تاریخ قلات……..اسہ جاچ اس                               1

کنا نزد اٹ زُوت آتیٹ بلوچ قوم و بلوچستان نا پس منظر اٹ نوشتہ مروک کانڈا غا پٹ و پولی  نوشت ”تاریخ قلات“ ءِ۔ شینکاری بھاز گچین و ٹائٹل بھاز زیبا جوڑ کروک ءِ۔ دا کتاب نا پولکار و نوشتکار خواجہ محمد حنیف قلاتی و کنا علمی آ دوست محمد یونس مینگل اسک ءُ۔  پٹ و پول و نوشت نا بابت دا کتاب تینا دامن اٹ اسہ یکتائی اس خوندی کرینے۔ یکتائی دا سوب آن کہ ننا کرّ آ اولیکو وار تاریخ نا ول ویچڑ آ سرحال آ پٹ و پول اسے نا پوروی کن جم گرج آتے مون آ تخسا اواری پٹ و پول نا بنداو ءِ تخنگانے، ہرا پوسکن بروک آ پولکار آتے کن ڈیوا نا کاریم ءِ ایتک۔

دا اواری پٹ و پولی نوشت دہ باب انا پنچ سد پنہ غا تالان کتاب اسے۔ ’ضخامت‘ نا رد اٹ کیہی سال آتا خواری تیان پد مروک آ دا کاریم ڈیہہ انا تاریخ ءِ چندی وڑ تیٹ شندنگ نا بھاز بھلو و گچین ءُ کوشست اسے۔ و ننا دا شرفمند آ پولکار آک دا ڈیہہ و دا ڈیہہ اٹی زند تیر کروک ریک و پٹ آتیٹی آباد باتی تا راجی، زرگزرانی و جغرافیائی بشخ آتیا پٹ و پول کن مست انا سَد آ نوشتوک آتا تاریخ آ نوشتہ کروک کتاب آتیان فائدہ ہرفسا، اوفتا حوالہ غاتے بھاز آسان ءُ وڑ اسے ٹی درج کننگانے۔ تاکہ داکان پد انا پولکار آتے کن آسانی نا سوب مرے۔

کتاب نا ’پیش لفظ‘ ءِ ننا دھرتی نا اسہ متبر ءُ پولکار اس، خواجہ عبدالرحمن براہوئی نوشتہ کرینے۔ ہرا دا کتاب نا بابت تینا نوشت اٹ پاہک کہ:

”دا کتاب نا غٹ آن بھلا گچینی دادے کہ دا بنائی وڑ اٹ تاریخ نا سرحال آ اونا اہمیت، فائدہ و وخت ویل نا رد اٹ اونا بشخ و پانٹ نا بابت ننے جوان ءُ معلومداری ایتک۔ اوکان پد قلات نا تاریخ نا چندی دور تا بھاز خوڑتی اٹ جاچ ءِ ہلنگانے، ہرا تالان مرسا بلوچستان ءِ تینا خمب اٹ جاگہی کیک و بلوچ آتا تاریخ رسم ورواج اوفتا امپ و بٹ، پاوالی آ زند ءِ مون آ اتیک۔ کتاب نا چارمیکو باب اٹی بلوچ آتا نسلی تضاد آتے بھلو کچ اسسکان پیدوار کننگ نا کوشست کننگانے۔“

دا کتاب نا اولیکو باب اٹی ”علم تاریخ و تاریخ نا اہمیت“ نا بارو اٹ متکن و پوسکن آ پولکار آتا سلاہ، مون نا قوم تا عروج و زوال، تہذیب آتا جوجاڑ و بومبار مننگ، تاریخ، قومی شناخت نا بابت تاریخ نوشتہ کننگ نا اہمیت و فائدہ تون اوار اوار ایلو سرحال آتیا پٹ و پول اوار ءِ۔

(برجا ءِ)

ہفتئی تلار

25 April-01 May 2020