زندان 1973ءنا ڈائری

دا سال 1073ئ، اگست نا دیک ئسر۔ لس وڑ اٹ بلوچستان، خاص وڑ اٹ کوئٹہ ٹی ہڑدڑی سیاست تینا زور تیا ئس۔ دا تُو انا ارٹمیکو ہفتہ ٹی بلوچستان نا سیاست نا راہشونک، میر غوث بخش بزنجو، سردار عطاءاللہ مینگل و نواب خیر بخش مری دزگیر کننگاسر۔ دن تو 15 فروری 1973ءنا دے آن برانز و دزگیری تا چرجوئی نا بنا مسوسس۔ ہراتم پاکستان پیپلز پارٹی نا بنجائی حکومت گورنر بلوچستان میر غوث بخش بزنجو ءِ اینک کرسا اونا جاگہ غا نواب اکبر خان بگٹی ءِ بلوچستان نا گورنر پن کرے۔ و ہنداڑتون اوار بلوچستان و صوبہ سرحد اٹی نیشنل عوامی پارٹی و جمعیت علمائے اسلام نا سیوتی حکومت آتے پرغا۔ برانز و دزگیری تا اسہ کٹپروک ءُ چرجوئی اس بنا کرے۔ دا خاخری آ دور انا بنا میر شیر محمد مری، نیشنل عوامی پارٹی و بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا راہشون تا دزگیری آن مس۔ ہرافتے 17 فروری 1973ءنا دے دزگیر کننگاسس۔ دا دزگیر مروک آتیٹی میر شیر محمد مری تون اوار نیشنل عوامی پارٹی بلوچستان نا جنرل سیکرٹری ایڈووکیٹ امیر الملک مینگل، تُوئی سنگت نا ایڈیٹر میر منظور احمد گچکی و بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا راہشون و کوئٹہ زون نا صدر حنیف بلوچ اسک اوار ئسر۔ بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا چیئرمین خیر جان بلوچ تینے ڈکا و مش تے تینا ہنکین جوڑ کرے۔

بنجائی حکومت نا دا غیر جمہوری و غیر آئینی گام گیج نا برخلاف مچ آ پاکستان اٹی مذمت و برانز نا چرجوئی بنا کرے۔ دا دے تیٹی کوئٹہ برانزی جلسہ و ریلی تا ہند جوڑ مسوسس۔ سیاسی پارٹیک ٹریڈ یونین، ایسوی ایشن و طالب علم تنظیم آک برانز کننگ ئسر۔ بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا کماش آک زندان نا تہار آ کوٹھی تیٹ بند ئسر، یا تینے اودیم تخسا سیاسی سرجز و جہد اٹ اختہ ئسر۔

دا آمرانہ ہٹ دھرمی و بیداد رویہ، غیر جمہوری، آئین آن ایڑتر گام گیج آتا برخلاف برانز نا توارک چاگڑد اٹ ہمو وخت پبی ترند مسر، ہراتم مسکوہی گورنر بلوچستان میر غوث بخش بزنجو 15 فروری 1973ءنا پیشیم تون پی آئی اے نا اسہ مسافر جہاز اسے نا کمک اٹ کوئٹہ ایئرپورٹ آ تینا گام ءِ تخا۔ نیشنل عوامی پارٹی نا راہشون تتون اوار ہمو وخت انا وزیر اعلیٰ بلوچستان سردار عطاءاللہ مینگل، طالب علم تنظیم، مزورکار و الس نا بھلو کچ اس ایئرپورٹ آ میر غوث بخش بزنجو ءِ بخیر کرے۔

ہموزدے کم و وَد چِل، پنجا منٹ آن پد بلوچستان کن گورنر نواب محمد اکبر خان بگٹی، چیف سیکرٹری بلوچستان ءِ ہرفے پاکستان ایئرفورس نا اسہ خصوصی طیارہ سے ٹی پنڈی آن کوئٹہ غا بسر۔

میر غوث بخش بزنجو نا قافلہ جناح روڈ نا منان چوک آ سر مرسا اسہ برانزی جلسہ سے نا دروشم ءِ دوئی کرے۔ میر غوث بخش بزنجو جلسہ غان تران کرسا پارے کہ حکومتی عہدہ غاتیا بننگ ہننگ کن کن ہچ ءُ اہمیت اس تخپک۔ سیاست نا گوازی ٹی دا تو مریک کاہک۔ گورنر آتا پن کننگ و اینک کننگ صدر مملکت نا آئینی حق ءِ۔ صدر نا دا آئینی حق ءِ نن چیلنج کپنہ۔ مڑوئی بلوچستان و صوبہ سرحد اٹی نیشنل عوامی پارٹی آن تعلقدار گورنر آتا اسہ وخت آ اینک کننگ گڑتی نا سوب ارے۔ ہراڑان بنجائی حکومت و صوبائی حکومت آتا نیام اٹ خرینی ودک، بے چیٹی ودی مریک۔ ہرا ملک اکن جوان ءُ ہیت اس اف۔ او پارٹی باسک، الس نا چندی تپہ و طالب علم آتیان اومیت درشان کرے کہ اوفک دن انگا گام گیج آتا ورندی ءِ خارتس وڑ اٹ آخا، بلکن صبر، جیرت، استقلال و جمہوری جہد اٹ ایترہ۔ و دن انگا کوشست آتے بے سہب کیرہ، ہرا ملکی سلامتی، صوبائی وتواجہی و جمہوریت نا برخلاف مریر۔

میر غوث بخش بزنجو تینا تران نا وخت آ دا ہیت انا ہم پت ءِ پاش کرے کہ عراقی سفارتخانہ ٹی سلہہ نا حوال اسہ تُو اس مست بنجائی حکومت ءِ رسینگاسس، ولے سیاسی فائدہ ہرفنگ کن بنجائی حکومت دا وارخواہی آن فائدہ ہرفے۔

میر غوث بخش بزنجو نا تران آن پد بلوچستان نا وزیر اعلیٰ نا حیثیت اٹ سردار عطاءاللہ مینگل تران نا بناءِ کرے۔ او میر غوث بخش بزنجو نا خیال آتتون امنا کرسا پارے کہ گورنر بنجا نا نمائندہ مریک، اونا اتنگ اینک کننگ صدر مملکت نا آئینی حق ءِ۔ او تران ءِ برجا تخسا پارے کہ اسہ جھیڑہ ئی ءُ بندغ اسے نا گورنر نا وڑ تقرری صوبہ و بنجا نا نیام اٹ تعلقداری تے گچین کننگ نا کسر اٹ اڑنگ مریک۔ ہرا بندغ درو اسکان ننے آ دوبہ خلسا ئس، اینو اودے ننا انتظامی سروک جوڑ کننگانے۔ او تران نا وخت آ جوزہ ٹی برسا پارے کہ صوبہ بلوچستان و صوبہ سرحد اٹی حکومت آک ننا ءُ، وزیر اعلیٰ بلوچستان نا وڑ ای گورنر ءِ انت سلاہ اس کہ تسٹ، او اوڑا عمل نا پابند مریک۔

سردار عطاءاللہ مینگل نا تران نا وخت آ نیشنل عوامی پارٹی نا راہشون روزنامہ سچائی نا ایڈیٹر کامریڈ غلام محمد لغاری ہرا اسہ کنج اسے سلوک ہینڈ سیٹ ریڈیو ءِ خف آ تخاسس، خبر آتے بنگکہ، اسہ وار آ اسٹیج نا کنڈ آ مون کرے، تران نا نیام اٹ سردار عطاءاللہ خان مینگل نا خف اٹ پارے کہ نا کابینہ ءِ ہم صدر صاحب برخاست کرینے۔

سردار عطاءاللہ مینگل داکان پد تران ءِ برجا تخا و پارے کہ صدر محترم ننا کابینہ ءِ برطرف کننگ کیک، ننے زندان اٹ بٹنگ کیک، ولے او بلوچستان نا بدحال آ الس ءِ امر کیک، ہرافک ننے تینا سلاہ درشانی نا کمک اٹ دا واکداری تے تسوسر۔

او تینا حکومت نا دے تیٹی لسبیلہ نا بغاوت، پٹ فیڈر نا واقعہ، پولیس ہڑتال، جیل کارندہ غاتا ہڑتال، و ایلو پیش بروک واقعہ غاتا پس منظر اٹ سرجم ہیت کرے و او پارے کہ ننا دور اٹی بنجا دا پیش بروک واقعہ غاتا توننگ کن ہچ ءُ کمک اس کتو۔ او گڑا تے جوان کننگ نا جاگہ غا بتّر خراب کننگ نا کوشست کرے۔ او تران نا وخت آ پارے کہ پاکستان نا سلہہ بند فوج ءِ سیاست اٹ اوار شاغنگ نا کوشست کننگ انگ ءِ۔ سلہہ بند فوج ننا ملک انا فوج ءِ، دا اسہ علاقہ سے نا فوج اف، و اودے پابو کہ دا جند انا فائدہ، و مسخت آتے کن کاریم اٹ اتنگپ۔

سردار عطاءاللہ مینگل پارے کہ نن ہم ملکی سلامتی و آئین نا پاسداری نا سوغند ہرفینن، نن ہچ ءُ غیر آئینی گام گیج اسے منپنہ۔ او بلوچستان و صوبہ سرحد نا گورنر آتا اینک کننگ و حکومت بلوچستان نا برطرفی ءِ غیر آئینی گوندسا اودے ملک اٹی اسہ پارٹی حکومت اس ٹہیفنگ نا است خواہی تا پوروی پارے۔ او ورکر آتے پارے کہ او الس ءِ بنجائی حکومت نا مچ آ ملک اٹ اسہ پارٹی حکومت نا آمریت و دا غیر آئینی و غیر کانودی گام گیج آتیان معلومدار کیر۔

ایلو کنڈ آ ہموزدے پوسکن آ گورنر بلوچستان نواب محمد اکبر خان بگٹی ایئرپورٹ آ تینا بخیر کن بروک مچی آن تران کرسا پارے کہ مسکوہی حکومت الس نا پت ءِ گوہانے۔ بے وڑی و بے اعتدالی وداسس، بے ایمنی کاٹم آن گدرینگاسس۔ ہندا سوب آن صدر صاحب ءِ اودے چٹفنگ نا فیصلہ کروئی تما۔ او سفا پارے کہ او مسکوہی حکومت نا دور اٹی بد عنوانی، وڈی خوری و بے ایمنی نا بابت جاست پاستی کمیٹی جوڑ کیک۔

نواب اکبر خان بگٹی تینا تران اٹی لسبیلہ نا واقعہ و نسخان تا کساس و ایسری کن ہم جاست پاستی کمیٹی جوڑ کننگ نا پارے۔

گورنر بلوچستان نواب محمد اکبر خان بگٹی ہموزدے اسہ بھلو مچی سے آ تالان پریس کانفرنس اسے آن ہم تران کرے و بیگہ تون ریڈیو پاکستان آ تران تے نشر مس۔

او تینا تران و پریس کانفرنس اٹ نیپ حکومت نا اینک کننگ نا سوب صوبہ ٹی بے ایمنی، سیاسی حریف آتا برخلاف بیر ہلوک کارروائی تے پارے۔ او پارے کہ نیپ دور اٹی بے کچ سلہہ و زرّ بلوچستان اٹ اسمگل کرسا اتنگا۔ او پڑو کرے کہ لسبیلہ ٹی لشکر کشی نا جاست پاست کننگک، امن ایمنی نا حالیت ءِ گچین کننگ کن گام گیج کننگک۔ و سرکاری مشینری ناکمک اٹ وڈی خوری، سلہہ و زرّ اسمگل نا جاست پاست کرفنگک۔

داکان وخت پالو بدل کرے، خواری و چَٹی تیان پُر اسہ پوسکن ءُ دور اسے نا بنا مس۔ برانز و دزگیری تا اسہ کٹپروک ءُ چرجوئی اس بنا کرے۔ یکم مارچ 1973ءنا دے میر شیر محمد مری ءِ کوہلو ٹی اونا اُرا غان بٹنگسا دزگیر کننگا، پگہ غا 2 مارچ نا دے نیشنل عوامی پارٹی بلوچستان نا سیکرٹری جنرل ایڈووکیٹ امیر الملک مینگل، توئی سنگت نا ایڈیٹر میر منظور احمد گچکی و بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا راہشون کوئٹہ زون نا صدر حنیف بلوچ ہلنگار، بلوچ اسٹوڈنٹس آرگنائزیشن نا چیئرمین خیرجان بلوچ اودیم مرسا جش تیٹی ہنا۔

خراب مروک حالیت و وخت اتون اوار اوار دزگیری تیٹی ترندی برسا ہنا۔ مقدمہ غاتا زی آ مقدمہ جوڑ کننگسا ہنا۔ تھانہ و زندان تا درگہ غاک ملنگار۔ برانزی مچی تا وخت آ ننا و پولیس نا نیام اٹ چک و تاڑ برجا ئس۔ ہرکس کہ دا برانز آتا وخت آ دزگیر کننگاکہ، اودے پولیس تھانہ غان مرسا جیل آ سر کننگاکہ۔ و ہرکس بچاکہ، او بروک آ دے تیٹی برانز ءِ برجا تخنگ نا تیاری کریکہ۔ دا برانز آتا وخت آ کیہی وار پولیس و بلوچ ورناک تین پہ تین بُک لگار۔ خلکاری، آنسو گیس انا شیلنگ، سم کاری، دا چرجوئی چلینگسا ہنا۔ منٹ اس دزگیر، منٹ اس ٹھپی مسر، و نن بچسا ہنان۔اخیر اسہ دے ہندا برانز آتا رد اٹ نن ہم ہلنگان۔ ننا دزگیری میر غوث بخش بزنجو، سردار عطاءاللہ مینگل و نواب خیر بخش مری نا دزگیری تا برخلاف برانز آ مس۔

سردار عطاءاللہ مینگل، میر غوث بخش بزنجو ءِ 15 اگست 1973ءنا دے، وخت اس کہ نواب خیر بخش مری، صدر بلوچستان نیشنل پارٹی ءِ 16 اگست آ کوئٹہ غان دزگیر کننگا۔

بلوچ سیاسی سرکڑدہ غاتا دزگیری مچ آ بلوچستان اٹ خار و بدبیسئی نا چاگڑد اس ودی کرے، دا دزگیری تا برخلاف مچ آ بلوچستان اٹی برانز آتا اسہ پوسکن ءُ چرجوئی اس بنا کرے۔

ہفتئی تلار،

تاک26

04 July 2020

پنہ، 2