چارواک نا فلسفہ، و ہندو مت

Birashpati (charwaak)

ودی دے: کساس ہفتمیکو کرن مستر مسیح

کزیت۔ کساس ششمیکو کرن مسترد مسیح

وطن۔ ہندوستان

اہم انگا کاریم۔ سوتر

)collection of quotations(

دا باور کننگک کہ برہسپتی چارواک لوکایت نا بانی اونا سوتر (collection of quotations) آتا نوشتکار ئس۔ چارواک لوکایت مادیت پسند و فلسفی اس ئس۔ ولدا ہم اسہ بھلو غلطی اس مریک کہ نن برہسپتی نا مادیت پسندی ءِ ہمو مکتبہ اسکان کچ اٹ کین۔ دا ڈَول اٹ ہندوستانی مادیت پسندی نا تالانی و اہمیت کم مریک۔

ہندوستانی فلسفہ کم و وَد کل نظام یا مکتبہ غاتیٹی مادیت پسندانہ غا رجحان جدید دور انا objective آ عینیت پسند ویدانت مکتبہ ءِ فکر تون اوار بھلو حیثیت اس تخِک۔

دا برہسپتی ئس کہ او ہندوستانی مادیت پسندی ءِ بھاز مون آ درے، اونا زند انا بارو اٹ ننے ہچ سما اَف اونا داڑے ہمو مکتبہ و نظریہ غاتا ہیت ء ِکینہ۔ دا ہیت ءِ گیرام کپن کہ منہ پولکار اسے نا خیال اٹ چارواک مفکر آتا اسہ پڑ اس ئس، مَنٹ اس پارہ کہ دا اونا نوشت آتا قلمی پن ئسکہ۔

چارواک خدا نا مننگ نا تصور ءِ منتَوکہ، او چار عناصر نا تصور ءِ منّاکہ، مِش، دیر، خاخر، تہو۔ او پاریکہ کہ دا گڑا تا اواری نا کل گڑاک مادی و روحانی مظاہر فطرت ودی کیرہ۔ ہروہ ہم شعور نا ڈَول اسہ جون اَسے۔ ہروہ نا بدن آن پیشن ہچ ءُ وجود اَس اف۔ خاص انگا حالیت اٹی شعور غیر شعور عنصر آتیان ودی مریک۔ شعور مادی عنصر آتا اوار کننگ نا اسہ جوان ءُ عمل اسے نا پد ءِ۔ انسان نا کزیت آن اونا شعور و ہروہ ہڑتوم آک فنا مریرہ۔

ششمیکو کرن مستر مسیح ٹی اجیت کیش کمبلی پنی ءُ چارواک اس پارے دانا و آمخ ہڑتوم آک تینا بدن تون اوار فنا مریرہ۔ کزیت آن پد اوفتا ہچ ءُ وجود اَس سلپک۔

چارواک مذہبی شرک و پال آتے مسترد کرے، او پاریر کہ دافک بندغ آتے بے علم کیرہ و اوفتا استحصال ءِ کیرہ۔ و ولدا ادراک نا نتیجہ غاتا رد اٹ اوفتا نظریہ بصیرت آتا مخالفت ءِ کیرہ۔ دا مجہول حساسیت نا نکتہ نظر منہ نزور ءُ پہلو تخک۔

نفسیات و پہہ مننگ نا واکداری تا علم انا اسٹ انگا ماخذ مننگ تون چارواک دا گیرام کرے کہ پہہ مننگ نا درک اٹی نفسیاتی و استدلالی عنصر آتا اسہ جدلیاتی سیوت اس ملک۔ او انسان نا پہہ مننگ نا واکداری نا کاریم ءِ مجرد سوچ انا ڈَول اٹی نادرست یا غیر متبر پہہ مس۔ چارواک پاہک ذہن (مجرد سوچ) انا نفسیات و پہہ مننگ نا واکداری آن بیدس ہچ ءُ وجود اَس اَف۔

شرہ کننگ ءُ بیٹ تننگ ہمو وخت مننگ کیک، ہرا وخت اوفتا بنداو نفسیاتی وڑ تیان ہلوک آ ڈیٹا غا مرے۔ استدلالی سوچ نفسیاتی پہہ مننگ نا درک آن ہلوک آ ڈیٹا ٹی ہچ ءُ ودی اَس کپک، ایلو دا ہیت ہم یات تخنگے کہ چارواک آتا اصل مقصد برہمن مت انا سوچ Ideology نا زور اِنگا جلہو ءِ توننگ ئس۔

مادیت پسند آتا دشمن آک (برہمن مت پروہت) مادیت پسند فلسفی تے شیف خلکرہ۔ اوفتا نوشت آتے ہم ہُشارہ، ہندُن چارواک لوکایت نا بھاز اِنگا مادیت پسندانہ نوشت آک ناپید مسُّر، داسہ ننے مادیت پسند آتا نظریہ غاک اوفتا دشمن آتا نوشت آتیٹی ملرہ۔

چارواک مادیت پسندی عینیت پسندی و مذہبی نظریہ غاتا برخلاف سلیس، اونا مسخت باقاعدہ نظام فکر اس جوڑ کننگ و بس برہمنی آئیڈیالوجی نا تردید و شیف خلنگ ئس۔

چارواک لوکایت نا نظریہ غاتا منہ ٹِک دن ئسرہ:

کل ہستی نا بنداو چار مادہ عنصر ”مہابھوت“ نا زی آٹے، خاخر، دیر، مِش، تہو (سوبھاد) ملک۔ دا دنیا (لوک) ارے۔ پین دنیا (پرلوک) کزیت آن پد اَف۔ انسان نا کزیت آن پد اونا زند نئے ایڑے برہمن آتما نا دنیا ٹی مریک، نئے داڑے ڈغار آ سلک۔

چارواک پاہک:

تانکہ زندہ اُرے خوشی ٹی زند ءِ گدریفبو۔ مرک انا پٹوک آ خَن آن دیر بچانے۔ ہرا وخت اسہ وار نا دا بدن ءِ ہشر ولدا دا زندہ مفک۔

چارواک ہمو مذہبی آ شرہ غا تنقید کرے۔ ”شعور لافانی ہروہ نا ءِ۔“

ولدا پارے انسان تون اوار اونا شعور ہم فنا مریک۔ انسان تینٹ چار بنداوی گڑا غان جوڑ ءِ۔

اونا رداٹ انسان چار گڑاغان جوڑ مسنے، کزیت کننگ آن دا چار گڑا تینا ہلنگوک آ جاگہ غا پدی کارہ۔

ہچ ءُ سیخائی یا مافوق الفطرت واکداری اس وجود تخپک۔ خدا امیر آتا جوڑ کروک ءُ اسہ درو اَسے، غریب آتے ریفنگ کن ءِ۔ چارواک نا خیال اٹ برہمن مت ہم ایلو مذہب آتا ڈَول نسخان تننگ نا سوب ءِ۔ انتئے دا غریب آتا مون ءِ خیالی دیوتا تا کنڈ آ کیک۔ او مخلوق نا چکار ءِ عبادت کننگ کن نادرست واکدار آتا زی آ ندر و خیرات کننگ تران بننگ نا کنڈ آ کرینے۔

چارواک آتا رداٹ پہہ مننگ نا واکداری اِرا وڑ انا مننگ کیک، خارجی و داخلی subjective and objective, داخلی پہہ مننگ نا واکداری دلیل نا کاریم آن ودی مریک۔ خارجی پہہ مننگ نا واکداری پنچ نفسیاتی ہزوہ غاتا کاریم تون گنڈوک ءِ۔ ہندن علم انا ہم اِرا وڑ ءُ اولیکو علم نفسیاتی دنیا نا گِڑاتا نیام اٹی رابطہ نا پد ءِ۔ اِرٹمیکو علم نفسیاتی ڈیٹا نا بنداو آ ذہنی کاریم اکن ملک۔

نیام اَنا دور انا اخیر اٹی چارواک فکری تپہ (school of thought) گوہنگا۔ اونا نظریہ غاک ایلو فلسفی تا درسگاہ تیٹی اوار مسر، سانکھیہ نظام فکر انا مادیت پسندی بھلو کچ اس اِسکان برہسپتی و چارواک مفکر آتیان فیضیاب خننگک۔

ہفتئی تلار
تاک: 11
19-13 فروری 2021ء
پنہ: 06