رحمان بابا (صوفی رنگ)۔

 

پشتو زبان نا اولیکو شاعر امیر کروڑ ءِ کہ او 756ء اٹی گدرینگا۔ اوکان گڈ بیٹ نیکہ یا شیخ بٹین نا پن بریک، کہ او نئے بیرہ شاعر اس ئسکہ، بلکن اسہ روحانی بزرگ اس ہم ئسکہ۔ ہندن قطب الدین بختیار کاکی، شیخ اسماعیل، اکبر زمینداوری، شیخ عیسیٰ و اوکان گڈ حضرت بایزید انصاری نادر کہ او پیر روشان نا دور ہم پاننگک، اوڑتون اوار ملا ارزانی و مرزا انصاری و دولت لوانڑی نا پن پشتو شاعر آتیٹی بریک۔ ہندن دافتتون اوار اوار اِرا بھلو پن رحمان بابا و خوشحال خان خٹک نا اریر۔ ہرا کہ پشتو شاعری ءِ شہرت نا آسمان آ رسیفیر، رحمان بابا پشتو نا کل آن بھلا صوفی شاعر نا حیثیت اٹ چاہنداری تخک۔ رحمان بابا نا شاعری ٹی عشق حقیقی، عقیدہ توحید، درویشی، فکر آخرت، تزکیہ نفس، صوفیانہ خیال، شرف انسانیت و تصوف نا رنگ و ایلو بھاز آ رنگ و سرحال آک ساڑی ءُ۔

رحمان بابا نا عشق ہوس پرستی آن پاک، عشقِ حقیقی آن خڑک ئس۔ اونا فکر اٹی عشق انا تینا ہند و مقام اس ئسکہ۔ و او عشق ءِ تینا سربر و راہشون و استاد تکاکہ۔ عشقِ حقیقی ٹی غرق دا صوفی شاعر عشقِ رسولؐ ءِ تینا زند انا بھلو بشخ اس جوڑ کریسس۔ دانا شاہدی اونا نعت انا دا شعر اٹی ننے ملک:

”ای رحمان محمدؐ نا در انا روفہ و جارو کروک اس اریٹ

خدا کنے دا در آن وخت اس ہم جتا مُر کپ“

پشتو ادب اٹی تصوف نا دا روشنا غا ڈیوا عبدالرحمن نا پن اٹ 1653ء اٹی پشاور نا خڑک آ بہادر کلی ٹی ودی مس۔ تصوف نا سلسلہ چشتیہ غان تعلقداری تخوک آ دا بے مٹ آ صوفی شاعر 1711ء اٹی کزیت کرے، و اونا تصوف آن رنگ ہرفوک آ صوفیانہ شاعری اینو ہم پشتو ادب نا گلزار ءِ وسم تخانے۔

پشتو کلام: رحمن بابا

…………1…………

اخہ در بڑز شان ارے پروردگار

کل انا ءِ مالک ہم او مختیار

ہچ اسے نا گرج اف اودے اسُل

خصلت آک ءُ اونا بس لکھ و ہزار

بے مٹ ءِ کاریگری اونا عجب

او خنک آ او بنوک آ ءِ عجب

اوفتا ہم خوانوک ءِ، لکھوک افس او

کل انا راز آتیان ءِ او کہ پہہ

ظاہر و باطن تا چاہوک آ ارے

ہچ اس اف ڈکوک اوڑان پاش ارے

…………2…………

دا کنا مون نا پاوہ ہیت ءُ بنک

شکر خور آک زمانہ نا تلخی تا بس

مسر گواچی ہنار

مِش تا مسر پدا

ہنار صندل نا درخت آک

بارسر بھاز زُو

وا درخت آک شمشاد انا

ارہ غاتیٹ پدا

گُڈ نگار جٹ اٹی

محل و ماڑیک ہنار

دمب مسر پدا

آسمان ءِ خدا

تس دن ءُ خصلت اس

کہ کسر کن سجلہ دُو

او کسر کن او ارے

بددعا نا سوب

اے رحمان! دا بڑز انگا ماڑی تا خشت آک

کل نے کن کاٹم تا مینارہ جوڑ مسنو۔

…………3…………

اخہ حساب کیو ہجر انا غم تے

صحرا نا ریک آتیان ہم زیات ءُ

دشمنی آن بندغ نا خلوک اُٹ

آسمان ہم دشمن مسنے جوڑ

مورینک آ دن کہ باریم ہچ انا

ہندن ای اُٹ غم تیان چُر

ہجر انا خاخر نا زراب آک

جون ءِ ہشانو مچ آ

کس اگہ حال آن پہہ ءِ کنا

دوزخی تے او خیال اٹ اتے

…………4…………

اخہ پچ آتے چنڈس تینا

کاسہ ڈغار اٹ نی ہندا

کاغد نا بیڑی آ تولوک آخر

بیڑی ہندادے نہ دے ئی

ڈبیفو ءِ نے آخر ہند اس

اینو سیخا کیسہ نی دے آن

محشر آ انت کروس نی

خواہسہ اگہ داڑان بچنگ

خوش مفہ کس انا ہوغنگ آ

…………5…………

دین و دنیا نا کل ءِ ماڑی تا

شک اس اف جوڑ کروک آ رب ارے

انت اس کہ دا ظاہر و ارے باطن

ہر گڑا نا چاہوک آ رب ارے

اونا اف ذات اٹی ہچ ردو بدل

مدام برجا سلوک آ رب ارے

ہفتئی تلار
تاک: 11
19-13 فروری 2021ء
پنہ: 05