آدینک تل کشک، ولے راست ءِ ڈکپک (1)۔

نیلسن منڈیلا پارینے کہ ہرا راج اٹ انصاف ملپ، ہمو راج اٹ بندغ آتے آسودہی اسُل دو بفک۔

اسکول اٹ داخلہ ہلنگ کن ہیڈ ماسٹر فوٹو گرافر ءِ خواہفے، اوڑتون ہر چنا نا فوٹو ءِ ہلنگ نا دہ روپئی پک کرے، ہیڈ ماسٹر اسکول نا ماسٹر اسے نا ڈیوٹی ءِ خلک کہ ہر چنا غان سی روپئی نا حساب اٹ پیسہ مچ کر اتہ۔ ماسٹر کلاس اٹ چنا تے پارے پگہ ہر چنا تینا فوٹو کشفنگ کن پنجا روپئی اتے، اسہ چناس اُراٹی لمہ غان تینا فوٹو ہلنگ نا سد روپئی خواہس۔ لمہ پارے خیرات تینا چناڑکن، شام آ باوہ نا برے ندر کیوہ نے کن سد روپئی ءِ۔ شام اتون چنا نا لمہ باوہ ءِ تے پارے ”لکھ مراد آ مار انا فوٹو تے کن ماسٹر دوسد روپئی خواہسنے۔“

ہندن کرپشن نا دیگر گگ تہار آ نن تیٹی بدل مریک۔

کرپشن نا چندی رنگ آک ءُ، تینا ہر عاشق ءِ تینا زیبا غا مون ءِ جتا ءُ رنگ اسے ٹی نشان ایتک۔ سرکاری ملازم آتیان داڑیل آتا زوراکی اسکان ہر اسٹ دانا حسن و جمال نا خلوک ءِ۔ میر و سڑدار آتسکان ہر اسٹ خواہک، اونا ماڑی ٹی اونا چوکری جوڑ مریو۔ بھاز ہندن ءُ مجنون ارے ہرا کہ سہب بیگہ اونا نت تا سلوک آ دیر تے مقدس آ دیر انا وڑ جک آ تنگرہ۔ بھاز آک اوفتا بے حیائی و بے شرمی نا دوبہ غاتے تینا کاٹم آ سرکار نا سی آنبار پلو آ ہلیرہ۔ ہندا بندغ آک راج اٹ کرپشن نا دیوی نا رومانیت اٹ سفید پوش و شرفدار پاننگرہ۔ دا زیبل آتا ہمو زیبا ءِ ہرا تینا عاشق آتے ہر عذاب آن کشک، ولے تینا عشق انا زیبا غا دام آن مر نروک آ سادہ غاتے غریبی و لنگڑی نا کمب اٹ بٹک۔ سرکاری ادارہ غاتیٹی تینا اِرا گریڈ نا گنوک ءِ چانڑدہ گریڈ نا کرسی آ سار اٹ کیک، شانزدہ والا ہژدہ غا، ہودہ گریڈ نا کور ءِ نوزدہ گریڈ نا تخت آ خنی کیک۔ دا ہمو زیبا ءِ ہرا تینا پازیب نا شلنگہ اٹ چندی موسیٰ تے فرعون جوڑ کرینے، تینا شیدائی تے ہنداخہ زیات لاڈی کرینے کہ اخس کہ مون مونی کیس، ہراڑے سیاہ کاری نا لچغ اسے ٹی یا انصاف نا دام اسے ٹی پاسینگس، اونا ڈلگ آ خن تا اسہ اشارہ اس اونا گلابی آ جوڑ تا اسہ بشخندہ اس پاہو نا چٹ ءِ نا لخ آن کشک۔

انتئے کہ داشتی نا تول انصاف نا ترازو اسکان اونا چرمٹ نا ملنگ تون مندر نا چڑینگ آتیانبار کڑنگارہ کرسا شیف بڑز مریک۔ کس ءِ لنگڑی و ملاسی نا بی بی نا پلو نصیب اف، کس انا بالا خانہ ٹی وڈی خوری نا زیبا لوچ ناچ کننگ ءِ۔ ہرانا سیخا ہفت اُرا اینگ تمنگ ءِ۔ ہرانا بد اخلاقی نا توار ءِ ہفت اُرا دانگ بننگ ءُ، دانا ناچ انا ہُننگ کن گور و بیوار اٹ چندی تے خل/ تننگ ءِ۔ گدان نا رہی آ لیلیٰ وطن نا مڈی تا لٹ و پل نا کلاسک شاعری نا سوز انا ذوق کس ءِ وڑپک،  ولے ادبی دیوان تا چندی میر آک پن و پیسہ کن وڈی خوری نا وینا ملک نا نت تیٹی تفوک چڑینگ آتا توار نا بننگ کن کرپشن نا ہفتمیکو ڈاکہ غا اسہ ایلو نا زی آ ترپ ہلنگ ءُ۔ کس ءِ دا زیبا نا پارہ غان ٹھیکہ اس، کس ءِ موٹر سائیکل اس، کس ءِ لفافہ اس، کس ءِ چیک اس، کس آ نوٹ آتا شنکی ءِ تینا زیبا غا دو اٹ کننگ ءِ۔ کس ءِ خن تا پیالہ ٹی کنفے، کس ءِ جوڑ تا شوخ انگا رنگ اٹ بے سدھ کرے، کس آن بک ہلک، کس ءِ بک اس تس، انتئے کہ کرپشن نا زیبا اسہ وخت اسے آن شرم انا گد ءِ مر چغل تسنے۔ او تینا خن تا خمار اٹ تینا مشکی آ زلف آتا سیخا ٹی تینا گواڑخی آ بدن نا زباد اٹی ادب و بے ادب شاعر ادیب دانشور ڈاکٹر پروفیسر افسر تاجر ٹھیکیدار ہر بودلا ءِ رنگی آ زند انا چس ءِ ہلنگ کن پڑدہ نا پد آن کتی کیک۔ ہرانا عشق انا نشہ ٹی ہر بندغ مست ءِ۔

مُلا اس تینا مقتدی سے آن سوج کرے کہ مسلمان تے دا مڑدار آ رِبڑ آتیان امر کشو؟ مقتدی پارے ”مولوی صاحب! اسہ وار تینے ہندا نشہ نا چس آن بچف۔ دن نہ کہ نا کٹ ہم ہندا ربڑ آتیٹی غرک مرے۔“

امر ءُ راج اس مرے، اوٹی گندہی نا مسہ تپہ، و مسہ سوب ءُ۔ اولیکو تپہ گندہی ءِ مال و دولت ودی کننگ کن کڑسی نا نک ءِ سوگو خمب کیک۔ تینا راجی میری و ادبی سوچ ءِ ودفنگ کن تینا بنداوی خڑچ ءِ کشنگ کن تینا دستار نا ہر ول ءِ زیات ودفک، ہراڑکن بے وسی ٹی دغر نا سو انا جاگہ غا بندغ نا کنیک۔ دا وڑ انا گندہی تا خواجہ گندہی نا لکیر ءِ چکوک آ تپہ گیشتر حکمران تپہ نا سانگ بند مریک۔

ارٹمیکو تپہ نا گندہی ہمودے ہراٹی گندہی کروک آ ءِ مخ ارے۔ دا وڑ انا مورت خواہک کہ ہر وڑ انا مون مونی ٹی کٹیا کروک آ پیسہ غاتیٹی پن کٹو۔ داڑکن اوفک گدان آن ماڑی ٹی جُپ خلیرہ۔ سائیکل آن کار اٹ، سرکاری اسکول آن گرائمر اسکول آ چنا تے سر کیرہ۔ دستار نا ترہ ءِ مدام سلامت تخنگ میر و متبر آتے کن دے اِرا دے آ اِرغ کننگ کن کندوری نا تینا پاناد ءِ وار پہ وار کشادہ کیرہ۔ کبین آ ہوٹل آتیٹی اِرغ کننگ و کنفنگ کن وڈی خوری و گندہی تا پری نا پلو ءِ مدام عاشق آتا دوٹی ایترہ۔ کمیشن ہلیرہ۔

پروفیسر اس کلاس ہلتوکہ، ولے امتحان ہلنگ کن اِرا نت آ جک سلوک ئس۔ ڈیپارٹمنٹ آ دوانزدہ بجہ غا بسکہ، امتحان ہلنگ کن دے ٹِک تون رول نمبر خلککہ۔ اُراٹی نن نا ڈڈ ءُ اِرغ اس مون انگا چا اٹ کنگکہ، ولے سینٹر اٹ مسہ وار پال/ ڈیری آن شیرچا کن بسکہ۔ اُراٹی دال سوزی اس نصیب اَلو، ولے سنٹر اٹ کڑاہی و کابلی تا دور ئس۔ سینٹر آ کس آن لفٹ ہلککہ، بسکہ، ولے بیگہ تون وڑ وڑ انا گاڈی تیٹی دبئی، گرین، عثمانیہ ہوٹل آتا گراک ئس۔ تانکہ امتحان نا گوریچ چکاکہ، گودی و چنا تے کن ہم ڈبہ غاک پر کواب آن ہوٹل آتیان بسکہ۔ امتحان ایسر مننگ تون ایتوپیا نا ڈکال اُراٹی تے تالان مسکہ۔ منہ وخت اٹ جند تے چنا تتون اوار زندہ لاش اس جوڑ مسکہ۔ امتحانی بل ءِ دوئی کننگ تون چپڑاسی، چوکیدار، پرچہ غاتے یونیورسٹی آ امتحان نا دفتر آ سر کروک کل آتا پیسہ غاتے تینا اکاؤنٹ اٹ شاغاکہ، کل ءِ اوفتا مزوری نا پیسہ غاتیان جواب کریکہ۔ اسہ وار ہندا کل انا فیصلہ کنے آ بس کہ نی سید اسے اُس، انصاف کرک۔ پروفیسر ءِ وس کریٹ، نئے کین اٹ بسکہ، نئے لنگار اٹ۔ چپڑاسیک ہُرار، پروفیسر ہچ وڑ اسے ٹی ننا مزوری ءِ تننگ کن تیار اف، اسٹ تا بش مس، راہی مننگ آن مست اودے پارے ”صاحب!! قرآن کپروسس نا پروفیسری ءِ، وخ کہ نی پولیس اٹ حوالدار مروسس، ننے گلہ متوکہ۔ اولیکو وار نن نا بروت آتے خنان، ای پاریٹ نی نیٹو تون جنگ کیسہ۔ نی و اننا مزوری ءِ کنگس۔ نا زوراکی آن چندیک حال اٹ چُرو کریرہ، نی تو پنچ روپئی ءِ کینکس اٹ ہرفسہ۔ پروفیسر نا قصور اف، کانود نا باریم مدام نزور  آ کوپہ غاتیا سفر کیک۔

مسٹمیکو تپہ ہمودے ہرا کہ تندور، ریڑی، دکاندار، موچی، حجام، رکشہ، ٹانگہ، مستری، مزور تینا چنا تا بین و ملاسی ءِ مر کننگ کن کرپشن نا زیبل آتا زیبا نا چوکری اسے تون دولخی کیرہ۔ شیفکو تپہ کن دا چوکری پری تیان کم اف۔ انتئے کہ ہندا چوکری ہم اوفتا ضرورت نا رد اٹ اوفتا لنگڑی و ملاسی نا کٹینک ءِ کسفک۔ انتئے کہ ہراتم راج اٹ کبینی ودک، بجلی و گیس آن بیدس نت سی و کننگ نا گڑا تیا ناروا ءُ ٹیکس لگک، ریاست بندغ نا دتر ءِ شربت آنبار تنگک، زند انا ہر مڈی وس آن پیش تمے، کٹیا نا دیوی مون ءِ پدا ایتے، نت بورہ خیسن جوڑ مرے، ڈکال نا نہار با پٹے، خڑچ ہڑی آ خرما غانبار بندغ آتے ڈلے، گڑا حرام آ سُور حلال آ خڑس جوڑ مریک۔ مون انگا ہر کاریم تینٹ پیہن مریک۔ مکر و فریب نا ہر رنگ بے ایمانی نا چاکو ٹی لخ تڑک۔ اینو سرکار نا ادارہ غاک حیران ءُ، بندغ آتا جیب ءِ امر تڑن، گیس انا بل سَے سد روپئی ءِ،چار ہزار روپئی جرمانہ ءِ۔ انتئے گیس کم ہشنگ اُس، بجلی نا بل پنچ سد سرخی پوڈر نا تے ٹیکس آک پانزدہ سد، تینے خوک کننگ آن جوان ءِ ہر بندغ کن بھاز بے ایمانی المی ءِ۔ جاگہ اس گیس انا نت تے دو تے تف، جاگہ اس بجلی ءِ خن و با کر، نہ تو ایمانداری ٹی جہنم و جنت نا است کش آ ندارہ غاتا مون اٹ چناک نا مدام پد پاش چرینگور۔ کاٹم نا خل/ اکن پیناڈال نا کونین اس خنپروس۔ چناک تعلیم آن پخیر مرور۔ انتئے کہ ایمانداری و بے ایمانی نا نیام اٹ اسہ دیوال اس سلوک ءِ۔ ہراتم میر و سڑدار صوفی و ملا، شاعر نوشتکار و ادب نا افلاطونک مزاحمتی شاعری نا خاخر دسوک آک بے ایمانی نا دیوال آن درکار گڑا علم عروض آن نابلد بندغ آک ہم بے وس مریرہ، کہ او ہم گندہی و بے ایمانی نا زیبا نا اُراٹی دڑر۔ و کل انا مون آ اودے خمب کیر، ہرا وڑ خوار اوڑتون مون مونی کیر، تینا ملاس آ است ءِ پدین کیر۔

زند پشتو فلم آتیانبار مسنے، چلینگسا کیک، ولے بے کاٹم خننگک۔ غریبی نا دور ئس، کشکوک آ چَوَٹ ءِ موچی ءِ تننگ آن پد ارفیٹ، گنڈنگ نا تے اٹ ہلیسہ؟ موچی پارے چمڑہ مفت، میخ حساب اٹ۔ گھنٹہ اسے آن پد بسٹ، چوٹ نا تلا غا ہنداخہ میخ خلکوسس، کہ میخ تیٹی کنا بے وس آ مون خننگاکہ۔ چوٹ ءِ پدی تخاٹ پاریٹ، سہب انا بریوہ، ہمو جٹ ہمو کسر آن تینے تینٹ ضمانت کریٹ۔ انتئے کہ شاہی نا میل/ پاولی نا جل اس خواہس۔

داسہ دن انگا غریب آ بندغ نا مون آ اخس کہ مذہبی اخلاقیات نا پھل آتے چٹ ایتس، اخس کہ مذہب نا شئیر ءِ خلیس، او دافتے لنگڑ آ پڈ آ بنپک، انتئے کہ خالی آ پڈ انا مذہب ٹکر اس اِرغ نا ءِ۔

شیفکو تپہ ہر بشخ راج انا گندہی تیان ریاست نا زوراکی ہر وڑ انا مکر و فریب ہیل کیک۔ حجام تینا مون پژہ جوڑ کننگ نا پیسہ ہلیک، اگہ کس ارفے، انتئے؟ پاہک سرکار ننے آ وڑ وڑ انا ٹیکس خلکنے، دکان نا کرا ودانے، بجلی نا بل کرنٹ خلنگ ءِ، گیس پج آن ہنانے، نوکری تا تنخواہ با پٹانے، پنجا زیات ہلکٹ گڑا انت مس؟

سنگت اس ڈاکخانہ ٹی ملازم ئس، ہر لفافہ غا ہشت آنہ بجلی و گیس انا ہر بل آ پنچ شش روپئی زبان نا چرپ انگا تش اٹی، ہر اسٹ آن کشاکہ، شام اتون چھٹی آن پد ہندا پیسہ غاتے مچ کریکہ بشخندہ اسے تون پاریکہ، چنا تے کن میوہ نا خڑچ پیش تما۔

چا کننگ کن ہوٹل آ ہن، چا سی روپئی آ مرو ءِ، چا اتوک آ ءِ پنجا یا سد اس تسس، سی روپئی چا، دہ روپئی اسہ بے وس ءُ مون اسے تون تین کن ہڑسک، اگہ دہ روپئی نا بارو اٹ ارفیس، مسکین ءُ رنگ اس کشک، با ءِ تینا پنوک آ گلو آنبار کیک، صاحب بس نا منشا۔

راج انا عادت بھاز خراب مسنے۔ اگہ کس ءِ وام تسس، اگہ بھاز وخت آن پد گڑاس تا تس، گڑاس تا کنگ، تو دو تیان تے بک ہل/۔ چاس کہ راج انا نیک ءُ بندغ اسے۔ نہ تو اینو پگہ اگہ کس ءِ وام تسس، جنگ ءِ بہا اٹ ہلکس۔ انتئے کہ گڑاس جوانی کرا نا مکان آنبار مریرہ، اخس کہ نازیف تا اخس کہ بیرف تا نا مفسہ۔

ہفتئی تلار

تاک: 26

16-10  جولائی 2021ء

پنہ: 06