براہوئی شاعری نا سفر(7)

پیرمحمد نیمرغی:۔

براہوئی جدید شاعری و خاص وڑ اٹ ”غزل“ نا پڑ آ غزل گوئی نا اولیکو سرخیل آتے ٹی حساب مریک۔ پیر محمد نیمرغی نا غزل تینا فنی و فکری دروشم اٹ براہوئی غزل نا تاریخ اٹی گچین ءُ وڑ اسے ٹی خننگک۔ غزل نا دا شاعر 1915ء خلق کرم خان اٹی قلات نا علاقہ نیمرغ ٹی ودی مس۔ ہندا سوب آن او براہوئی غزل نا پڑآ نیمرغی نا پن اٹ درستی راستی مس۔ براہوئی غزل نا دا شاعر براہوئی ادب نا متکن آ دور انا نیام ءِ خنسا پوسکن آ دور اٹ گام ءِ تخنگ نا ہم اعزاز ءِ دوئی کرے اونا اولیکو غزل نا کتاب ”بازارِ سخن“ ہموسال اٹی شینک مس کہ ہمو سال اٹی پاکستان وجوداٹی بسوسس۔ دا غزل نا کتاب میاں عبدالباقی درخانی سریاب بلوچستان نا کالخواہی ٹی 1947ء ”درعباسی لیھتو آرٹ پریس فرئیر روڈ کراچی آن شینک مس، ہندن اونا ایلو شئیری مجموعہ 1961ء اٹ”مہرووفا“ نا پن اٹی شینک مس، نیمرغی نا غزل نا جاچ ءِ ہلنگ آن دا معلوم مریک کہ نئے او بیرہ غزل نا ہاٹی ءِ سرپند مسکہ بلکہ او غزل نا طب ءِ پُہہ مرسا غزل نا سرحال تون انصاف نا تیوی خواست آتے ہم پورو کننگ نا لائخ مسنے۔ پیرمحمد نیمرغی بنیادی وڑ اٹ غزل نا شاعر اس گدرینگانے، ولے او غزل تون اوار اوار دینی، اخلاقی، راجی سرحال آتے ”بازار سخن و مہرووفا“ ٹی تینا فکر و سخن نا بشخ جوڑ کرینے۔”پیرمحمد نیمرغی ہم براہوئی پوسکن آ شاعری نا بنائی شاعر آتیان ءِ۔ اونا شاعری ٹی روایتی وڑ ڈول ہچ خننگپک بلکہ او براہوئی غزل نا ساک ءِ برجا تخانے او غزل اٹی ہجر و فراق ءِ ہندا وڑ درشان کیک ہرافک کہ است آ یک پٹک اثر کیرہ۔ نیمرغی نا شاعر مننگ نا پس منظر ءِ اسحاق سوز اسہ عشقیہ ءُ حادثہ اس پاہک۔

بازار سخن اٹی براہوئی غزل نا اصل دروشم خننگک، داٹی غزل نا ہر ہمو گرج و خواست آک پورو ءُ ہرافتا مننگ غزل کن المی ءِ۔ یا ہراتم غزل نا تعریف کننگک داٹی حسن و عشق نا کسہ، ہجر و فراق زہیری نا احساس، محبوب نا جون نا ہر بشخ ءِ شاعری ٹی نازیفنگ و اونا ہر ہزوہ کن مناسب و گچین و تشبیہہ و استعارہ غاتا بننگ دا کُل بازار سخن نیمرغی ٹی ملرہ۔“(سنی، 2015ء، 39)

نیمرغی نا غزل ہنداسوب آن کانڈا خننگک کہ او دے فارسی و اردو زبان آہم پورو وڑاٹ گرفت ئس، ہندا گرفت نا سوب آن اونا فارسی و اردو مطالعہ نا ہم شاہدی ءِ ایتک۔

پُرسیدم ازیار، انت کیسہ تِس جواب، کچھ بھی نہیں

گفتمت، دانگی برک پارء، کبھی ہوتا نہیں

انتظارام تس جواب بننگ نا منزل دور ہے

میر وم راہِ رضا، پروا اف، تیرا کبھی

(نیمرغی، 1947ء، 8)

ہندا سوب آن او علم و عروض نا پورو وڑاٹ خیال داری ءِ تخانے، اونا مثال دادے کہ او براہوئی زبان تون اوار اوار فارسی و اردو زبان اٹی ہم شاعری کننگ نا کمال ءِ تخانے، اونا دا غزل نا نمونہ ہراکہ ہرمسہ زبان اٹ بھاز گچینی اٹ ”بازارسخن“ اٹ نوشتہ ءِ۔

ہفتئی تلار
تاک: 36
25ستمبر- یکم اکتوبر 2021ء
پنہ: 06