راج انا ردوم نا کِسہ

شاہ محمد مری تینا کتاب ”بلوچ زبان و ادب“ اٹی نوشتہ کیک کہ، مزدک نا سروکی ٹی اَسہ تحریک اَس بنا کرے۔ مزدک راج انا خرابی تا برخلاف اَسہ لس ءُ جہد اَسے نا پڑو ءِ کرے، اونا دا خواست ئس کہ رئیس آتیان بھاز انگا ڈغار تے پدی ہلنگے۔ مزدک نا رد اٹ جوفہ کروک و حق پلوک آ ”انسان آتا بریبری“ والا خدا نا حکم ءِ منتنو۔ مزدک خدا نا دا پرمان نا بحالی ءِ تینا زندانا مسخت جوڑ کرے، اگہ کہ پادری و وڈیرہ تا طاقت بھاز زیات مسوسس۔ بادشاہ دافتا وس و واک ءِ نزور کننگ خواہسکہ۔ ہندن شاہ قباد دا پوسکن انگا مزدکی فکر انا مخ تفی ءِ کرے۔ و مزدک نا رماغوک آ ہیت آتا ڈول زرگزرانی، راجی گچینی ایس۔ داڑان وڈیراک و زرتشت نا ملّاک دانا برخلاف بش مسر و شاہ قباد منہ وخت اکن تینا ایلم جماسب نا حق اٹی توس۔ ولدا او زو تینا چال ءِ بدل کرے۔ ولدا تینا مست انا مذہب ءِ ہرفے و ولدا حکمران جوڑ مس۔ داسہ او مزدکی تا خلنگ ءِ شروع کرے۔ دا خلنگ نا کماشی ءِ اونا شہزادہ خسرو اول کرے۔ اودے نوشیروان نا پن مِلّا۔ مزدک ءِ نوشیروان 528 نا اول اٹی ہمو وخت خلک، ہرا وخت ساسانی تا حاکمیت بڑزا ئس۔

دا بھلا فکر و نظریہ ءِ اسہ دے اٹی ختم کننِگ کتوکہ۔ ہرا وخت ضیاءالحقی نا ڈول انگا نوشیروان 531 اٹی تینٹ بادشاہ مس۔ ولدا او مزدک آتا خلنگ نا اسہ پین دور اس چلیفے۔ پارے کہ دا چنگیز نا دوآن ہزار مزدکی خلنگار۔ داٹی ہِچ ءُ شک اس اف مزدکی تحریک دا ڈیہہ انا تاریخ نا بھلا تپہ ئی آ تحریک ئس۔ بلوچ آتا گیشتری دا انقلابی آ مذہب ”مزدکیت“ اتون اوار مس۔ اینو ہم بھاز آ بلوچ آتا پن مزدک ءِ۔ اینو ہم نوشیروان آن بلوچ آک نفرت کیرہ۔

ولدا عرب آک بلوچ آتتون واپار سنگتی کرسا جلہو کریر، کوزہ گیر مسر۔ عرب آتا direct یا indirect نا حال حوال آک بھاز اِنگا لوز آتے نن تون اوار کریر۔

سردار خان گشکوری مشترک آ لوز آتا بھلو لڑ اس تِسنے۔ شان، اصل، منزل، مجلس، کلام، نصیب، امیر، تاج، کیف، مروارد، غم، حنی، قبہ، خلق، طام، قوت، ضرت، قدر، جہد، وسواس، سر، ظلم، اسرار، ایمان، حد، جان، بقا، شک، والی، وارث، بر، دکان، شہم، بہوش، مسکین، لولاک، گراغ، سترا، ملوک، وبا، شاہد۔۔۔ دا لوز آک اسہ اِرا کرن اَس متکن اَفّس بلکہ پنج سد سال وختی آن نن تو تد ءُ۔

یانزدمیکو کرن اٹی ترک آتا قبیلہ سلجوق آک تغرل بیگ انا سلطنت پارس آ مچ ئسر، بھاز آ ترک قبیلہ غاک پارس نا کنڈ آ ہجرت کریر۔ اَیڑے اوفک بلوچ آتتون اوار کرمان، خراسان، سیستان، ہرات اٹی اوار مسر۔ ننا قبائلی پنجر اوفتا لوز آتے کننگ کتو۔

الس (قوم) تمن، بولک، تمندار، لاغ، اولاک، ادّا (بھائی) ارد، نن اسیجائی وڑ اٹ کاریم اٹ اتینہ۔ غوری تیان پَد نصیرالدین قباچہ کوزہ کرے۔ اوکان پد بلوچستان ہمو جاگہ غاتیان جوڑ مَس، اوفک شمس الدین التمش نا کوزہ ٹی ئسر، دا ہیت 1225ءنا ءِ۔

ہندا زمانہ بلوچستان نا بلبل انگا شاعر رابعہ خضداری نا ءِ۔ عشقیہ داستان تے جوڑ کروک آ رابعہ خضداری اسہ ولی سے نا درجہ ءِ تخک۔ زیبا انگا شاعری ءِ ودی کروک آ رابعہ خضداری بلوچستان نا ثقافتی آ تاریخ اٹی اسہ بھلو حیثیت اس تخک۔

دا ہیت آک گونڈ گونڈ ئسر، و دافتیا سرجمی اٹ ہم شرہ کننگ مریک، و ہندا ہمو ردوم ءِ ہرا قوم اسے نا شیف بڑزی تے کئے کننگ اٹ کمکار مریک۔ دا پڑ آ یخین اٹ کاریم نا بھلو گیگ اس ارے و ورناک خوانندہ غاک بایدے دا کنڈ آ چکار کیر۔

ہفتئی تلار

تاک: 29

25-31 July 2020

پنہ: 03