تعلیم نا کنڈ آ گام تے حساب کین و ایلو قوم آتا ہم، تو بھاز حیرانی مریک کہ نن تعلیم نا وڑ انگا گڑا تیان داخس انتئے مُر اُن، یونیسکو (UNESCO) نا 2014ء آن 2020 ء اسکان رپورٹ آتا رد اٹ پاکستان نا خوانندہ غاک (ہرا کہ مچٹ لکھنگ و خواننگ چارہ) 56 آن 70 درسَد بیرہ زیات مسنو و بلوچستان نا بیرہ مسہ (3) درسد بڑزا ہنانے۔ ہندن 2019ء نا رد اٹ بلوچستان نا خوانندہ غاتا کچ 55.5 درسد ءِ، ولے دا ہم خوشی نا ہیت اسے کہ بڑزا مننگ ءُ، آخا تو ننا جان بڈی نا رد اٹ نن مدام مونی گام ہرفنگ آن محروم اُن۔
ببو کہ نن تینا خوانندہ تپہ غا ہُرن کہ ناخواندہ غاتیان تو ہچ ءُ گڑاس جوڑ مننگ کپک و دامون ایمون بندغ آک ہم اوفتیان اومیت تخپسہ ولے ہرِن کہ خوانوک آ تپہ ننے انت تسنے؟ ہر بندغ اگہ تینے ہُرک تو یخین اٹ پہہ مریک کہ اینو نن تعلیم و علم ءِ ہم بیرہ پیسہ کٹنگ و لالچ کن دوئی کننگ نا سوچ ودی کرینن کہ اسہ وخت ای اسہ ناول اس خواننگ ئسٹ بھاز آ بندغ آتا دا اعتراض مس کہ ناول نے ہرا ڈپٹی کن کاریم ترو؟ دا ہیت آن کنے سمجھ بس کہ نن ڈیوٹی و پیسہ کن خواننہ، ہرا نا پد ننا مون آ دادے کہ نن ہم اینو بیرہ مے جوڑ مننگ اُن ولے لیڈر جوڑ کپننگ اُن، اینو ننا دو آن سائنس و ٹیکنالوجی نا گڑا ودی مننگ اف دانا بھلا سوب ہم ہندادے کہ نن تو نوکر مننگ خوانہ، نن پین تا شیف آن کاریم کننگ و پیسہ کٹنگ کن تیار اُن ولے دن نہ کہ اسہ راہشون کسر نشان تروک اسے نا وڑ اٹ راج اٹی سوچ ودی کیو و پن بھلنی کٹو، نن تینا مخلوق کن ہچ کننگ نا سوچ تخپنہ تو یخین اٹ پاو کہ ننا غلامی ہم ننا جند انا ودی کروک ءُ سوچ اسے، پیسہ تو ہر بندغ کٹک، ارغ ہم ہر اسٹ کنیک اسُل کہ او خوانندہ مرے یا آخا۔ ولے علم انا اصل مسخت تینا خن تے ملِنگ، تینا و راج انا جوانی و گندہی تے چاہنگ، دن کہ 1955ھ اٹی مولانا عبدالکلام آزاد تینا مدرسہ دارالعلوم دیوبند نا طالب آتتون ہیت کرسا پارے کہ ای نمے سوج کیو کہ نما خواننگ و تعلیم دوئی کننگ وسیلہ اسے یا مسخت؟ اگہ دا گِڑا ءِ نم پاننگ کتویرے تو ای سمجھوہ نم طالب آتا پن آ بیرہ ساہدار اسے اُرے۔ کہ خواننگ و علم انا مسخت گڑا تے ہر کنڈ آن ہُننگ، اونا تہٹی شیفی بڑزی تے ہُننگ و اوفتے ایسر کننگ ءِ، نہ کہ علم ءِ پیسہ نا وسیلہ کن کاریم اٹ اتنگے و داڑان کس ءِ فائدہ مف گڑا او رٹہ اٹ ملوک آ علم ءِ پیسہ والا مشین اس پاننگے تو گچین مرو انتئے کہ علم راج آتا اصلاح ءِ کیک، عقل و شعور ودی کیک، امن و سلامتی ایتِک، کل آن ودیک علم انسان ءِ انسان جوڑ کیک و ازل آن انسان ءِ اشرف المخلوقات نا درجہ ءِ ہم علم تسنے۔
ہفتئی تلار
تاک: 38
03-09 Oct, 2020
پنہ: 07