بلوچ راجی جہد انا سرخیل میر یوسف عزیز مگسی

میر یوسف علی عزیز مگسی بلوچستان نا اولیکو سیاسی سرکڑدہ غاتیٹی حساب مریک۔ دا ہمو وخت آ ک ئسر، ہرا وخت آ برطانوی سامراج ہندوستان تون اوار بلوچستان نا کنڈ آ تینا فوج ءِ مون تِس۔ 1839ءاٹی قلات آ جلہو ءِ خان مہراب خان تینا راجی مخلوق تون توننگ کن سلہہ بند جہد ءِ برجا تخا۔ خان مہراب خان تینا لشکر تون اوار شہید مس۔ انگریز سامراج نا برخلاف بلوچ راجی جہد برجا ئس۔ خان خدائیداد خان نا وخت اٹی بلوچستان نا گڑاس علاقہ برطانوی حکومت ءِ اجارہ غا تننگار۔ بلوچستان ءِ برٹش بلوچستان و ریاستی بلوچستان اٹی بشخنگا۔ ریاستی بلوچستان اٹی ہم برطانوی سامراج وزیر اعظم ءِ تینا دوٹی تخاکہ۔

میر یوسف عزیز مگسی جنوری 1908ءاٹی جھل مگسی ٹی ودی مس، اونا باوہ نواب قیصر خان مگسی ئس۔ لمہ گودی سردار حاجی پسند خان زہری نا مسڑ ئس۔ میر یوسف عزیز مگسی تینا تعلیم نا بنا ءِ 1913ءٹی کرے۔ مذہبی آ استاد آتیٹی قاضی رسول بخش و مولانا غلام قادر اوار ئسر۔ ہندن انگریزی تعلیم نا استاد لال کنیہا لال ئس۔ دا ہمو زمانہ ئس کہ برطانوی سامراج نا برخلاف ہندوستان اٹی انڈین نیشنل کانگریس نا سیاسی جہد برجا ئس۔ مہاتما گاندھی، مولانا ابوالکلام آزاد، پنڈت نہرو، و ہندن سرحد اٹی خان عبدالغفار خان نا پارٹی خدائی خدمتگار نا دروشم اٹ برجا ئس۔ بلوچستان نا سیاسی راجی جہد ءِ مستونگ اٹی میر عبدالعزیز کرد انا کماشی ٹی انجمن اتحاد بلوچستان (ننا بھاز آ نوشتکار آک دادے انجمن اتحاد بلوچاں پارہ، ولے میر عبدالعزیز کرد تینا خود نوشت داستان اٹی دادے انجمن اتحاد بلوچستان نوشتہ کرینے) نا پن اٹ تینا گڑاس سنگت آتون اوار برطانوی استعمار نا برخلاف اودیم جہد اٹی اختہ ئسر۔ میر یوسف عزیز مگسی برطانوی سامراج نا ودی کروک بلوچستان اٹی وزیر اعظم شمس شاہ نا زوراکی و بیدادی نا برخلاف لاہور آن شینک مروک آ اخبار ”مساوات“ اٹی فریادِ بلوچستان نا پن اٹ 18 نومبر 1929ءاٹی نوشت اس شینک کرے۔ یوسف عزیز مگسی ءِ ہندا مقالہ نا سوب آن دزگیر کننگا و بلوچستان نا سڑدار آتا قبائلی جرگہ ٹی فیصلہ کرسا اودے اسہ سال اسے نا سزا تننگا۔ و مستونگ جیل آ مون تننگا۔ مستونگ جیل اٹی میر عبدالعزیز کرد نا باوہ میر ٹلن خان کرد سپرنٹنڈنٹ ئسکہ۔ میر عبدالعزیز کرد اودیم وَڑ اٹ انجمن اتحاد بلوچستان نا آئین و منشور، و برطانوی سامراج نا برخلاف سیاسی جہد انا پروگرام نا نوشت آتے تینا سنگت آتون میر یوسف عزیز مگسی آ مون تِس۔

انجمن اتحاد بلوچستان نا سیاسی جہد اتون اواری کن میر یوسف علی عزیز مگسی جیل اٹی میر عبدالعزیز کرد اتون مِلنگ کن امنا کرے۔ میر یوسف عزیز مگسی جون، جولائی 1930ءمستونگ جیل اٹی مس۔ اوکان پد اودے 18 جولائی آن ستمبر 1931ءاسکان زہری گٹ اٹی نظربندی کن مون تسر۔

20 نومبر 1931ءاٹی میر یوسف عزیز مگسی و میر عبدلعزیز کرد ”شمس گردی“ نا پن اٹ اولیکو پمفلٹ ءِ شینک کریر۔ ہراٹی برطانوی سامراج و وزیر اعظم شمس شاہ نا بلوچ قوم انا برخلاف زوراکی و بیدادی ءِ پاش کریسر۔ انجمن اتحاد بلوچستان نا باقاعدہ کابینہ نا پڑو مس۔ میر یوسف عزیز مگسی صدر و میر عبدالعزیز کرد سیکرٹری جنرل گچین مسر۔

اکتوبر 1931ءاٹی برطانوی سامراج و شمس شاہ نا بیدادی و ناروائی تا سوب آن میر یوسف عزیز مگسی تینا قبیلہ مگسی ءِ ’مگسی ایجی ٹیشن‘ نا پن اٹ سندھ آ ہجرت کرفے۔

27، 28، 29 دسمبر 1932ءانجمن اتحاد بلوچستان نا کنڈ آن خان گڑھ (جیکب آباد) اٹی بلوچستان اینڈ آل انڈیا بلوچ کانفرنس اڈ تننگا۔ دا کانفرنس اٹی ایران، اوغانستان، ترکمانستان، عرب امارات و نیامی دے ٹِک نا بلوچ آک بشخ ہلکر۔ کانفرنس نا مسخت بلوچ راج اٹی برطانوی سامراج نا برخلاف بلوچستان نا سیاسی آجوئی نا شعور تننگ ئس۔ دا رِد اٹ ارٹمیکو کانفرنس دسمبر 1933ءاٹی حیدر آباد اٹی اڈ تننگا۔

میر یوسف عزیز مگسی چندی اخبار تیٹی نوشت آن بیدس تینا کنڈ آن الحنیفہ، البلوچ، بلوچستان جدید، ینگ بلوچستان و آزاد نا پن اٹ اخبار آتا بنداو ءِ تخا۔

1933ءاٹی میر یوسف عزیز مگسی ءِ نواب نا حیثیت اٹ دستار بندی کننگا۔ اونا شونداری کاریم تیٹی -1کیرتھر نہر نا تفنگ، -2کوٹ یوسف علی خلق انا بنداو، -3جامعہ یوسفیہ نا بنداو، -4ڈسپنسری نا بنا، -5دارلاقامہ نا بنداو، -6لندن اٹی بلوچ طالب علم آتے کن بلوچ ہاسٹل جوڑ کننگ نا سلاہ، اوار ئسر۔

میر یوسف عزیز مگسی 1934ءاٹی انگلستان آ سال اسے کن ہنا۔ میر عبدالعزیز کرد 1934ءاٹی دزگیر کننگا۔ مسہ سال میر عبدالعزیز مچھ جیل اٹی بند مس۔

1935ءاٹی میر یوسف عزیز مگسی پدی بلوچستان آ بس، و انجمن اتحاد بلوچستان نا سیاسی جہد ءِ سیوت نا کنڈ آ اتنگ نا بناءِ کرے۔ ولے 31 مئی 1935ءاٹی کوئٹہ ٹی مروک آ زمی جمب اٹی میر یوسف عزیز مگسی شہید مس۔ کوئٹہ ٹی مہردار مش انا پلّو آ کانسی قبرستان اٹی اونا ادیرہ ءِ۔ ہراڑے ہر سال بلوچ سیاستدان و نوشتکار آک اونا کزیہ دے آ دعا کن کارہ۔

ہفتئی تلار

یکم جون 2019

تاک: 22

P# 05