”اینو ہم خدا خوشے“ شاہین بارانزئی نا تنقید نا جاچ                               4

افسانہ ”اینو ہم خدا خوشے..؟“ عمران فریق نا کتاب نا ٹائٹل والا افسانہ ءِ…. مطلب دا افسانہ مچ آ افسانہ غاتا خواجہ ءِ۔ ہندا وجہ غان دا افسانہ ءِ کتاب نا چٹ نیام اٹی تخنگانے…. دا افسانہ بلغڑ نشار نا فطری ناٹہنگی نا سرحال آ نوشتہ ءِ۔ ہرا بھاز متکن ءُ سرحال اسے… دا متکن آ سرحال آ کِسہ اس تفسا ظلم و ناروائی نا کلہو اس تسنے…. ولے دا افسانہ ٹی جملہ غاتا ربط بھاز جاگہ پنانے… چٹ اولیکو ستر آتیٹی جملہ دن بے ربط ءِ کہ:

”فاطمہ نا برام آن نیم تو اسے نا کچ گدرینگاسس… تیرمہ نا آخیر ئس.. علی مردان نا زئیفہ، علی مردان، اونا چنکا مسڑ انیلہ دالان اٹی تولوک ئسر…. علی مردان نا زئیفہ بھاز صحت مند ءُ زالبول اس ئسکہ….“

دا اولیکو جملہ غاتے ٹی ہمو افسانوی ترتیب نا ہچ درک اف کہ افسانہ کن جملہ غاک امر خلنگرہ…. کنا خیال فاطمہ نا برام نا جملہ غان مست تیرمہ نا آخیر نا جملہ غان افسانہ بنا مروسس تو دیخ اس منظر گچین مسکہ، و خوانوک کن خلاس مسکہ…. پدا علی مردان تینا زئیفہ، علی مردان اونا چنکا مسڑ انیلہ نا جملہ خوانوک ءِ چرخ اس ایتک…. راست نوشت مروسس کہ ”علی مردان اونا زئیفہ و چنکا مسڑ انیلہ دالان اٹی تولوک ئسر….“ جملہ نا ربط بریبر مسکہ…. ولدا زالبول اسہ نیاڑی کن ہچ وخت پاننگپک…. ولدا بھاز نازک ءُ کنڈیشن اسے ٹی ہم خڑینک آتا بروِنگ ءِ تندور والا سینا خید آتتون تشبیہہ تسنے… ہراکہ او وڑ انا جزیات نگاری تون ہچ سنگتی کپک…. داڑے او تندوری نا خید آتا جاگہ غا مازو نا ہم مثال ءِ تننگ کریکہ…. ولدا اسہ کڑدار ءِ افسانہ ٹی ہرا پن اٹ متعارف کریس کنا خیال پاہک کہ گڑا ہمو پن ءِ برجا تخوئی مریک… ولے داڑے دن اف… علی مردان شروع ٹی تینا پن اتون تعریف مریک، ولدا دیخ اس مونی اخیر اسکان فضیلہ نا الہ نا پن اٹ متعارف مریک… علی مردان نا زئیفہ اول اٹی ہرا وڑ متعارف مریک اوکان گڈ فضیلہ نا تاتہ نا پن اٹی تعارف خنک… ہر پیرہ غا اسہ کڑدار نا پن تا ہڑسنگ خوانوک ءِ کنفیوز کیک…. ولدا فضیلہ نا خودکشی ءِ افسانہ ءِ زوری غمگین کننگ کن اتنگانے…. حالانکہ ہرا کاریم تے فضیلہ کریکہ او ہر اُرا نا نشار تا ہڑدے نا کاریمک ءُ…. دا کاریم تیان تو داخہ است ترخی نا کچ اسکان بننگ کپک…. ولدا ایسر ہموڑے مروئی ئس کہ ہراڑے فرحانہ فضیلہ نا لاش ءِ ناوڑ اٹی خنا۔ انیلہ ءِ خلق اکن ڈہی راہی کرے… ولے داڑے افسانہ سَٹی مرغن کننگانے…. و کڑدارک ولدا اوار سوار مسنو…. فضیلہ نا لمہ باوہ نا رسینگ ءِ ولدا انیلہ نا لمہ باوہ نا رسینگ پاننگانے… انیلہ تو علی مردان نا چنکا مسڑ ءِ.. یعنی علی مردان اونا زئیفہ اسہ افسانہ ٹی اسہ کڑدار مرسا مسہ مسہ پن اٹ توار کننگانو… داخس فنی کمبوتی تیان پد ہم دا افسانہ ءِ کتاب نا ٹائٹل پن تننگانے… دا سمجھ آن چٹ پیشن ءِ….

”اینو ہم خدا خوشے..؟“ افسانہ نا بارو اٹ شاہین بارانزئی پارینے کہ عمران فریق کتاب نا پیش لوز اٹی نیاڑی تا مچ آ بےوسی تے راج انا زی آ یا راج انا کوالخوا نرینہ غا بٹینے ولے افسانہ دا دعویٰ نا چٹ نفی ءِ کیک کہ داٹی تو نیاڑی نا دشمن نیاڑی ءِ…. فضیلہ نا خودکشی نا سوب پین کس اف اونا بلغڑ ءِ ہراکہ تینٹ نیاڑی اسے…“ داڑے شاہین بارانزئی تون سنگت مننگ آ بےوس اُٹ…..

افسانہ ”نیاڑی و دُون اسٹ ءُ“ نا بارو اٹ انت کہ شاہین بارانزئی پارینے اوفتے ہچ وڑ اٹ رد کننگ مفک…. مطلب دا افسانہ ٹی نیاڑی ءِ دون اتون تشبیہہ ترسا اودے ختنگ نا ترکیب مونی اتنگانے… ولدا اسہ پیغلہ ءُ مسڑ اسے کنٹرول کننگ کن ”لوّگرو“ نا ہرا کسرک نشان تننگانو… اوفک ننا راج اٹی بدنامی نا سوب ءُ…. ٹھیک ءِ سیکس انا زی آ براہوئی ادب اٹی داکان مست ہم لکھنگانے… ولے اوڑے ہمون ءُ کڑدار مسنو ہموفتے مونی اتنگانے… دا وڑ شریف انگا خاہوت آتا پیغلہ و شریف انگا مسن تے محبت نا کمک اٹ نکاح غان مست زنا کرفنگ کنا خیال گچین ءُ کلہو اس افک…. دا تو محبت کیرہ اگہ سانگی مریر ہم تو نکاح غان مست سیکس زنا شمار مریک.. ولدا دا افسانہ نا اسلوب بیانیہ افسانہ غان ہم چٹ پیشن کِسہ نا سانچہ ٹی بدلینگسا افسانوی دروشم ءِ گوہانے….

افسانہ ”مہر“ ارغ زئیفہ نا نیام اٹی کٹاس کٹوس نا اسہ گچین ءُ ندارہ اسے…. دا ہر جوڑہ نا مسئلہ ءِ و فطری وڑ اٹ ہر جاگہ ساڑی ءِ…. ولے اسہ شاعر اسینا زئیفہ تو دا حق تخک کہ شاعر اگہ خیالی دنیا ٹی تینا محبوب کن توبے استار تے دڑفنگ نا ہیت ءِ کیک تو داڑے زئیفہ بیرہ اسہ جوڑہ اس بلوچی کشیدئی پچ اکن بیست ہزار کن آڑسندہ کشک… دا اسہ گچین ءُ مکالماتی افسانہ اسے…. شاہین بارانزئی دادے بلیک میلنگ اس پاہک دن اف دا زئیفہ غا تا ناز و نخرہ غاک مریرہ… اسہ ایلو ءِ دلاسہ خاہوتی زندگی نا اسہ چس اسے….

افسانہ ”ارمان“ اٹی رفیق ہمراز پنی ءُ درزی و شاعر اسینا زندگی نا خرینیک بیان ءُ… شاہین بارانزئی دا افسانہ نا ہرا پوائنٹ آتا نشاندہی ءِ کرینے ای اوڑتون اتفاق کیوہ…. اسہ شاعر اس ہفت ہفت کتاب لکھک تو ادب اوڑکن تینا چنا تینا زئیفہ غان زیات دوست مریک.. ولے او تینا ادبی کاریم تے سبک تصور کرسا تینا مچ آ تخلیق آ دو ٹی مِش شاغک…. رفیق ہمراز ادبی حلقہ و ادبی ادارہ غاتیان گلئی ءِ… ولے داخسو مرغن ءُ افسانہ اسے ٹی ہمو ادبی حلقہ یا ادارہ غاتا اسہ بے انصافی یا بے توقیری نا واقعہ انت جملہ اس ہم بیان کپک… استاد شکور اونا کل آن خڑک انگا سنگت ءِ ہراڑکن او تینا زئیفہ ءِ غیر روایتی و غیرمناسب وڑ اٹی طلاق ایتک…. اونا کہنگ آ اوڑان ہم مست ادبی حلقہ نا سنگت آک اونا کاٹم آ سلوک مریرہ… دافتے دیر اطلاع کرے… اسہ بندغ اسینا جنازہ یا آخری دیدار کن ہرا بندغ آک ساڑی مریرہ اوفک ہمو بندغ ءِ زنداٹ اہمیت تسنو کہ وخت انا زی آ تینے سر کرینو…. اسہ شاعر اسے نا میت ءِ اونا ادبی حلقہ نا چار سنگت اگہ کوپہ تننگ کن سر مریرہ تو دا اونا کٹیا ءِ…. او گڑا زنداٹ خدائی گلہ کرینے….

فنی حوالہ اٹ دا افسانہ غا افسانہ نگار نا Grip ہچ خننگپک…. رفیق ہمراز ءِ اول اٹی بیرہ اسہ درزی سینا کڑدار اٹ متعارف کننگک… ارٹمیکو پنہ غا ذکر مریک کہ اوتو بھلو شاعر اس ہم ارے… کتاب خواجہ ہم ارے… اوڑان بیدس ادبی پروگرام آک سر ہلپسہ.. ولدا رفیق ہمراز داخسو بھلو تخلیقکار اسے اودے تینا کہنگ نا ہم سما ءِ کہ بیرہ چار دے حیاتی مرے مف…. او گڑا انتئے طلاق نا بدنامی نا طوق ءِ تینا زئیفہ و چنا تا لخ اٹ شاغک…. انت دا تخلیقکار ءِ داخہ ہم درک اف کہ طلاق و نکاح نا بارو اٹ شرع انت پاہک….؟ اگہ اونا است خواہی نا رد اٹ اونا سنگت شکور و اونا زئیفہ برام کن رازی ئسر تو چار دے اونا کہنگ کن اڈ ہلنگ کریرہ…. عدت پورو مرسا او نکاح کننگ کریرہ…. ولے داڑے طلاق ءِ بھلا گرج تکسا افسانہ نا کلائمکس ءِ زوراٹ گنڈنگ نا کوشست کننگانے…. اسہ افسانہ سینا چس و تاثیر کن اونا کلائمکس و ایسر بھاز اہمیت تخرہ… ولے داڑے کلائمکس و ایسر چٹ یخ یخ ءُ… بے چس بے تاثیر….

ہفتئی تلار

تاک: 29

25-31 July 2020

پنہ: 07