”اینو ہم خدا خوشے“ شاہین بارانزئی نا تنقید نا جاچ                               6

شاہین بارانزئی دا کتاب نا نیمہ افسانہ غاتیا تنقید کرینے… نیمہ غان زیات افسانہ غاتا ذکر ء ِ ہم کتنے… داڑان معلوم مریک کہ یا تو کتاب ء ِ پورو خوانتنے… اگہ خوانانے تو تینا تب انا افسانہ غا تیا ہیت کرینے… ولے اسہ گڑاس داڑے بھاز اہم ء ِ کہ بیرہ اسہ خوانوک یا نقاد اس ہچ وخت اسہ کتاب اسے پورو ریجیکٹ کننگ نا وس و واکداری تخپک… اگہ تخک ہم تو اودے مچ آ کتاب نا ذکر ء ِ کروئی تمک.. نیمہ نا آخا……

افسانہ ”مسہ خوائے،، ٹی اسہ کہانی اس ارے… اسہ ایسر اس، پنت و نصیحت اس ارے…… دا ہم نشان تننگانے کہ چنا تا زی آ بھلاک امر تینے لانچرہ…… دا افسانہ نا منظرنگاری پلاٹ و کڑدارک سوگو خننگرہ… دا افسانہ ایہن کہانی نا خواست آتے کل ء ِ پوروّ کرینے.. ہمو کہانیک ہرا چنا تیکن لکھنگرہ… اینو ہم ”ماہنامہ انوکھی کہانیاں“ کراچی یا ”ماہنامہ ساتھی“ کراچی و پین متبر آ رسالہ غاک ہرا سی چل سال آن چنا تا ادب کن شینک مریرہ۔ چنا تے کن ہنداوڑ انا سبق آموز ء ُ کِسہ شینک کیرہ… ”مسہ خوائے“ چنا تا ادب کن کہانی نا گرج آتے مچ آ پورو کیک..

”مسہ خوائے“ افسانہ اسے یا کہانی اسے دانا بارو اٹ ہمو خوانوک آک کہ ہرا کہانی خوانانو کہانی ء ِ تارہ… یا ہموفک کہ ہرا افسانہ ء ِ خوڑتی اٹ سرپند مریرہ……

افسانہ  ”کٹ“ انا ہچ ء ُ نتیجہ اس خننگپک…… برکت اللہ منیر نا لمہ ء ِ امر طلاق آتے ایتک…؟  داخو بھلو ظلم اسے آن پد ہم اودے اونا مار اُرا ٹی ملک… اصل اٹی برکت اللہ ظالم اس ئس.. منیر مظلوم… داڑے ظالم ء ِ سرخرو نشان تننگانے و مظلوم ء ِ درپدری تننگانے… منیر نا ماما اودے اونا لمہ ء ِ جاگہ تس عزت تس پڈ پچ تس.. منیر اونا نیکی تے امر گیرام کرے…؟ بایدے منیر تینا ماما نا تابع مروسس… منیر نا لمہ نا اپوک دا ظالم آ نیاڑی افسانہ نا اول اٹی ہم آسراتی خنا و آخر اٹی ہم…… مطلب افسانہ نگار انت نشان تننگ خواہسنے درک لگپک…… دنیا نا تہٹی اخس کہ اسٹوری تخلیق مسنو اوٹی ظالم و مظلوم نا کڑدار تے اگہ اتنگانے… مظلوم آ ظلم و زوراکی مسنے… ظالم فی الوقت آسرات مسنے ولے ایسر اٹی ظالم تون قصاص مسنے… ظالم نا انجام بدتر مسنے عبرتناک مسنے… دا سوب آن کہ خوانوک آ شروبد نا جنگ اٹی آخرکار شر ء ِ سرخرو خنے، و بد آ لعنت پارسا اوڑان پنت ہلے… ارٹمیکو منیر ء ِ ناول آنبار دیچہ اٹ واقعہ ٹی اختہ نشان تننگا… ہوٹل نا چھوٹو.. منی نا کلینڈر… مستری گری… کراچی کن نرنگ… ولدا ہوٹل اسے ٹی کاریم… لاریب تون محبت و برام… لاریب نا دہشت گردی ٹی کہنگ… اونا ولدا سٹی نرنگ… ولدا سندھ آ ہننگ… بزغری کننگ…… زمیندار تون جھگڑہ… سردار نا باڈی گارڈ مننگ… ولدا نوشکے آ تینا ظالم آ باوہ اسکان سر مننگ… ولدا کٹیا کننگ کن تفتان آ ہننگ… دا کل دن سرجمی اٹ بیان کننگانو کہ حیرت بریک کہ داخس باریم تیان پد اسہ افسانہ اس تینا افسانوی وزن اٹی سلنگ کیک…؟ انت او ناول ء ِ سر خلپک…

ولدا افسانہ نگار آن ٹیکنیکل ء ُ ردینک بھاز مسنے… اسٹ تو منیر ء ِ اسہ واقعہ ٹی کم سن ایلو واقعہ ٹی ورنا نشان تننگانے… اسہ واقعہ ٹی اونا برام نا و نکاح نا تیاریک ء ُ.. اونا رند انا واقعہ ٹی سندھ انا زمیندارک اودے بزغری تفسہ کہ او چنک ء ِ…… ولدا اسہ زمیندار اس اونا حق ء ِ تفک.. تو او چم اسے ٹی تینا حق ء ِ ہلیک… ولدا سندھ اٹی بادینی تا سردار نا باڈی گارڈ مریک… داڑے ٹیکنیک مچ یلہ مریک… کہانی نا چٹ آخر اٹی معلوم مریک کہ منیر بادینی اسے.. اسہ افسانہ اسے ٹی تینا کڑدار نا قوم ء ِ مینشن کننگ آن کڑدار تون ہمدردی ختم مریک… نن کل قبائلی راج اسے تون گنڈوک اُن… ہراڑے بیرہ بندغ نا ہیت مریک تو اوڑکن افسوز و ارمان بریک… ہراڑے قوم و قبیلہ نا پن بریک ہمو افسوز ارمان ہمو کچ اٹ سلپک… کہ دا تو فلانی قوم انا مسئلہ اسے… اسٹ داڑے قبیلہ ء ِ مینشن کننگ غلط ء ِ کہ برکت اللہ بادینی ارٹمیکو برام ء ِ کرے خوشی آن اولیکو ء ِ طلاق تس…… اگہ قوم انا پن مفروسس ہم تو کہانی سست یا چست جاری ئسکہ… ایلو افسانہ نگار منیر ء ِ کراچی آن کشک سندھ اٹی اتیک… مگہ کراچی سندھ اف.. ولدا افسانہ نگار سندھ ء ِ اسہ صوبہ اس آخا بلکہ اسہ شار اس نشان تسنے…… کہ منیر کراچی آن سندھ آ بس سندھ اٹی پٹا زمیندار تون بزغری نا کوشست کرے… داڑے مچ آ سندھ ء ِ اسہ مُشت کننگ آن خوانوک آن منظر گوہنگک… کہ سندھ تو مس سندھ انا ہرا جاگہ… حیدرآباد، نوابشاہ، سانگھڑ یا لاڑکانہ…؟ دن پاش اف… افسانہ نگار افسانہ نا مرکزی کڑدار ء ِ نئے بیرہ سٹی چرخ ایتک، بے مقصد اول جاگہ غا سر کیک… بلکہ ہندا حالیت خوانوک نا ء ِ کہ مرکزی کڑدار تون سٹی گوہی کیک کیک… بیدس نتیجہ سے آن دو تے مخ اٹی خلیک سلک……

افسانہ ”اسہ رنگ“ بھاز گچین و بہترین ء ُ افسانہ اسے.. دا اسٹ انگا افسانہ ء ِ کہ ہرا بھاز مرغنی آن پد ہم تینا ترتیب و ردہم ء ِ گم کتنے… شاری و خلقی زند و تینا و بیگانہ نا فرق اوفتا مہرومریبت اٹی سچائی و ٹھگی تا اسہ پورو ء ُ تول اس کننگانے…… دا افسانہ ٹی خلقی و شاری ندارہ غاک خلقی شاری آ زند انا گرج آتا بارو اٹ زیبائی اٹ بیانیہ ء ِ…… پلاٹ ء ِ گچین تفنگانے.. کلائمکس تے ہم جوان ء ِ… اکبر نا ناگمانی آ موت افسانہ ء ِ پرسوز کرے…… خوانسا خوانسا یکدم افسردگی اس تالان مس… اؤ اختتام تے ٹائٹل پن ء ِ ہرفنگ و بڑزا کننگ تون جائی اسہ رنگ نا پیدواری ء ِ کرینے…… رشتہ غاتے ٹی دتر و پال/ انا مہر ء ِ بڑزا نشان تننگانے… دا افسانہ بیست و یک پنہ غا تالان ء ِ داخہ در مرغن نوشتہ کرسا ہم افسانہ نگار دا افسانہ ء ِ بوریت یا بیزاری نا پلو آ الیتنے… دا افسانہ ٹی کنے اکبر نا پانزدہ لکھ نا بقایا نہہ لکھ نا غم ہرفے… بس است پاریکہ کہ غلام اللہ وڑ اسے ٹی سئی مروسس و اکبر کون ء ُ خواری کش اسینا خیدو پوریا نا آخریکو زر اونا چوری تے ملوسس… دا کنا اسہ خوانوک اسینا حیثیت اٹ ارمانی ء ُ است خواہی اس پاننگے… مڑوئی دا افسانہ ٹی عمران فریق کمال کرینے……

افسانہ ”پیرہ نا ہُچ،، ہم عمران فریق نا گچین ء ُ افسانہ اسے…… دا ہم خلقی زند انا سرجم ء ُ ندارہ اسے… اسہ اُرا سینا سہب و شام انا زند اختئیک… شغل و گوازیک… کننگ و بیننگ ملنڈ و مسخراک… مجلس و کچاری… مہر و مریبت آک… تین پہ تینیک.. گھیڑ و باغچہ غاک… ناوڑ و ریک آک.. رسم و دود آک… ربیدگی ڈیک آک… دا مچ بھاز خوڑتی و زیبائی اٹ لکھنگانو بلکہ کشیدہ کننگانو…… ہرا افسانہ ء ِ ٹک و نگار کرینو… ہرا بندغ آک خلق آتے ٹی رہینگانو… اوفک دا افسانہ ء ِ تینا نپاد نا کِسہ اس سرپند مریرہ…… دا افسانہ نا کل آن بھلا جوانی دادے کہ بلہ نا پیرہ نا ہُچ اتون مہرومریبت نا بارو اٹ اسہ سسپنس اس تخنگانے… و کلائمکس اٹی بلہ نا کہنگ ء ِ راز اٹی تخسا خوانوک ء ِ سوچ و فکر اٹی کوئٹہ غان نوشکے ڈاک اسکان اختہ کننگانے… اوکان گڈ کہ ہراتم بلہ نا کہنگ نا حوال مریک تو خلق و خاہوت نا ہمو حقی آ ندارہ کشی کہ ہرا اسہ کونٹ شاغوک ء ُ اُرا سے نا مریک… او گڈ سر اٹی بلہ نا پیرہ تون محبت نا درجہ ء ِ حج اتون تشبیہہ ترسا ہرا وڑ فوٹو والا کیمرہ ٹی حج انا فوٹو تے کشسا تینا مہرومریبت نا نشانی تے لڑزوک آ دو تیٹ چپی خلنگ افسانہ ء ِ خن تا نمبی اسکان سر کیک.. ای حیران اُٹ کہ اینو ہم خدا خوشے ء ِ ترتیب اٹ خوانسا بنا ٹی بورنگ و آخر اٹی دن ء ُ گچین افسانہ اتفاقی مسنو یا رزاک آ شینک اٹ تخننگانو…… انتئے کہ آخریکو دا ارا مسہ افسانہ ء ِ اگہ شاہین بارانزئی کتاب ء ِ رجیکٹ کرسا خسنگ آن مست خوانوسس تو شاید اونا تبصرہ زرس متوازن مننگ کریکہ……