رحیم ناز نا افسانہ غاتا مجموعہ ”دتر نا خڑینک“ نا تنقیدی جاچ                             3

افسانہ ”طوفان“ نا بھلا کڑدارک جمال اونا زئیفہ خدیجہ غاسک ءُ، ہرافک اوغانستان آن بروک ءُ، پاکستان اٹی منہ شیطان صفت آ انسانک اوفتا اُرا ءِ ہشانو۔ اوفک تباہی آن پد تینا دہ سال نا مار افضل تون پاکستان آ بسُّر و پاکستان اٹی اوفتے ہرا مہر و مریبت ملا، اوفتے بھاز متاثر کرے۔ اوفک کوئٹہ ٹی کرائی ءُ حویلی سے ٹی رہینگارہ۔ جمال سریاب روڈ آ حادثہ سے ٹی کہیک۔ داسہ افضل نا ولشت خدیجہ نا زی آ بریک۔

ولدا افضل تینا موت اٹ کزیت کیک۔ خدیجہ نا اسہ حویلی سے دانا وتاخ ءِ کرایہ دار اونا ملخڑ گل بانو ءِ نرِفک دیک۔

دا کِسہ ٹی بیدس گل بانو آن ایلو کل کاریمک قدرتی ءُ، اوفتے ٹی راج انا قوم انا، کس انا ڈوہداری اف۔

”نت نا لتر“ اٹی نیاڑی ہندا ہیت آ نرینہ غان گلہ کیک کہ نی کنے نت نا لتر پاسہ۔ داٹی ہچ ءُ افسانویت اس اف، و ہچ ءُ لاجک اس اف۔

افسانہ ”دہ سال آن پد“ انا کڑدار پنجاب آن بروک ءُ حجام اسے، ہرانا پن قلندر خان ءِ۔ قلندر خان تینا زئیفہ غان بھاز بدبیسہ ءِ۔ اصل اٹی قلندر خان چاہے امر کہ ارے ولے فاضل افسانہ نگار نا سوچ اٹی بھلو تضاد اس ساڑی ءِ۔ اونا افسانہ ”نت نا لتر“ اٹی نیاڑی ءِ مظلوم نرینہ ءِ ظالم نشان ایتک۔ وخت اس کہ ”دہ سال آن پد“ نیاڑی ءِ ہنداخس مکار نشان تننگانے کہ بِسٹ نفرت نا کچ اِسکان۔

”سرٹیفیکیٹ“ افسانہ نا مرکزی خیال طاہرہ احساس جتک نا افسانہ ”ڈگری شاہ“ نا مرکزی خیال نا کاپی ءِ۔

افسانہ ”آہن نا کتاب“ ءِ خواننگ آن پد ہرکس اس کہ اردو کالم خوانک و ہندا سرپند مریک کہ دا افسانہ اردو روزنامہ ”ایکسپریس“ نا کالم نگار جاوید چوہدری نا اسہ کالم اسے نا ترجمہ ءِ۔ بیرہ نوشت نا وڑ وڈول، اسلوب ہندن افس بلکن داٹی کڑدارک ہم انگریز ءُ۔ اسہ کڑدار نا پن ہنری فورڈ ءِ کہ دا اسہ بھلو کمپنی سے نا مالک ءِ۔ ہنری فورڈ اخبار اٹی اشتہار اس ایتک کہ اونا کمپنی ءِ اسہ ہندن ءُ میکنیکل انجینئر اسے نا گرج ءِ ہرا ہوائی جہاز جوڑو کروک ءُ کمپنی سے ٹی ہچ مف بیست سال نا تجربہ تخے۔ دا اشتہار ہرا اخبار اٹی تننگانے ہمو اخبار نا پن ہم انگریزی ءِ دُن کہ ”وانسٹڈ“۔ ایلو کڑدار نا پن جان فریزر ءِ۔ او دا سیٹ اکن اہلیت تخک تو درخواست ایتک۔ انٹرویو مریک۔ جان فریزر ہنری فورڈ نا کمپنی کن گچین مریک۔ اسہ دے ہنری فورڈ جان فریزر ءِ پاہک کہ برک کان پیشن نے تون المی ءُ ہیت کروئی ءِ۔ جان فریزر ہنری فورڈ تون راہی مریک۔ اسہ ہوٹل اسے ٹی کارہ۔ تولنگ آن پد ہنری فورڈ تینا نت ءِ بڑزا کیک جان فریزر ءِ پاہک کنا بوٹ آتے نت آن کنا کشے۔ جان فریزر اونا بوٹ آتے نت آن کشک تو ہنداڑے ہنری فورڈ جان فریزر ءِ کرینگ ترسا پاہک کہ نی بھاز بے غیرت ءُ بندغ اسے اُس۔ ولدا دا ہم پاہک تے کہ ہندا ہوٹل اٹی ای کاریم کریٹہ نی کنے پاریس کہ کنا بوٹ آتے نت تیان کنا کشے۔ای کشتوٹ نی کنے داہوٹل آن کشفیس۔

ٹھیک ءِ دا افسانہ ٹی مقصد اس ارے لاجک اس ارے، ولے اینو اِسکان نن ہندا خنانُن امر ءُ کہ افسانہ نگار اس مرے او تینا ایب و کیب نا مسئلہ، تینا مخلوق نا پن، تینا مخلوق نا وڑ وڈل نا کڑدار گچین کیک۔ داڑے سوچنگ نا ہیت دادے کہ مگہ افسانہ نگار ءِ بیدس انگریزی پن تےان پین پن سجتو؟ انگریزی پن تخا۔ ہرا اخبار اٹی کہ اشتہار تننگا انت دا ہم انگریزی اخبار اسے نا پن مننگ المی ئس؟ جوان دا ئس اصل نوشت و نوشتکار نا پن لکھنگاکہ۔ انتئے کہ اگہ دُن اِنگا وخت آکس لوز ترجمہ لکھتو تینے ”ادبی سرقہ“ نا دوبہ غاتیان بچفنگ کپک۔

ہندا وڑ اٹ افسانہ ”پھڈی“ نا کڑدار بی بی مریم ءِ موقع پرست نشان تننگانے۔ بی بی مریم خوانندہ ءُ مسڑ اسے کہ خوانانے ڈاکٹر مسنے پھڈی ٹی تننگ والا ئس کہ اونا نمن مننگ آ فیصلہ کننگاکہ اودے پھڈی ٹی تو تننگپک ولے اگہ پنچ سال اِسکان برام کرے اونا مسڑ ءِ پھڈی ٹی تننگو۔ بقول فاضل افسانہ نگار ”مریم دا فیصلہ ءِ بننگ آن پد اُست اٹی پارے کہ دا وخت آ تو کنا فیصلہ تڑا۔ ہُر قسمت کہ کنا مسڑ پیدا مننگ اِسکان انت مرو ءِ۔ او مون ءِ بڑزا کرے پارے کنے دا فیصلہ منظور ءِ۔“

مطلب کہ مریم تینا خوانندہ و ڈاکٹر مننگ آن پد ہم موقع پرستی نا شکار مس۔ حالانکہ اودے سی سال مُست رسم رواج نا رد اٹ پھڈی ٹی تننگاسس او احتجاج کرے ولے تینا مسڑ کن دا سوچتو کہ ہندن ءُ دے اس مرو کہ او ہم ہندا وڑ اٹ خوانندہ مرو ولے پھڈی ٹی تننگو۔

رحیم ناز نا افسانہ غاتے ٹی افسانویت نا کمتی ارے گیشتریکان مضمون لگرہ۔ ”آخری گناہ“، ”بدگمانی“، ”جنگلی“ نا گڈسری خودی کشی ءِ۔ ”زنجیر“، ”خیسن نا چلو“، ”آب حیات“ نا گڈسر خلنگ، کہنگ کسفنگ، غم بربادی ءِ۔ ”طلاق“ نا گڈسر طلاق ءِ تو ایہن ہم بربادی اسے۔ ”لاہوری بابا“ نا گڈسر دھوکہ فراڈ ءِ۔

گڑا ہرا افسانہ نا سفت ءِ کین کہ داٹی قوم انا راہشونی ءِ کننگانے؟

ہفتئی تلار

تاک: 30

01-08 August 2020

پنہ : 03