براہوئی خلقی شاعری ٹی لوز آتا مڈّی(2)

حمید عزیز آبادی

0

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

ای لوز چمولہ کننگ نا رداٹ اسہ گونڈ ءُ کوشست اسے نا بنا ءِ کرینٹ، ہراکہ براہوئی خلقی شاعری تے ٹی پاننگانو، ہرا براہوئی نا پٹ و پولی براہوئی خلقی شاعری نا کتاب آتے ٹی خوندی ءُ۔ دا کاریم ءِ دا سوب آن مونیا تنگ نا گیگ کرینٹ کہ براہوئی خلقی شاعری ءِ سرپند مننگ تون اوار براہوئی زبان نا متکن آ لوز آتا معنہ ہم خوندی مرے۔ ہرا کہ بروک آ وخت اٹی جم لوز بلد نا سوردریاب اٹ اوار مریر۔کنا است خواہی دادے براہوئی خلقی ادب نا کتاب آتے ٹی غلطی نا ہچ ءُ گنجائش اس مف۔ اونا سوب دادے کہ براہوئی زبان نا قدامت اونا خلقی ادب اٹی خوندی ءِ اگہ اسہ لوز اس غلط پیدوار مس تو لوز تینا دروشم ءِ گم گار کیک ہمو لوز بروک آ گلزادہ غاتیان آخبتی اودیم مریک۔ ای ہرا براہوئی خلقی شاعری نا پٹ و پولی کتاب آتے دا بابت خواناٹ، تو لوز مُچ کننگ نا دے تیٹی چندی لوزآک پروف ردی نا گواچی خننگارہ، واہم ای شاعری نا ٹھپو نا ڈیک ءِ ہُرسا اودے اصل معنہ تننگ نا کوشست کرینٹ۔

یاتی:۔ شیفکو ہرا لوز آتا مون اٹ استار خلوک ءِ، اوفتا معنہ غاتا پٹ وپول کن فیلڈ ورک نا گُرج ءِ۔ حمیدعزیزآبادی

ترمپ

پُڑی پُڑی۔ قطرہ قطرہ

تُرمپ تُرمپ نودآک کہ شنزرہ

رحمت ءِ خواجہ نا او بشخرہ(منگلی،46)

ژنگ

شوشنگ

ہمو گُونگروک کہ ہُچ انا نت تے ٹی تفوک مریرہ۔ ہراتم کہ ہُچ تینا گام تے ہرفک بِٹک تو ژنگ آک توار خلیرہ۔

شوشنگ ہمو لاڑو ءِ پارہ کہ ہُچ آن لڑونج مریرہ

ہُچ آک بولان اٹ قطار ءُ

ژنگ و شوشنگ آتون اوار ءُ (منگلی،51)

ریسہ

قطار،چِر، رِد، لائن، پد مہ پد

ہڑسینگ کانہ پدا اُرا غا

ریسہ ءُ گدانک قطارآ (منگلی،51)

٭ یک تنگی

٭

توشہ ءِ بٹینے بیش پنڈی

انتئے ہنپسہ یک تنگی5(منگلی،52)

وٹ

پہناد۔ اسہ رہ، کنڈ

مال ءِ خوافسہ وٹ اٹ

پِسّی ءِ چنڈسہ لٹ اٹ (منگلی،52)

کیرگو/کیرکو

مِر انا اسہ وڑ اس، ہمو مِر ہرا نا رنگ گیاوان نا کپوت آنبار مرے، عبدالرحمن براہوئی نا پٹ و پول نا رِداٹ کیرکو نوشتہ مسُنے۔ مننگ کیک کہ پروف نا ردی اس مرو

اللہ اتو ءِ دا پِر تے.

جی کنا کیرکو مِر تے(منگلی،53)

جَڑ

جلب

ہُچ انا ہِرّ۔

جلب ہمو ہیٹ یا می ہرا برام اسے آ تڑنگر

باریم کرینے جڑ تے

کرینے جلب او خڑ تے (منگلی،53)

بھاگیا

رنجا

بھاگیا۔مال دار، ہراڑتون ہیٹ و میڷ بے پایان مرے۔

رنجا۔ڈکھ و گڑتی کروک آ

کُر تے ہفت سد و پنجا ءِ

بھاگیا اینخو رنجا ءِ (منگلی،53)

اوٹ

مورچہ، سنگر ، محفوظ

ہفت تا خلکُر ہُر باپُر ءِ

اوٹ کرینے دا چُر ءِ (منگلی،54)

کتّی

اشارہ کننگ

خسا گُد ءِ کتّی کرے

اُست ءِ ننا ٹھپّی کرے (منگلی۔ 16)

دفر

موقع، وس طاقت، پُج

دشمن نا لخ آ سندھی تفر

تِف دشمن ءِ مولا دفر (منگلی،16)

پرین

ڈہی

زیبا کنا خواہا پرین

خلکُن تا بھاز مسُر خرین (منگلی،19)

وڑی

سُن، غیر آباد

شوری ننا پوٹو مس وڑی

سبگت کن خلکُن نن کُڑی (منگلی،20)

چُنڈی

ہمو ہیٹ یا میڷ ہرا نا خفک چُنک مریر

کُل آن چُنڈی سر بر ءِ

پاٹ اس نت تے تے گئور برے (منگلی،20)

پل

گزگ

پل ۔لنگار نا رَند، لکیر، نشان

٭

لنگار کرے جوان جوان پل اٹ

نرا ہنا گزگ و جل اٹ (منگلی،22)

چبّر

چاب، چمنی، خرسی

مال ءِ تے خوافین چبّر ءِ

دشمن بُت اٹی سبّر ءِ (منگلی،23)

لُڑا/ لُڑانگ

دڑنگ

دے ہنا دیگر آن لُڑا

کُل آن کنے پُھل جان وڑا (منگلی،24)

گربام

امرین

اسپیدہ رنگ۔ دے ٹک آن مہالو،سہور آن پد

دوکارچ، ہیٹ میل کرغوکا کیچی

گربام آ بیٹ کریٹ نُسنگ کن نسخل ءِ

امرین آتے تخرے کرغنہ بزگل ءِ (منگلی،30)

ٹپّر

میڷ انا خام انگاکاس آن جوڑ مروک ءُ اسہ چِتّر اس

کاس تے نم تخرے ایلم کن خڑ انا

ٹپّر اس جوڑ کینہ رخت اکن جڑ انا (منگلی،31)

کنڑو

اسہ درخت اس ہرا نا پن آک چیڑگن مریرہ۔ دا درخت نا پن ءِ وخت انا نیاڑیک کُٹارہ دِیر اٹی اوار کریرہ، کاٹم مشنگ آن پد ہِنّام آنبار تینا کاٹم آ خلکُرہ، ہراڑان پد او تینا کاٹم ءِ سرند کتوسہ۔ دا عمل ءِ ساٹ ہم پارہ۔

کنڑو درخت اسے کاٹم نا چیڑ اسے

جاگہ اس شابو تم بیوس ءُ ایڑھ اسے (منگلی،37)

تلمل

دُوخوار۔ اسہ سہت اس

ای خیرات مریوہ گوری مریوہ

دُو تے کن نا تلمل ہلیوہ (منگلی۔40)

ناگائو

جھالاوان اٹ اسہ مَچ اسے نا پن

ناگائو نا انجیر

جی جی کیوہ نا زلف آتا زنجیر ءِ (منگلی،41)

بڑزی

جوکہ ئی آ بالشت ہراٹی کاس یا پمبہ نا جاگہ غا پُچ آتے ہم خوندی کریرہ، ہراکہ جوکہ کن ہم کاریم تسکہ۔

بڑزیک تا چِر ئسُر

گدان نا تولوک ہڑدو سر ایڑھ ئسُر (منگلی،42)

واہ

نہر ، شاخ،دریاب

دیرءِ واہ انا

کنا ماہ لنج سنگت اُس ساہ انا (منگلی،44)

لیت

کاس انا دسک ہرا گوفتہ ٹی کاریم ایتک

لیت آک خلوک ءُ نا خُڑک آ تخوک ءُ

دیر کن نی پا لیکو خلیسہ (منگلی،47)

چمکلی

لخ انا اسہ ہار، اسہ سہت اس

لخ انا نا چمکلی

جائزہ تختوٹ بسُنٹ توکلی (منگلی،49)

دم سر

دم سر مننگ کیک اسہ علاقہ اسے نا پن مرے۔ خلقی شاعری ٹی دم سر نا لوز چندی جاگہ غاتا ساڑی ءِ ۔

دیر ءِ پائے دم سر

دوستی شرّ ءِ گونڈ انگا ہمسر نا (منگلی،49)

دِیر ءِ گنج کنا دم سر

گوازی گنج کنا ہم سر نا (منگلی،56)

٭ ہود

رود

٭

موڷ دُھوں

لوک مستی آن ہود کیک

سنگت ءِ خنپرہ اُست کنا رود کیک (منگلی،51)

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.