آدینک تل کشک، ولے راست ءِ ڈکپک (3)

کرپشن نیک بد ہر بندغ نا دستِ راست جوڑ مسنے۔ ہر رنگ و دروشم تون اوار شرفدار آتا در و درگہ ءِ زیبا کننگ ءِ۔ داڑکن شرفدار آتے بندغ نا دتر کنوئی تمک۔ رشوت خوری، لُچی نا کمک اٹ کننگ ہر گڑا ٹی زیارشاغنگ، دارو درمان نا پڑ آ ناخواندہ ءُ ڈاکٹر دارو جعلی کمپنی تا کمیشن اٹ ناجوڑ آتا رغ تیٹی زیار اوار کننگ، جعلی ہاؤسنگ اسکیم آتا پن آ مزورکار و ملازم آتا مچ کروک آ کٹیا تے داڑے خلنگ، ڈبل شاہ ٹرپ الائنس و چندی خانوادہ غاتا کسب آک ننا مون آٹو۔ اخس جنوزان اخس پنشنر اخس مزورکار تینا کلو تیان دو تے ڈیٹول اٹ سلار۔ دا کاریم گیشتری مسلمان ملک آتیٹی مذہب نا سیخا ٹی مریک۔

چینی تاجر اس پاہک کہ مسلمان تاجر آتا اسہ بھلو بشخ اس کنے آن دنیا نا پنی آ برانڈ آتا نقل ءِ جوڑ کننگ نا فرمائش کیک، ہراتم کننگ نا ہیت مریک، حلال ءُ گڑا خواہفنگ کن جک سلرہ۔

جنرل ضیاء الحق نا دور اٹ بہادر خان پنی ءُ بینک منیجر اس تینا بینک اٹ پاٹی آ سندوخ آن ہژدہ کروڑ بیدس کلف ءِ ملنگ آن کشا۔ مارشل لاء نا دور ئس، بیست و پنچ سال نا سزا مس۔ مچھ جیل نا جیلر نا دفتر اٹ سوشیالوجی ڈیپارٹمنٹ نا اسہ ریسرچر اس اوڑان سوج کرے، ”بہادر خان صاحب! دا راست ءِ کہ نی تینا بینک اٹ داخو بھلو داڑا اس خلکنس؟“ بینک منیجر داڑیل آتیانبار ءُ مخنگ اسے ٹی پارے ”اؤ راست ءِ۔“ ایلو ریسرچر ارّفے ”صاحب! نی تو بیست و پنچ سال سزا مسنس، امر کریس دا بھلا خزانہ ءِ، داخہ سال آن پد نے انت کاریم برو ءِ۔ نی تو پیر مروس۔“ امبل پارے ”ای داخس سادہ افٹ۔ دو تننگ آن مست دافتے ای اسہ ہندن ءُ کاروبار اسے ٹی خلکنٹ۔ ہراتم داکان پیش تموٹ تو دا پیسہ غاک چار ہنداخس ودّور۔ ملک انا کل آن بھلا وکیل جیل اٹ کن تون اوڑدہی کیک۔ ان شایئ اللہ اوڑان مست ای عزت و شرف اٹ جیل انا دامون انگا گیٹ آن پھل آتا شنکی ٹی پیش تموٹ۔ داسہ دادے نا مون آٹٹ۔ ہرادے آن بسنٹ، جیل اٹ صاحب آتیانبار جیلر نا دفتر اٹ دفتری کاریم کیوہ۔ سہب بیگہ شرفدار آ بندغ آتا ہننگ بننگ، مجلس، سنگت آتا کٹالی آن زیات چس کننگ ءِ۔“ اخر ہندن مس، ہفت سال آن پد ’باعزت بری‘ مس۔ مچھ جیل آن اودے اونا سیال و سنگت آک جلوس اٹ کوئٹہ غا سر کریر۔ ہرا راج اٹ انسانیت نا مون اٹ پیسہ ءِ زیات شرف مرے، ہموڑے بندغ آتے تعلیم تننگ نا مسخت شرفدار ءُ داڑیل ودی کننگ ءِ۔

کرپشن و وڈی خوری نا مچی ٹی غونثو لچ آن ملک آتا وزیر و مشیر اسکان جیل خلوک و وطن نا بنداو آتے ختوک ءُ دز ودی مسنے۔ ہرا کہ وڑ وڑ اٹ انسانیت نا خن تے دنز اٹ خڑینکی کننگ ءُ۔ داسہ تو دا حالیت مسنے، کہ مسیت کن چندہ مچ کروک آڑا ہم بندغ ءِ شک انا گمان مریک۔ ہندا داڑیل آتا سوب آن چندی پر انگا بینک آک ناڑی بینک جوڑ مسنو۔ لٹ و پل نا ویل ہڑدے نا سرخی جوڑ مننگ ءِ۔ روپئی ایلو کرنسی تا مون اٹ بے شرمی نا گواچی مننگ ءِ۔ اُرا و دکان تا پرغنگ چنا تے کن چدا و ٹلی نا گوازی اس جوڑ مسنے۔ موٹر سائیکل پُلنگ ہڑدے نا کسہ غاک ءُ، مزورکار، بزغر و شوان تے کن تینا پیسہ غاتا رینگڑ ءِ ڈکنگ عذاب اسے۔

اول تو بنگسن کانود کور ءِ، ولے داسہ سما تمنگ ءِ کہ کانود کر ہم ارے۔ ولے کس دوربین اٹ ہُرک، کس انا است انا حوال ءِ پاش کیک۔ شار انا کل آن بھلا تھانڑو اٹ کس بے پیسہ غان پترینگ کپک۔ کس تینا چکڑہ انگا گاڈی ءِ تھانہ ٹی سلوک بے وارث گاڈی تا پڑزہ غاتیان پوسکن کیک، کس ءِ پولیس چڑس انا سگریٹ اسے کن چپلہ ٹی خلیک، کس اکن ایس ایچ او چڑس آتا ڈک اس ٹیکی مون ایتک۔ بدر آ وطن تیٹی پولیس تینا الس نا خیال ءِ تخک، داڑے پولیس ءِ خننگ تون ہرکس تینا پیسہ غاتے جراب اٹ ڈکک۔ مسیت اٹ چوٹ دزوک آتے کل خلیرہ، ولے ارب آ روپئی کنوک آتیان و لٹ و پل انا پیسہ غاتیٹی بدر ملک اٹی جزیرہ ہلوک آتیان کس ارفپک۔ ہراتم زوراک ءِ اونا ڈوہ انا سزا تننگپ، تو ہمو سزا کل قوم انا پُٹی تیا باریم مریک۔

نن ہمو ملک انا باتیک اُن، ہراڑے نوکاپ نا جل چپی ہننگ ءِ۔ سرینہ ہوٹل اٹ مدر ڈے نا صدارت ءِ ٹوخر اسے نا تولوک ءُ مسڑ اس کریکہ۔ لمہ نا مہر ءِ بیان کریکہ۔ ولے جند تے لمہ اس اَلو۔ منشیات نا برخلاف ریلی نا اولیکو صف اٹ چندی منشیات فروش و چندی موالیک کوک پاڑو کریرہ۔ ٹیچر ڈے انا جلسہ نا کماشی ءِ ہمو ٹیچر کریکہ، ہرا کہ بیست سال اٹ اسہ کلاس اس ہلتنے۔ تعلیمی پسماندگی نا ویل آتا سیمینار اٹ ہمو ٹیچر ءِ جج جوڑ کریسر، ہرا کہ ڈیپارٹمنٹ آ یکا یک بجہ غا بسکہ۔ کرپشن ڈے انا ریلی ٹی بی اینڈ آر نا ایکس ای این و انجینئر آک بڑینک بٹیرہ، ولے کمیشن نا پیسہ غاتے دریچہ غان ہلکرہ۔ اسکول ٹیچر اس سال دوانزدہ تُو تبلیغ اٹ ئس، ولے مدام بیان کریکہ، دہ منٹ اُرے آ دفتر آ بننگ آن تنخواہ حرام مریک۔ ملاس بینک ملازم اسے نا راہی کروک آ خیرات نا سو تے دا سوب آن پدی تس، کہ بینک انا تنخواہ سود ءِ، ولے اودے ہڑدے منت کریکہ کہ کنے تینا باوہ نا جاگہ غا حج بدل کن راہی کر۔

میڈیکل ریپ اس پروفیسر اسے نا دفتر اٹ پنچ لکھ روپئی نا پاٹ مفت خلک، دانیکی نا مون اٹ پروفیسر نا ایڑھ ہمو کمپنی نا دارو تے ہر ناجوڑ کن نوشتہ کریکہ۔

افسر اس رشوت اٹ پنچ روپئی الیتوکہ، ولے شار اٹ تبلیغ اٹ بروک آ ہر جماعت کن سو برنچ و نہاری نا بست و بند کریکہ، جماعت والاک مدام اونا شونداری و کندوری نا کشادہی کن دعا کریرہ۔

اسٹ اس جنوزان اسے نا اُرا غا کوزہ کرے، ہمو پیسہ غاتیٹی او و اُرائی تے حج کریر۔

دز اس تینا اِرا مار قرآن نا حافظ دا سوب آن جوڑ کرے کہ اسہ حافظ شش بندغ ءِ جنت آ دیک۔ اسٹ اس گاڈی سے نا گڈنگ آن پد میڑھ بروک آتیا تینا دَک آتا خل/ ءِ بشخا، تو اسے آن پد کزیت کرے، سیال آک تے ایلو میڑھ اٹ خون بہا ہلکر۔

کامریڈ اس کن تون تخوک لینن نا کتاب ءِ خواننگ کن خواہس، کتاب اٹ تخوک آ پنچ سد روپئی ءِ کشا ہمو جٹ کتاب ءِ پدی تس پارے ”اوشو ءِ خواننگ اُٹ، دادے منہ دے آن پد خوانوٹ۔“

مذہبی ءُ اسکالر اس مچ زند تاجر آتے گران فروشی آن مُر سلنگ نا درس تسکہ، ایمانداری نا پلو ءِ توروک آتے کن جنت اٹ حور انا مستائی ہلککہ، داڑتون اوار دوزخ نا عذاب ءِ ہوغسا ہندن بیان کریکہ کہ ہر بندغ تینا خید اٹ وضو کریکہ، ہرادے جند تے تجارت ءِ شروع کرے، مال سنٹر آتیٹی شلوار بند نا نہاد پنچ سد و پنجا روپئی و سد روپئی نا بنین ءِ یانزدہ سد و پنجا روپئی تخا۔ اسہ مُلاس ہزارہ شیعہ تیان سودا ہلوک آتا کاٹم ءِ کفر انا کلی تون ٹنگاکہ، ولے تینا مار انا برام آ تینا ایلو مار انا خف اٹ پارے ”کنا مار اِرغ ہزارہ غان اتیس، اوفتا اِرغ آک بھلن و سوڈا غان پاک ءُ۔“

اسہ پروفیسر اس تینا ایسوسی ایشن نا خواست آتے کن ہڑدے ئی آ بھوک ہڑتال نا کیمپ اٹ ہار اس لخ اٹ شاغاسس، الیکٹرک و پرنٹ میڈیا غا تینا فوٹو و ویڈیو تے جوڑ کرفے، سنگت اس اودے کچلاک اٹ روسٹ تننگ نا سلہ خلک، امبل ہار ءِ کشا گاڈی ٹی توس۔

سرمایہ دار اس پرچون نا دکاندار آتے وام اٹ مال تسکہ، ولے ہڑدے ہندافتیان اِرغ چا و سگریٹ مفت خواہفیکہ، پاریکہ ”دیر وام۔ اللہ انت اٹ راضی ءِ۔“

بے انصافی نا ترازو مرے یا اے جی آفس نا شکاریک، بی اینڈ آر نا درخت آتیٹی خروک آ نوٹ آتا پدین آ سیخا مرے یا مار علمی ٹی چندی مسن تے بھرتی کننگ نا مون اٹ بے پڑدہ کننگ نا ڈکوک آ کیمرہ غاتا بارودی سرنگ آک مریر، چندی تا عزت آتے منڈ و ٹنڈ و چندی تے مدام بے ہروہ غا کوڈ آتا ماس آ سر کننگ نا ہنر جندی فائدہ، گریڈ و آسراتی کن دیسی شیخ آتا رغ تے خن شیفی نا تیل اٹ چرپ کرسا شرف انا خن تے لتاڑ نا گواچی کرینو۔ چُتو آ کڑسی ءِ بغل کننگ کن بے شرم و نامڑد اس منت کروئی تمک، داڑکن دیر باسفنگ دنگ و گلاس پر کننگ نا خن شیفی، اِرا گریڈ چانڑدہ ٹی چانڑدہ شانزدہ ٹی، ہودہ نوزدہ ٹی بے توار بدل مریک۔ کڑسی نا پرک ءِ دوئی کننگ کن ہر ادارہ ٹی، لنگڑ و بے حساب کلف و کاٹن عاشق ارے، ہرا کہ ہر وڑ انا بے حیائی نا زیبا نا مون ءِ پاش کیرہ۔ خڑینک نا تمنگ آن بے حیائی و بے شرفی نا کمک اٹ گریڈ ٹکی و ٹافی آنبار ہلیرہ، مڑدار آ کمب آن مال دولت ماڑی جوڑ کیرہ۔ باقاعدہ گندہ انگا نظام نا ماڑی ٹی کمک نا تمبہ جوڑ مریرہ۔ دن انگا ءِ نئے ہیت گڈک نئے سم، اوفتا است آتیا مور لگک۔ اوفتا ملی ٹی شون ہلوک آ بے ضمیر آ چس انا خواست مریک۔ کہ بے شرمی، بے حیائی نا جو چپی چلینگے، دانا مون اسُل بدل مف نہ تو کٹیا نا نوکاپ اٹ دو سلنگ مشکل مریک۔

گندہی نا نہار اسہ وار راج انا تاریخ اٹ اوڑدہ مس، او نشئی و گنوک اس جوڑ مریک۔ ہڑی آ کچک آنبار ہستین با خلیک، گنوک ءِ خدا گندہی نا چس ءِ تف۔ آخا تو گنوکی ٹی ادارہ غاتا پش پش ءِ چٹفک۔ دا ہمو گنوک آک ءُ ہرا تینے تینٹ گنوک کیرہ۔ انتئے کہ وخت اس گنوک ءِ کرنٹ خلنگ نا ہیت مرے تو منہ دے اکن گنوک تینٹ سدھ اٹ بریک، انتئے کہ گنوکی نا کٹیا بندغ ءِ گنوکی ٹی کٹیا نا زیبا نا گدان آ سر کیک۔ نئے اوفتے بدنامی نا ڈکھیائی ءِ، نئے سیاہ کاری نا چرت، عشق اکن زیبا نا دید اکن المی ءِ کہ گنوکی برجا سلے۔ داڑان سما تمک کہ ہراتم اسکان وڈی خوری نا شراب رشوت نا پیالہ ٹی بے حیائی نا پری نا دو تیان خیسن آ شربتی آ جوڑ تیان ڈلگ آ خن تا زیبا غا کمب اٹ تمنگ نا چس زند انا ہر خوشی ءِ خمب کننگ نا گرج آتے پورو کیک، ہمو وخت اسکان گندہی نا کوزہ گیر نا برخلاف نئے مزاحمتی ءُ تحریک اس چلینگ کیک، نئے مزاحمت کار اس مزاحمت کیک۔ جارج برناڈ شاہ نوشتہ کیک کہ ہزگار و سرمایہ کار آتا خیرات و چندہ ٹی چلینگوک آ راج مدام دولت مند نا زوراکی و سرمایہ دارانہ نظام ءِ برجا تخنگ کن کمکار مریک۔ اوفتا صبر و سگ انا تبلیغ غریب آتا انقلابی جوزہ غاتے یخ و پخ کیک، کہ سرمایہ دار آتا ٹولیک بے خلیس اوفتا دتر ءِ تنگسا کارہ۔

ہفتئی تلار
تاک: 28
30-24 جولائی 2021ء
پنہ: 07