کاروان تون تُد (2)

میر گل خان نصیر نا اردو، فارسی شاعری تتون اوار اونا گڑاس بلوچی شاعری تے ہم شاہ محمد مری و ایلو پنی آ شخصیت آک اردو زبان اٹ بدل کرینو۔ دا کتاب ءِ بلوچی زبان نا گچین آ ادیب زانتکار خواجہ شاہ محمد مری میڑسا ”کاروان کے ساتھ“ (کاروان تون تُد) نا پن اٹ اولیکو اوار ”مہردر انسٹی ٹیوٹ“ نا کنڈآن سال 2011ءٹی شینک کرفینے۔ او کان پد دا کتاب ” میر گل خان نصیر چیئر، جامعہ بلوچستان کوئٹہ“ نا کنڈآن ہم سال 2015ءٹی اسہ اوار پدا ہندن آن ہندن شینک کننگا۔ کتاب اٹی میر صاحب نا خاص وڑاٹ ہرا اردو شاعریک ساڑی ءُ، یا ہرا بلوچی شاعری تے اردو زبان اٹ بدل کننگانے، ای اوفتے براہوئی زبان اٹ بدل کننگ نا کوشست کرینٹ۔

حمید عزیز آبادی

زغم

امن و امان خیر انا اف دیر ءِ اڑکّا۔۔؟

او دیر ءِ کہ جنگ جدل ٹی پریشان مف اسُل؟

او دیر ءِ اُست خل کہ خاچانے سیر تُغ؟

لاش آتے خنے جنگ اٹی او مودہ خوان مف؟

……..

وا ہم امر پا کپ اڑکّا نا کس اس ہیت؟

کوڑی ارے خرین آ حقیقت نا داستان

……..

دا دھرتی نا مِش تیان ءِ قوم آتا زندگی

کہ تیز انگا زغم آتیا او تیزی اٹ روان

……..

کوڑی آ دن ءُ وخت تدینگتنے پا اسُل؟

کہ مسُنے نزور صداقت نا کوڑ و کانڑ

ہندا وڑ اٹ زبان آ اخلاق اگر کہ مس

تو، کُوک ءِ بے شرف، کمزور و تاڑ واڑ

……..

قوم آتا زندگی ٹی اوار ی نا دا نشان

بے کِپ آ دا زغم آتا گروشک آک زیبدار

دتر نا کیرہ جل تے ٹی او، تار ہر زمان

او قوم ءِ ہند جاگہ مِلّا اولیکو وار

……..

اے دُوک پاک ساف، دا سرپند اریرہ کُل

ہراڑتون مرے امن نا بیرک پیہُن آ

زغم اس مرے کس اس تو اوڑکن مریرہ کُل

دُنیا دتر ٹی چڈ ءِ کہ موج آک ءُ خیسُن آ

(کاروان کے ساتھ۔ پنہ 93،94)

٭٭٭٭٭

 میر عبدالعزیز کرد و عبدالصمد خان اچکزئی نا جیل آن آجوئی نا وخت آ

پدا مس بلوچ آتا روشن وطن

پدا پُھل شنکّی، ہنین آ سخن

……..

پدا دور پیالہ شراب آتتون

پدا مستی ءِ خیسن آ دیدہ خن

……..

پدا ڈیہہ انا خذمت آ جک سلوک

پدا شاد مان ءِ اے باتی وطن

……..

پدا شیر بہادر ءِ کردی عزیز

گلاب آنبار تولوک ءِ، زیبا چمن

……..

صمد خاں مجاہد ءِ ملت اچکزئی

پدا دا چمن ٹی ءِ سوسن سمن

……..

آجو وطن کن دا کاٹم تلف آ

پدا نوجوان آک ءُ بشخندہ زن

(کاروان کے ساتھ۔ پنہ 54،55)

٭٭٭٭٭

قوم آتا ویل

پارہ پاروک آک کنے غدار اُس نی

کفر انا گند بننگ ءِ نا ہیت آتیان

دا اوغان و بلوچ آ وطن نا ویل ءِ

چک و تاڑ ءِ دا پاک اُمّت اٹ

مڑد مسلمان تا اف قوم و وطن تون سیالی؟

رُو ردائی نا اسلام اٹ اجازت اف

ای حیران پریشان ہبکّہ۔۔۔۔!

مریوہ۔۔!!

سوچوہ درو و دغا ۔۔۔۔۔۔۔

تو مننگ اف کن تون۔۔؟

بے مزّل آ کسر تے ٹی

تہل تموک آ مسافر تیانبار

ای تینٹ تو ہننگ افٹ

کنڈ آ ٹیک و ڈونگ۔۔۔؟

دُن تو اف کہ ای جولا خلوک آنبار

ہرا دے دِیر مریوہ سرپند

او گول اس تو اف۔۔؟

سوچوہ ای۔۔! داڑے کنا

ہمسائے اوغان ہم ارے

گمر ءِ، کہ ہراڑا حکومت ءِ مسلمان آتا

خُڑک ایران نا ڈغار ءِ لیکن۔۔۔

اف مگر ڈکھ اسُل داڑا مسلمان آتے

دا ہمو ڈیہہ ءِ کہ ہراڑا

اسلام مس تالان

قومیت عزت و شرف تس مسلمان آتا

بادشاہی ہم ہنا ٹکُّر مس دُوآن تُرکی نا

نئے سرسہب مس

نئے مجرم !!

……..

جوزہ آجوئی نا ارے، او ننے واہم

ملت اسلام نا بد خواہ پارہ

نن ہم تو اسہ قوم ارین ہم، تینا وطن

خوانہ کہ ننا داڑے بادشاہی مرے

دُنکہ تُرک و عرب عجم نا قوم آک

تینا وطن تے ٹی

زند ءِ آجوئی نا تدیفرہ

……..

دا زمین

ہرادے ننا پیرہ بُن ڈاڈاک

تینا جغر نا دتر اٹ رکھاسُرک

دا وطن

ہرادے ننا پیرہ بُن ڈاڈاک

کرینو بادشاہی دلیری اٹ

داسہ ہم شان و شرف تون مرو آجو

ہراڑا، آزاد بلوچ آتا بادشاہی مرو

(کاروان کے ساتھ۔ پنہ 78،80)

٭٭٭٭٭

امتحان نا وخت

بسُّنے وختِ امتحان بلوچ

پین ہم تو ارے، آسمان بلوچ

……..

جیل و قید آتیاں خلیفسہ….؟

اف چُنک کودک اس، جوان بلوچ

……..

خوفِ زندان اف بلوچ آتے

ہیج ہرفرہ کاٹم آن دا، شان بلوچ

……..

ملک و قوم انا خاطر آن قربان

مال و مڈّی، ساہ و جان بلوچ

……..

دے اس آجو، مرون آخر نن

بند ءِ اینو اگر زبان بلوچ

……..

دشمن آتا کہ زور آن نزور مفک

آزموندہ کرک ہُر کمان بلوچ

……..

ہچ اس اف مگر خدا غان بیدس

وخت اسے آن شون شان بلوچ

……..

کر توکل نصیر اللہ غا۔۔۔۔

او ارے ننا پاسبان، بلوچ

(کاروان کے ساتھ۔ پنہ۔34،35)

٭٭٭٭٭

مُستی قد م

قدم قدم مرَک روان

مرَک دلیر پہلوان

وطن نا تینا شان اکن

کرک نی ندر مال جان

نی اونا ننگ و لج اکن

کر سدخہ کاٹم ءِ، بہ کان

اے مِزّل آتا سہب اکن

قدم قدم مرَک روان

……..

گر آزمان ءِ کاٹم آ

او پِنّے تمّے کے غضب

گروک، پر، وا تہو اٹی

تہار آتا مرے سوَب

ڈغار ہُشنگے لار کے

مرے زمان با ادب

میار اسے خلیس خوف

قدم قدم مرَک روان

……..

اگر او پِنّے کاٹم آ

غضب، غضب، ستم، ستم

کہ ظلم آتا زغم اٹی

مرے نما سرہ قلم

وا ہم روان، مف خلیس

اسُل پدا مفے قدم

اے پوغ خیسن آ پِڑ آ

قدم قدم مرَک روان

تُوفک و تیر و توپ و بمب

شلر نا کاٹم آ اگر

جغر و اُست کپ مرے

خننگ کن کس ءِ مف جغر

مرے روان دتر نا جو

خنے اے آزمان اثر

دا مول/ و جمّر آتیان

قدم قدم مرَک روان

غلامی آ دا زندگی

بلوچ آتا مرے حرام

دا شان اف بلوچی آ

کس اسے نا مرے غلام

بلوچ انا چُنا تے دا

نصیر انا مرے سلام

کرک نی بُڑز بیرک ءِ

قدم قدم مرَک روان

(کاروان کے ساتھ۔ پنہ۔ 275،276)

٭٭٭٭٭

د یوان

سنگت آک اے سرمچار آ! برکہ نن دیوان کین

زیبل آ پاک آ وطن تون قول نن پیمان کین

……..

دژمن ءِ سبّر تُرند آ کننگ ءِ ننے آ جلہو

برکہ ہنکین ءِ تینا سخت گڑگیس جوان کین

……..

پُتک بُن تس ہِس کرے وا، زیبل آ خلق آتے او

تین پہ تین تولن زرس، دا دڑد ءِ نن درمان کین

……..

بگ بزگل، مال مڈی، کشت کشار آتے درے

پُھل انگا ورناک ببو نم زند انا سامان کین

……..

ڈیہہ ڈغار ءِ، شون شان ءِ او پُلا باخو ءِ ہم

ایلم آک! بر تین پہ تین افسوز نن ارمان کین

……..

نن غلام آتا وڑ اٹ، پنڈنہ بوتار آتیان

نم ببو! نن خواجئی نا خوشی و امان کین

……..

نن چوخت اسکان لد آتیٹ دُز و تولہ نا مسیل

تینا حق آتے کن مڈّی کاٹم ءِ قربان کین

……..

خواجہ اُن دا ڈیہہ و مڈّی نا مگر، باخو اس اف

نم ببو اے سنگت کہ موت ءِ شون و شان کین

……..

مڑد تینا مون انگا لاغ آتے ہم کس ءِ تفک

نم ببو اے سنگت۔۔! کہ جوزہ و ایمان کین

……..

سرمچار آ سنگت آک اے تفبو مُخ تے جنگ اکن

بر، اے نصیر! نن سنگت آتے زیبل آ جی جان کین

(تیر گال کاریت، پنہ774،775)

ہفتئی تلار

06-12 June 2020

تاک، 22

پنہ : 02