اسلامی صحافت                      51

ہژدہمیکو بشخ

(iv)

نبی پاک دا رد اٹ اسہ ہندن ءُ جامع ءُ اصول اس پک کرینے ہرادے مون آ تخسا ہر واکداری کچ و لائخی نا مسلمان ہر وڑ اٹ دین آ سلنگ نا زمواری ءِ پورو کننگ کیک۔ او اصول دادے کہ:

”نمے آن ہر اسٹ ایلو نا زموار و نگران ارے، و اوڑان اونا زمواری و نگرانی ٹی بروک آ بندغ آتا بابت سوج کننگ مریک۔“ (صحیح بخاری)

دا حدیث نا رد اٹ امیر تینا رعیت نا زموار و نگران ءِ، نرینہ تینا خاہوت نا، زئیفہ تینا اَرغ و اُرا نا نگہبان ءِ۔ و اوٹی ہر اسٹ نا زمواری ارے کہ او دا ہُرے کہ اودے ہرا دنگ و ہرا کہول آ زمواری و نگرانی نا وس و واک دوئی ارے، و اوٹی گندہی اس تو جاگہی مفننگ ءِ۔ و اللہ نا ہدایت و شریعت آ پورو عمل مننگ ءِ؟ دا اصول نا رد اٹ صحافی و اخبار مالک ہم تینا واکداری دنگ اٹی ورندی تروئی ءُ۔

اللہ تعالیٰ تینا بندہ غاتا حقی آ مجبوری تا سوب آن داڑسکان موکل تسنے کہ اسُل بے وس مننگ نا وخت آتیٹی اگہ لنگڑی آن کہنگ نا گڑتی مرے تو مڑدار، دتر و ہوکم نا سُو یا پین ہندن ءُ گڑا ہراڑا غیر اللہ نا پن ہلنگانے، اونا ہم کننگ نا موکل تننگانے کہ انسان نا ساہ رکھوک مرے۔

مَٹ:۔ ”بے شک او حرام کرینے نمے آ مڑدار ءِ، و دتر ءِ، و سو ءِ ہوکم نا، و ہمو جانور ءِ کہ پن ہلنگ آنے اوڑا غیر اللہ نا۔ گڑا ہرکس لاچار مس، بے نافرمانی کروک و نہ ہَد آن گدرینگوک، گڑا اف ہچ گناہ اوڑا، بے شک اللہ تعالیٰ بشخوک مہربان ءِ۔“ (سورة البقرہ، 183)

دا آیت نا رد اٹ ہرا آسراتی تننگانے، شریعت نا اصطلاح ٹی اودے ”رخصت“ پارہ۔ ”رخصت“ دادے کہ جان ءِ بچفنگ کن ”قوت لا یموت“ نا کچ اسکان مڑدار کننگ و زبان آن کلمہِ کفر پاننگ نا موکل ارے۔ ظلم انا تاب ءِ اتنگ کپروک آک بیرہ جان ءِ بچفنگ کن کلمہِ کفر پاننگ کیرہ، دا دا آیت آن پک ءِ:

”مَٹ: ”ہرکس کافر مس اللہ تعالیٰ نا پد ایمان اتنگ آن تینا، مگر کس اس کہ مجبور کننگا و است اونا ارے برقرار زی آ ایمان نا، ولیکن ہرکس کہ ملا زی آ کفر انا سینہ اس (یعنی راضی مس) گڑا ارے اوفتا غضب اللہ نا۔ و ارے اوفتے کن عذاب اس بھلو۔ (سورة النحل، 106)

ولے اگہ کس اس دا ”رخصت“ آن فائدہ ہرفنگ آن بیدس نواسہِ رسول، حسینؓ ابن علیؓ نا سنت آ عمل کرسا ظلم و بیداد نا مون اٹ سلے و حق انا کلمہ ءِ چست کننگ نا کوشست اٹی تینا جان اسکان ندر کے تو دا بھلو شرفمندی اس مریک۔ انتئے کہ شرف نا خواجہ دا وڑ باطل نا کسر ءِ تورسا گندہی ءِ است آن خراب تکوک آتیان بھاز بڑز ءِ، اگہ او تینا جان ءِ دلدست آ تخسا باطل نا زور ءِ پرغنگ کپ تو باطل نا زوراکی نا بے شرفی ءِ تو کیک۔

دانا ہم بھاز آ وڑک اریر، دن کہ بیداد نا بیر ہلپننگ، بشخنگ، وامدار ءِ وخت تننگ، اسُل بشخنگ، تنگ دست و بیوس آتا کمک کننگ، خڑک انگا تینائی، ہمسائے تتون جوانی اٹ پیش بننگ، مخلوق نا عیب آتے پڑدہ کننگ۔

بخاری شریف اٹی ارے کہ حضور فرمائفے ہرا بندغ رحم کپک اونا زی آ رحم کننگپ۔

فتح مکہ غان پد حضور ہرا اسوة حسنہ ءِ پیش کرے، جہانی تاریخ اٹی اونا ہچ ءُ مٹ اس ملپک۔ حضور تینا دتر نا ملاس پراگندہ غا دشمن تے ہم بشخا۔ حضرت عائشہؓ فرمائفک، رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم ہچ ءُ وخت اس کس آن تینا جند انا بیر ءِ ہلتو۔ بیدس داڑان کہ اگہ کس اس خدا نا حکم ءِ پرغا تو اودے کانود نا رد اٹ سزا ملانے۔ (صحیح بخاری)

حضرت انسؓ پاہک، ای حضور نا خذمت اٹی قصاص نا اسہ مقدمہ اس ہم خنتوٹ، کہ اوٹی حضور بشخنگ و گوجالنگ نا سلاہ تتنے۔ (ابو داود و سنائی)

”اسہ واقعہ اس ارے کہ اسہ خواجہ اس اسہ چادر اس شاغاسس، خاچنگ ئس، اسہ بندغ اس ڈکوئی چادر ءِ ہرفے، و ہلنگا۔ و عدالت نبوی اٹی پیش کننگا۔ حضور دو ءِ تے گڈنگ نا پرمان کرے۔ ہرا خواجہ نا چادر ئس، او عرض کرے، یا رسول اللہ مگہ سی درہم نا چادر کن اسہ بندغ اسے نا دو ءِ گڈنگ مریک؟ ای دا چادر ءِ اونا دُو آ بہا کیوہ۔ فرمائفے کنے آ اتنگ آن مست دن انتئے کتویس۔“ (ابو داوءد ۔ کتاب الحدود)

”تینائی گری نا حق ءِ ادا کروک آک ہموفک ءُ، ہرا تورو نا بدلہ ٹی تورو کیرہ، و ہر بدسلوکی آ جوانی کیرہ۔“

ہفتئی تلار،

تاک26

04 July 2020

پنہ، 4