جوزہ(افسانہ)

”اِیلم لوز بھاز ہنین ءُ لوز اسے، اگہ کس ءِ ایلم مس تو اوڑتون کُل جہان نا طاقت ءِ، کس ءِ ایلم مس تو اوڑکن ایلمی ءُ دک ہم خلیک، تو سیال ہم اوڑان خن خلیک۔ پین کس ءِ مجال ءِ کہ اوڑا ڈرّی خلے۔“ او ایلمی و سنت و سیوت نا ہندا فلسفہ ءِ بیان کرسا مخلوق ءِ توت انا سیخا ٹی ایلمی نا قاعدہ غان سبخ تسکہ۔ او تینا کچاری ٹی ہر ہفتہ غا ایلمی نا پنت و شون ءِ کریکہ کہ ایلمی ءِ سوگو کننگ کن اسہ ایلو نا باسک مننگ بیخی المی ءِ، ہندا سوب آن پارہ کہ بھازی لمہ نا مار ءِ، لمہ نا مار اکن مدام لٹ ہرفوئی ءِ، دا متل ہم براہوئی زبان اٹی ساڑی ءِ کہ ”لٹ ءِ خل/ ایلم کِن ہیت ءِ کر خدا کِن“ یعنی حق انا بیرک ءِ چست کرسا ایلم نا مدت و کمک ءِ ہرحال اٹی کروئی ءِ۔ اگہ دا سبخ آتے تینا زند انا راہشون جوڑ کریرے تو سرسہبی نما نت تا کیرغ آن دروت ہلو ءِ۔ او عاجزی ٹی دا ہم پاریکہ کہ دا ایلمی آ کاریم اٹ نم کن تون اوار مبو تاکہ دا کاریم نا گڑاس مالی کمک مرے۔ کن تون ایلمی ءُ جوزہ بھاز ارے، کنے ایلم تے کن آخر دم اسکان کاریم کروئی ءِ، ولے کن تون اسہ ناچوڑ ءُ ویل اس ہم تُد ارے، او ویل کنا عظیم آکاریم تے ٹی اڑنگ شاغنگ نا کوشست کننگ ءِ۔ او ویل کنا مالی حالیت ءِ، ہراکہ کنے نزوری نا کسر تے نشان ایتنگ ءِ، ہندا نزوری ءِ زوراوری ٹی بدل کننگ کن نما ایلمی آ کمک کنے درکارءِ، تاکہ نن تینا گچین آ مسخت اٹ سرسہب مرین۔ اسہ تو اونا دا پُرجوزہ غا گپ آتے بنسا، ایلو اونا پُرنور آ دروشم ءِ خنسا ہر اسہ پُر جوزہ غا بندغ تینا مدت و کمک نا دُو ءِ اوڑا مریفسا پاریرہ کہ دا بندغ راست پاہِک۔

اسہ دے اس او درخت نا سیخا ٹی تولوک ئس، ایلم دوستی، زبان دوستی و قوم دوستی نا گُرج آتیا تران کننگ ئس۔ کہ ننا دا ایلمی والا کاریم اٹ سیال آک نن کن اڑنگ جوڑ مسُنو، ننے سیال آتا وڑ و چم تے بے سہب کننگ کن قومی ءُ جوزہ اسے تون گام گیج کروئی ءِ، دا لیکچر برجا ئس کہ ایلم بہاول ہراکہ ہُرے ناسے تک سُر اٹی ئس، تلوسئی اودے تولنگ کن ہچ ءُ گیگ اس ہم تتوکہ۔ نیٹ او ایمان نا واگ آتے ترند کرے درخت نا شمب ءِ ہلسا بش مس، اونا تیوی تیدار آ تاریخ نا ول کنوک آ کرنچ آک چشخ ئسُر، ہر چشخ اٹی تے خید انا ساتو روان ئس، او چندی سوج آتے چست کرے۔

”کنے دا پا کہ دا ایلمی نا گچین آ سبخ ءِ نم ہرا وخت آن تننگ اُرے؟“ ورندی تو ہمو کماش ءِ تروئی ئس، ولے تیوی کچاری اوڑا مون ءِ ہڑسا پارے، ”نے داسکان خبر اف کہ دا ایلمی نا سبخ ءِ اٹ وخت مننگ ءِ۔۔؟“ ولے دا جہد ءِ ودکم شست یا شست و یک سال مننگ ءِ، دا کماش نا ہمت و جیرت ءِ کہ دا جہد اٹی ہزار آڈکھ و ویل آتے خننگ آن پد ہم سرسہبی نا کنڈآ گام ہم کننگ ءِ۔“ دا ہیت آتا بننگ تون بہاول کن پین چندی سوج آتا درگہ ملنگا، اوکچاری نا ورندی تے کچاری آ واپس تخا پارے ”نما پاننگ دا ئس کہ دا ایلمی نا سبخ اینو آن شست و یک سال مُست آن برجا ءِ۔۔؟“ او تاریخ نا کرنچ آتے پین تر شاغسا پارے، ”یعنی ایلمی نا دا سبخ ہمو دور انا شاہدی ءِ ایتک کہ ہرا دوراٹی تیوی ڈیہہ اٹی ظُلم و زوراکی نا زراب آک آسمان تون ہیت کریرہ، ہمو دور ءِ اینو ہم ایوبی دور انا پن تاریخ نا پنہ غاتے ٹی خوندی ءِ، دا ہمو دور ئس کہ دا ظلم انا برخلاف چندی ایلمک مش تا باہوٹ مُسر۔ دا پا کہ ہمو وخت آ او مردمجاہد ایلم آتے کن انت کریس؟ یا نی تینا قلم نا سنٹ ءِ مگہ پالفیس؟ دا ہمو وخت ئس کہ ایلمک کلام پاک ءِ سینہ ٹی تورسا مَش تیان موکل کریر، مگہ نی ایلمی ءُ دک خلکُس۔۔؟ باوہ ہفت اِنگا ایلم تتون پاہو آ درنجنگار، ایلم تا اِیڑھک جنوزان مسر، سیاسر آتا کاٹم آن اوفتا گُد آک ہرفنگار، ذگر اِنگا ورناک زندان آتا مہمان مسُر، ایلم تا خرُّن آ فصل آک خاخر تننگار، ولے نی ایوب ءِ اسہ گچین و السی ءُ باشاہ اسے نا پن اٹ سفت و ثنا کریس۔ ولے اونا ظلم انا خلاف نا قلم وہتو۔ نئے تینا ایلم تے سدآفرین پاریس، نئے ہمو وخت اٹی راج انا ساڑی دروشم ءِ راج انا مون آ جوان ءُ وڑ اسے ٹی تالان کننگ نا ایلمی آ زمواری تے پورو کریس، نی تو ایلم نا ہیت ءِ کریسہ، و ایلم نا پن اٹ پوڑی ہم کریسہ۔“

بہاول تینا جوزہ غاتے دزگیر ہم کننگ کتوکہ، ہراتم اونا بِن بارس تو او ساہت اسے کن چُپ کرے تو ورندی تروک آ خواجہ تینا مون ءِ بُڑزاکرے پارے، ”دا ورنا بھاز جذباتی ءِ، دادے یخ ءُ تاس اس دیر انا ایتبو، تولفبو۔“

بہاول پارے ”ای جذباتی افٹ، بلکہ دا کنا ایلمی آ جوزہ غاک ءُ۔“

ہفتئی تلار
تاک: 25
09-03 جولائی 2021ء
پنہ: 03