ملا مزار ……لاٹ انا بگھی (پورو ٹھپوک)

 

ایجنٹ ٹو گورنر جنرل ءِ ننا مخلوق انگریز آتا دور اٹ لاٹ پاریکہ۔ ہندا لاٹ تینا چالاکی و مکر و فریب اٹ 1912ء ٹی سبی ٹی تینا بگھی ءِ ہُلی نا جاگہ غا بلوچستان نا بھلا بھلا سڑدار، نواب آتیان چکفے۔او دافتے خواہفے و اوفتا کوپہ غاتیا بگھی ءِ تفے وپارے کنے ٹیسن آ دبو، گڑا کیہی سڑدار و نواب آک خوشی اٹ انگریز نا بگھی ءِ چکار و اودے ٹیسن آ سر کریر، و تاریخ اٹ تیان مون آ اسہ مون ءُ ٹِک اس خلکر۔ بیدس نواب خیر بخش مری اول آن، ایلو کل سڑدار و نواب آک لاٹ انا بگھی ءِ ہُلی آنبار چکار۔ ہندا وخت آ ملا مزار، کہ اسہ بلوچ شاعر اس ئس، او ہم ساڑی ئسکہ۔ او ہندا کل گڑا تے و ہیت آتے خنا، گڑا اوفتے تینا نظم اٹ شئیر انا دروشم اٹ، براہوئی، بلوچی، سندھی و اردو زبان اٹی اسہ زیبدار ءُ وڑ اسے ٹی مون آ ایس۔ نن اونا جیرت و ہمت ءِ سلام پیش کینہ۔ کہ او کس انا چرت ءِ خلتو، نئے اوٹی خلیس ئس، او بامڑدی اٹ کل کِسہ ءِ دنیا نا مون آ ایس۔ اونا ہندا نظم بھاز پنی مس، وخت اس سڑدار و نواب آتے سما تما کہ ملا مزار نا نظم ننا کل جنز و وڑ تے مون آ ایسنے، و نن جہان اٹ رسوا مسنن، گڑا او ہمے وخت آ زو ززو لاٹ انا ماس آ ہنار، و اودے ملا مزار نا غاو ءِ سر کریر۔ اوکان پد ملا مزار ءِ بلوچستان آن بدر کننگا۔ اودے سندھ انا شار جیکب آباد کن مون تسر۔ اوکان پد او ہموڑے جئی مس، وکزیت ہم ہموڑے کرے۔ ولے او تینا ساچست تون تاکہ دنیا ارے زندہ ءِ۔ اونا دا شاعری بلوچی و براہوئی لوزانک کن اسہ بھلو مڈی اسے۔ دن ءُ شاعر مدام تینا تاریخ، تینا لوزانک، تینا زبان، تینا دستور و تینا دود ربیدہ ءِ زندہ تخرہ۔ ننا اینو نا شاعر آتا گیشتری زلف، زیبائی، برام، سانگ، عشق و عاشقی نا رند اٹ تمانے۔ بلکہ دا شاعری آخا شاعری نا توہین ءُ، و بے شرفی ءِ کننگ اٹی ءُ۔ ملا مزار نا ہندا شئیر ءِ شئیرجن آک زبانی یات کریسر، و ہر جاگہ غا اودے بنفیرہ، اونا ہندا پنی آ نظم ءِ ای پٹ و پول کرینٹ، نما خذمت اٹ پیش ءِ:

(بلوچی)

گشاں شکر الحمد وقت سحار

خدا وند قادر کریم کردگار

خدا خلقتہ خلق چندی ہزار

زمین، آسمان، ماہ، شمس و استار

کتئی بے ستون آسمان استوار

و جہل آ کتئی ہفت مسلیں ڈغار

دنیا دو رنگی کتہ رب ستار

کریم ءِ اے قدرت نہ بی آں شمار

گہے روچ، روشن پہ اے روزگار

گہے شپ کہ وپسی جہاں برقرار

گئے سیل و شادی گوں دوستاں

گہے روت وپسی من قبر ءِ تہار

گہے گوہر و پھل و زمستان ہوار

گہے سبز گلزار عجب خوش بہار

کتئی پیدوار نسگان آ پر میوہ دار

یک میوہ شرین یک زہردار

زمین یک نمونہ میوہ ہزار

نزاں تئی صفتاں آ عاجز نکار

سوا لکھ نبی انت رندا شمار

محمدؐ نبی است ہمے تاجدار

صفت و ثناءِ گشن چاریار

ابوبکر صدیقؓ، عمرؓ درہ دار

غنیؓ عثمان، و علیؓ شہسوار

محی الدین بغداد ءِ غوث نرمزار

سخی لعل شہباز و ملتان ءِ یار

ولی ئیں فتح خان کامل سچار

اے پشت و پناہ بنگ گوں شاہ یار

بگوشت منیدفتراں بیل و پار

بلوچی سراوان دانا ہشیار

یکے شئیر و رونق زبان چہار

براہوئی، بلوچی، ہندو سندھی اوار

دل ءِ بند پیوند و کونجی قطار

ملوک اشکوکیں بی انت خوش بہار

بلوچانی ملک ءِ خدا وند قہار

کتئی قہر ہماں روچ کہ آرتئی کفار

بلوچی سراوان کتئی تابعدار

کہ ایمان شوتک و کتئی کلدار

ایجنٹ آیت روچے من سیوی دیا

حکم دات ہر کنڈ آ کافر قہار

امیر کل بیاہنت جرگہ نیار

سلام آ منی آ کننت بندہ دار

چہ کلاں سرد خیر بخش تیغ دار

امیرانی سرتاج و سربخت را

دیم دات پروانہ ءِ کافر آ

نواب جرگہ آ بیا کہ کارے ترا

حکم دات سردار شیریں نرا

بہ سینگار نقیب بیار منی گور آ

آ پرزور و شہزور بازیگر آ

بہ شہکار زیب دار آہو پر آ

دمے مور پری گوشہ خنجر آ

آ شہباز شنہیں مزار حملہ را

سنج کرت و آرتہ تحفہ دار آ

نہ نوکر حضوری بیار ہتھیار

امیر میاں مندی لہڑی مردوار

رزہ سند زا مشت سوزیں سگار

طپانچہ ایرانی گور آ تو بدار

دل آ وہم بی تئی پہ سیل و شکار

تئی بچ و برات و برازاتگ اوار

بہ زیرنت و بندنت وتی ہتھیار

سلام آ تئی آ گرد کاہنت ہزار

بہ بندنت کچہری بہ نندنت اوار

مری تئی نگہوان ایں پروردگار

سہری واہر انت تئی ہر سحار

روان بیت لشکر من کوری کنار

چہ کاہاں و بادرہ و میسور دیار

امیر گوں اجنٹ آ کہ ببیتنت دچار

(اردو)

فرنگی کہا! تم سنو دوست و یار

میں اپنے وطن کی طرف ہوں تیار

میری بات یہ ہے امیر لوگ چٹک

کہ کھینچو بگھی کو میری ریل تک

(بلوچی)

ہزار آفریں خیر بخش مری

تئی چماں است انت حیا ءِ زری

ایجنٹ ءِ جواب داتئے پیداوری

مکن ہنچشیں ظلم و زوراوری

نہ من ڈھگونے ڈڈرے آن کھری

کہ تئی بگھی آ من چکاں ظاہری

اگہ بیتہ جنگے جناں بجری

ہمودا بیا گند مئے مڑدگری

جناں زہم و ڈلاں تئی کھوپڑی

کناں قصو آ نوک دودا مری

مری انت مداماں زہم ءِ بھری

نوابی ترا لائق انت اکبری

تہ باتئے سلامت غریب پروری

ترا بات ہر فتح حیدری

(اردو)

فرنگی کہا تم نواب خوش رہو

کسی سے نہ اس بات کو تم کہو

امیر لوگ کا میں کروں امتحان

کہ مجھ کو وہ کیسے دیوینگے بیان

ابھی جو نہ آئے میرے دام میں

کبھی وہ نہ آئیں گے فرمان میں

جب حاکم نے اس وقت فرمان دیا

تو کرسی نشیں جملہ حاضر ہوا

فرنگی کہا مجھ کو ٹیشن تلک

امیر لوگ لے جانا تم کو حق

(سندھی)

بروھں بروچن کھے شرم و نہ شک

نہ عزت حیا و نہ ڈاڑھی نہ نک

ڈندن سان و دھاؤں پھنجر جپ چک

امیروں بگھی ساں ودھہ ووٹرپک

وڈیرہ آدم خان، خان محمد تھلو

عجب خوش بگھی ساں ڈناؤں کلھو

ڈادھا جوان کوسہ آھن خان یار

پٹکوتھن گچی میں جتی کیاؤں گار

(بلوچی)

جمالی ءِ سردار میر لشکر خان

وڈیرہ شیر محمد خان درگہان

برگوشتہ امیر شیر محمد عیان

تہ گوش دار سردار میر لشکر خان

اشانگو تہ گرمن اش انگو گراں

تہ گوں بی فقط بگھی آ من براں

توکل کتہ بستہ ہر دو میاں

کتئی گار وتی نام و ناموس و شان

(سندھی)

صحبت خان بہادر انھن ڈینھن ہیو

اجنٹ ساں عقلمند اتھی عذر کیو

(اردو)

جو صاحب میرا پیر رنجور ہے

اس کام سے بہت معذور ہے

اگر مجھ سے یہ کام لیں گے ضرور

تو کرتا ہوں حاضر ابھی دو مزور

فرنگی کہا تیرا انصاف ہے

یہی کام تیرے اوپر معاف ہے

(سندھی)

امیر چاکر خان ایں محراب خان

بدھی چیلھ وارا بگھی جاؤنھی

بگھی جی چھکنڑ کھاں نہ کیاؤ گھٹی

عقل کاں تھیا سب اُنھن دینھن پٹی

(بلوچی)

سردار خان رند و قیصر خان نواب

دو ایش انت اعلیٰ و عالی جناب

نہ داتہ یکے کافر آ وا جواب

حرام انت شمارا پلاو و کباب

(سندھی)

سردار خان رند، قیصر خان مگسی

بگھی کھے ہتھن کا پنھجے کے

متھوں بوند برسات دسے پئی لسی

گرن جوان گوڈا اُنھن جاگسی

وڈیرہ نور محمد ویو حج تے

انھی سال زیارت کئیں رج تے

سلامت گزاریو دریا جو سفر

خوشی سال گزرے پھری آ بوگھر

انھن جو یقین ہو خدا ساں سچو

تڈھن ھیوں بگھی جی چھکڑ کان بچو

(براہوئی)

امیر غوث بخش رئیسانی نرمزار

شہانی رشید خان امیر نامدار

براہوئی کرینو ببو جھٹ پٹ

ارین ای و نی تین پہ تین سیال و مٹ

ہموکان ہبو تے کہ ایتن تے سٹ

نوا کہ شرف ءِ ننا کیر گھٹ

ہمودے عقل کل انا مس چٹ

کہ چکار بگھی ءِ بیخ و پٹ

میاں خان، بہرام خان اریر بے میار

سمندر تفینے مخ ءِ مس تیار

ہلمہ کریر مسٹ اسہ وار

کہ ہلبو بگھی ءِ ننا بس وار

سیاہ ریش ورناک عجب روبدار

بگھی نا چکنگ تون کریر دھند کار

بگھی ٹی میم اجنٹ تون ئس سوار

عجب بسسر ٹیسن آ بے توار

ہے ہے حیا امپے ملک آن ہنا

امیرک ہرتوس تینا شان و پن آ

بگھی ءِ چکار اوفتے خلقت خنا

کریر مون مون ءِ تینا قوم انا

ہمیدے کروسر سلاہ جنگ انا

حیا اٹ کہوسر مروسر فنا

غزا غان ہلیک تا عجب رنج و دڑد

غریب آتا پلنگ کن اریر شیر مڑد

ہرادے حشر نا عدالت مرو

امیر آتے کل ءِ خدا مر درو

نصاریٰ تتون اوفتے سنگت کرو

وتاخ تا تہٹی سقر تا کرو

(بلوچی)

جہاں جرگہ مچ بی صد ہزار

شروع انت زمین و سینہ خون کار

دعویٰ جنگ و جھیڑہ گوں براتاں اوار

حرام خور لجی بہ بنت شرم سار

گشی خام و ناقصیں مسکین

خدا یا گناہ انت می صد ہزار

ہفتئی تلار
تاک: 34
17-11 ستمبر 2021ء
پنہ: 07