نادر قمبرانی نا رند اٹ اکبر بارکزئی ہم ایوارڈ ہلتو 2

ایماندار پروفیسر نادر قمبرانی نا حساب بلوچ سیاسی کاروان تون اوار براہوئی ادب نا ہمو سرخیل ادیب و دانشور شاعر نوشتکار آتیٹی مریک، ہرا کہ تینا زند انا اسہ بھلو بشخ اس تینا غریب و بیوس آ الس نا شونہالی کن تینا و بیگانہ حکمران تپہ تون مدام بک لگانو، چک و تاڑ کرینو۔ او جہد انا پڑ آ مدام وخت و حالیت نا وڑ ءِ پہہ مسکہ۔ ہندا سوب ئس کہ راج انا مراعات ہلوک آ براہوئی بلوچی نا پنی آ دانشور آتتون سنگتی آن پد ہم او اسہ ہندن ءُ کسر اس گچین کرے ہر اکہ پت آن پر ئس۔ نادر جان مدام تینا مزاحمتی شاعری ٹی سڑدار، نواب و ظالم حکمران آتا سفت ستا نا جاگہ غا تینا بیوس آ الس ءِ نازیفینے۔ او غریب آ مخلوق ءِ شعور تننگ کن حکمران تپہ نا ظلم و جور انا برخلاف بغاوت کننگ نا درس تسنے۔ دا مسخت کن او خلق آتیان بیدس پٹ و بیوان شار تیٹی تنظیم کاری ہم کرینے۔ تینا ضمیر نا توار ءِ سر کننگ کن سیاست آن بیدس نثر و نظم انا پڑ آ ہم تینا بشخ ءِ سر تسنے۔ ہندن ہستین او تینا مخلوق نا ویل و ڈکھ آتیٹی اوار تماکہ، اوفتے شعور سوچ و سیاسی جہد انا پڑو ءِ ہم کریکہ۔ نادر جان نا مزاحمتی شاعری آن ہندا گمان مریک کہ دا دتر نا سیاہی ٹی نوشتہ کننگانو۔ او تینا زبان اٹ تینا شاعری نا پامداری ءِ ہم کرینے۔ براہوئی ادب نا پڑ آ بھاز کم ہندن ءُ ادیب، شاعر و نوشتکار ودی مسنے ہرافک کہ ادب آن سیاست اسکان پن کٹانو۔ اسہ قومی ءُ کڑدار اسے تون دا دنیا غان موکل کرینو۔ بد بختی نا ہیت اسے کہ راج اٹ ہراسٹ راست پارینے اونا گدان پوٹو مسنے۔ اونا ٹوپ انا سرکول بھس مسنے۔ اوفتا پچ آتیا پخیر نا رلی آنبار شیف بڑز آگڑی خلوک مسنے۔ براہوئی بلوچی ادب نا چندی پنی آ خواجہ غاک شاعر ادیب و نوشتکار آک سرکار نا سی تے پلو آ ہرفنگ کن بیوس آ راست ءِ گٹو کننگ کن ایوارڈ و صدارتی تمغہ غاتتون اوار شروخ تروک آ تشت آتیٹی ٹمکوک آ بند انگا لفافہ غاتیٹی ڈکوک آ چیک آتا کمک اٹ تینا پوسکن آ پوشاک آتے شرف تسنو۔ ننا زبان و ادب اٹ دا وڑ انا بندغ آتا ہچ ءُ کمتی اس اف۔ کس تینا سودا ءِ گاڈی سے تون، کس تینے موٹر سائیکل اسے نا مون اٹ بہا کرے۔ کس اس فوٹو نا پد آن سرکار نا ترجمان مس، کس لفافہ اسے نا بدل اٹ تینا ضمیر ءِ رکابی ٹی تخا۔ کس اس پلاسٹک نا ایوارڈ نا رند اٹ ترڈو ہلک، کس مچ زند مون ءِ قبلہ غا تتویسس، او ہم سیرت پاکؐ آ کتاب لکھا و ایوارڈ دوئی کرے۔ براہوئی ادب اٹ ہندن ءُ لائخ ءُ بندغ ہم ودی مس، ہرافتے تینا قبیلہ نا بارو اٹ سما اَلو، ولے ہموفک ایوارڈ اسے کن گبر آتا شجرہ نسب ءِ انار نا دیر اٹ نوشتہ کرسا کتاب نا رنگ اٹ تالان کریر۔ کس براہوئی زبان اٹ الف ب آن بلد اَلو، ہمو عربی آ لوز آتے زیر زبر شد و مد کرے۔ ولے ہندا ملک اٹ ہندا نیام اٹ حبیب جالب، فیض احمد فیض، احمد فراز، صبا دشتیاری، نادر جان کون آ بندغ آک علم و ادب نا خواجہ غاک ہم ساڑی ئسر۔ ہرا کہ بیدس مراعات آن راست نوشتہ کننگ نا روایت ءِ زندہ تخار۔ ہندافتا سوب آن اینو راست ہر ظلم و جور انا برخلاف مون پاش چرینگک۔ نہ تو ننا راج اٹ ادب نا ڈکشنری آن دا لوز بال کریسس۔ صوفی ازم اٹ ہندا پاننگانے کہ دنیا نیک و راست گو آ بندغ آتا کوپہ غاتیا تخوک ءِ۔ دا مخلص و ایماندار آک اگہ متوسہ تو دنیا غان جمری آ سیخا ہراتم نا سے کشکاسس۔ سخاوت نا کندوری ہمے وخت آ مچ مسوسس۔ دا بندغ آتا بارو اٹ ہرا وخت سوچوہ است بے دھول آن چاپ خلیک، ہندا فرشتہ غا انسانک ہرافتے جہان نا تاریخ بقا نا ضامن پاہک۔ دا ہم بندغ ئسر، اوفتے ہم است ئس۔ ہندا مشی آ ڈغار نا استار ئسر، ہرا کہ انسانیت کن تینا بد بخت آ قوم اکن ڈکھ آتا باریم ءِ کاٹم آ ہرفیر، قوم انا ناجوڑ و گند ہلوک آ زند ءِ لکھ اس کریر۔ پکار دادے ہر بندغ تینا ذات اٹ انسانیت کن اسہ انسان اسے پٹے، ہرا تین کن نہ ایلوفتے کن زندہ سلے۔ 

مشرف نا دور اٹ ایماندار نادر جان قمبرانی ناجوڑ، نزور و بھاز تنگ دست ئسکہ۔ اودے یونیورسٹی نا کالونی آن زور اٹ کشار۔ او اسہ کرائی ءُ اُرا سے ٹی بلال کالونی ٹی رہینگاکہ۔ ولے اونا زبان اونا سیاست اونا ادبی جوزہ غاک مدام ورنا و سلامت ئسر۔ او تینا جاگہ ٹی ورنا تا اسہ سیاسی ءُ ڈَل اسے تون مجلس کرسا پارے کہ کنا چناک نن ہمو بد بخت آ قوم انا بندغ آک اُن، ہمو مالدار آ وطن نا لنگڑ آک اُن، ہرانا اسہ شار اسے ٹی اسہ خلق اسے ٹی نن سلامت افن۔ ہستین بے چیٹی تالان ءِ۔ خوانندہ ورناک خواننگ آن تمانو۔ ایہن تو دن انگا پامدار آ بندغ آتا پاش وڑ اٹ بھاز خیال ءِ تخنگک، اوفتا بھلنی، فکر و شعور نا شئیر تو بھاز خلنگک، اوفتے رنگ رنگی آ پروگرام آتا صدر مجلس جوڑ کننگک، و بڑزکو کہولی سیاسی علمی و ادبی و درباری خطاب آتا رنگ رنگی آ ایوارڈ آتیٹی شرف تننگ نا پڑو مریک۔ ولے اوفتا نہادی آ سلاہ تیا خف توننگ مفک۔ اؤ وخت وخت اس ہندا ہیت آتے بروک آ حکمران تپہ وخت گدریفنگ کن حاجی خان نا عشقیہ شئیر اسے آنبار بنک، و وخت اس بوگ شوگ نا ہیت اٹ سیاسی ءُ بیان اسے نا وڑ واہ واہ کیرہ۔ ولے چاہندار آک گندہی و جوانی ءِ جوان پہہ مریرہ۔ و براہوئی بلوچی ادب اٹ مراعات، ایوارڈ نا شوقی آ بندغ آک ادب نا رلی آ ڈیر مروک آ سی تے وٹو ٹی کیرہ۔ ہندا خواری تا مون اٹ سرکار وخت انا وخت اس اوفتے ادبی مجلس آتا صدارت نا کڑسی نا زی آ تولفک۔ انتئے کہ دن انگا بندغ آتے کن بے ادب اسے نا واہ واہ ہم لکھ اس کڑزک۔ اوفک ہندا بے ادبی نا شنکی ٹی خوش مریرہ۔ تینا لوز آتا مسخت آن بے سمائی ءُ زند اسے ٹی نشہ ءُ۔ ولے ادب اٹ ہراسٹ نا لوز اتون ہروہ نا سنگتی ارے۔ او تینا زبان و ادب قوم وطن کن تینا ہنین آ تغ تے حقیقت نا رنگ اٹ ہُننگ خواہک۔ ولے تینے حیا نا مون اٹ بہا کپک۔ 

2005ء اٹ ہراتم بلوچستان اٹ انسانی حق آتا وڑ و ڈَول آک بھاز خراب ئسر، عدالتی پرمان آن ایڑتر بلوچ سیاسی ورنا تا دزگیری نا عمل برجا ئس۔ تینا حق اکن توار چست کننگ عذاب اس ئسکہ۔ ہموتم نا وزیر داخلہ شیرپاؤ نا پاننگ نا وڑ اٹ کہ ننا حکومت چار ہزار سیاسی ورکر دزگیر کرینے، اوفتیٹی بلوچی زبان نا پنی آ دانشور افسانہ نگار ڈاکٹر حنیف شریف ہم اوار ئس۔ ہموتم حکومت نادر جان قمبرانی ءِ صدارتی ایوارڈ کن گچین کرے۔ 

ادب اٹ گچین آ ادیب و دانشور آتیٹی بھاز کم گچین ءُ بندغ ودی مریک۔ ادیب و شاعر آک تو بے کچ ودی مریرہ۔و لے انسانیت و راست پاروک آ خلی آ کسر نا معراج آ منٹ اس سر مریرہ۔ نادر قمبرانی، براہوئی ادب نا اسہ جوان ءُ شاعر اس ئس، راست پاروک ءُ دانشور اس ہم ئسکہ۔ او براہوئی ادب اٹ آخا بلکن ملکی ادب اٹ انسانیت نا دڑد ءِ محسوس کرسا براہوئی ادب آن بیدس ادب نا تاریخ اٹ اسہ عظیم ءُ بندغ اسے نا وڑ پن کٹا۔ ہرا کہ پنی آ ملکی اعزاز صدارتی ایوارڈ و پیہن لفافہ ٹی بند پنچ لکھ روپئی نا چیک ہلنگ آن نمن مس۔ تینا قوم و وطن نا مون آ مشرف نا حکومت ءِ تینا قوم و وطن آ مروک آ ظلم و جبر انا آدینک نشان تس۔ ہراڑان پد منہ درباری نوشتکار و پن نا گڑاس کمیونسٹ سنگت اٹ بھلو تاڑ واڑ اس تما۔ سرکار نا پارہ غان ہندا خواجہ غاتے پاننگا کہ امر کہ مرے نادر ءِ بیوس کبو۔ اودے وڑ انا وڑ اسے ٹی مراعات نا روشنائی ءِ نشان ایتبو کہ او تینا ایوارڈ و پنچ لکھ انا چیک ءِ ہلے۔ ولے دن مننگ کتو و اوکان پد صبا دشتیاری تینا ہلوک آ کل ایوارڈ آتے پدی تس۔ اونا رند اٹ منہ پین ادبی بندغ تون اوار بدر زبان اسے آن و بدر ءُ قوم اسے آن تعلقدار اسہ بھلو شاعر اس، احمد فراز ہم بلوچ ویل آ 23 جولائی 2006ء نا دے ادب نا بشخ اٹ دوئی مروک صدارتی ایوارڈ، ہلال امتیاز، و ایلو کل اعزاز آتے پدی تس۔ مننگ کیک نادر قمبرانی، صبا دشتیاری، احمد فراز نا ایوارڈ ہلپننگ آن سرکار آ ہچ ءُ فرق اس تمتو، ولے بلوچستان نا سیاست اٹ و سیاسی ورکرآتیٹی بھلو شرہ اس بنا کرے۔ ایماندار نادر قمبرانی نا دا عمل آن سیاسی ورکر آتا سوچ بدل مس۔ بیوس آ قوم آتیٹی اومیت نا ڈیوا اس پڑکا۔ 

نادر قمبرانی نا کچہ انگا بیٹھک اٹ سیاسی ورکر آتا مچی ءِ خنسا براہوئی بلوچی ادب نا پنی آ کماش آک و پن انا کمیونسٹ ٹولی نا منہ پنی ءُ بندغ نادر قمبرانی ءِ اسہ تعلیمی ادارہ اسے نا کالونی ٹی اسہ پنی ءُ افسر اسے نا بنگلہ غا چم چم اٹ بٹنگار۔ ہراڑے ہفتہ وار ڈرامہ اڈ تننگاکہ۔ ہموڑے نادر قمبرانی لٹ و بند کرسا سرمس۔ سر مننگ تون پری پلان کل ادیب و دانشور آک اودے اسہ قومی ڈوہ اسے آنبار ہر چار پارہ غان گوٹار۔ کہ نی امر کہ مرے تینا صدارتی ایوارڈ ءِ پدی ہل/۔ نہ تو نی تاریخ اٹ قومی ڈوہدار اسے نا وڑ اٹ درست مروس۔ نادر جان نمن مس۔ تو بلوچی ادب نا اسہ بھلو پن اس اودے بے وس کننگ نا کوشست کرے کہ پین مف پنچ لکھ روپئی نا چیک ءِ تو ہرف۔ نی داتم آ بے وس لاچار اُس۔ شوگر نا ناجوڑ اسے اُس۔ نے دارو درمان نا گرج مریک، کرائی آ اُرا ٹی اُس، مار و مسنک نا بے روزگار ء۔ نادر جان بگڑینگار پارے ہرا پڑو ءِ ای کرینٹ ای دا عمر اٹ اوڑان پدی مفرہ۔ ای ہر ڈکھ ءِ سگنگ کن تیار اُٹ۔ دیوان اٹ ساڑی اسہ بیورو کریٹ اس بش مس، نادر قمبرانی ءِ تڑی تس اگہ نی ایوارڈ ءِ ہلتویس تو ای نا مار ءِ بے گوا کرفوہ۔ نادر جان نا طب ہموڑے بھاز خراب مس، او لٹ اٹ تینا ہلک جک سلیس، ہمو خواجہ ءِ پارے ”کنے سما الو کہ گڑاس بندغ داخہ خود غرض مریرہ کہ اوفتے خالی تینا رتبہ تینا مراعات نا فکر مریک۔ اوفک ایلوفتا زند ءِ برباد کننگ اسکان ہم سوچرہ۔“

نادر جان نا مسڑ باوہ نا دوٹی ہلک، ادب نا اسہ پنی ءُ ڈرامہ نگار ورنا اس نادر جان ءِ اونا اُرا غا تینا گاڈی ٹی سر کرے۔ نادر جان تین تون تینٹ پارے قصور دھوکہ تروک آ نا اف۔ اعتبار کروک آ نا ءِ۔ ہمو دے تیٹی سندھ آن کامریڈ سوبوگیان چندھانی ہم ہم صدارتی ایوارڈ کن گچین کننگاسس۔ سندھ انا قوم پرست آک نادر جان نا ایوارڈ ہلنگ آن نمن مننگ نا حوال ءِ بنگر، سوبوگیان چندھانی ءِ سختی اٹ منع کریر کہ ایوارڈ ہلپیس۔ نن بلوچ آتیانبار مظلوم و بیوس اُن۔ ولے سوبوگیان چندھانی تینا صدارتی ایوارڈ ءِ ہلک۔ 

دروغ نا رفتار بھاز ترند مریک، ولے مزل آ راست سر مریک، اینو پانزدہ سال پد بلوچی زبان نا پنی و بے مٹ آ شاعر و ادیب 1970ء نا وڑ اٹ قوم پرست سیاست نا اسہ پن اس، اسہ کڑدار اس، بلوچ قومی سیاست نا اسہ متبر ءُ حوالہ اس، ”روچ آ کئے کشت کنت“ کون آ کلام نا خالق اکبر بارکزئی ایوارڈ ہلنگ آن نمن مننگ نا روایت ءِ متبر تکا۔ و نادر قمبرانی والا چر اٹ اوار تما۔ انتئے کہ او بھاز مست پاریسس کہ ”روچ آ کئے کشت کنت“ و اینو بلوچستان و بلوچ قوم آ بیٹ مروک آ ناروائی تا برخلاف ایوارڈ ہلنگ آن نمن مس۔ 

ہیت دادے کہ المی اف کہ کل سبخ آتے کتاب آتیان ہیل کین۔ گڑاس سبخ زند و گڑاس خواجہ غاک ہم ہیل ایترہ۔ مننگ کیک کہ بھاز آ بندغ آتے کن دا ادب دوست آ بندغ آک خالی تینا اعزاز آتے پدی ایتر، ولے دا بندغ آک صدارتی ایوارڈ آن ود شرف دوئی کریر۔ تاریخ اٹ نادر قمبرانی، صبا دشتیاری، احمد فراز یا اکبر بارکزئی ہمت و جیرت نا سوب آن تین کن گروشک تروک ءُ پن سوگو کریر۔ 

پارہ کہ منافقت با انا گند آنبار ءِ، تینا با انا گند تو لگپک، ولے ایلوفتا با انا گند آ ہرکس بامس ءِ تورک۔ نادر قمبرانی ءِ اونا راست گو ادبی سنگت آک تینا پلو نا گناہ تا لپ ءِ عطر و زباد نا گند اٹ عرق گلاب نا دیر اٹ سلار۔ ولے براہوئی بلوچی ادب چندی پنی آ خواجہ غاک داسہ ہم خازگی آ لپ آتے تینا پیشانی آ سلطان قابوس نا تاج آنبار بیرفینو۔ بے ضمیری نا لڑد انگا دیر اٹ او خواجہ غاتا ماس تینا است ءِ انار نا دیر و سجی و کواب کننگ ءُ۔ مننگ کیک دا شرف اوفتے تاریخ اٹ بے شرف کے۔ 

بروک آ وخت اٹ نادر قمبرانی نا ادب دوستی، قوم، وطن دوستی مننگ کیک پین کس ءِ ہم دو برے۔ ولے مدام زندہ سلنگ کن ویل و ڈکھ آتا باریم ءِ مدام کاٹم ہرفوئی تمک۔ دا سوب آن باریم بڈ کننگ المی ءِ، انتئے کہ ننا راج گیشتر ادبی ادارہ غاک ادبی دانشور و شاعر آک بلوچی روایت و ادارہ جاتی دائرہ کار انا بے شرف آ دیوان آن جپانو۔ خواجہ غاتے پاننگ مفک کہ اوفک ملک انا راست گو و پنی آ دانشور و ادیب آتا خدشہ غاتے سرپند مننگ نا لائخ تکے، و تینا بے مزہ انگا پالیسی تا جبری توپ انا با ءِ تورے۔

ہفتئی تلار

تاک: 34

05 September 2020

پنہ، 7