سویڈن، عجب ءُ ملک اس(1)

29نومبر 2021ء نا دے محمد ایاز صا حب تون اوڑدہی اس مس۔ اونا تعلقداری تعلیم نا بشخ اتون ءِ۔ او دا وخت آ کوئٹہ شار اٹی پرائیویٹ اسکول اسے ٹی پرنسپل نا حیثیت اٹ تینا زمواری تے اڈ تننگ اٹی ءِ۔ او بلوچستان یونیورسٹی آن ایم ایس سی فزکس و ایم فل کرینے۔ اوکان پد پی ایچ ڈی کن پورپی ملک ”سویڈن“ اٹی شش تو گدریفنگ آن پد زوت آتیٹ پدی بسنے۔ اوڑتون نن سویڈن نا تعلیم و ہمے جاگہ نا چندی گڑاتا بارو اٹ حال و حوال کرین۔ او ننے سویڈن نا بارواٹ سرجمی اٹ معلومدار کرے۔۔۔

او پارے کہ دنیا نا ایلو ملک آتیانبار سویڈن نا تعلیم نا آب بھاز گچین ءِ۔ و علم انا دنیا ٹی سویڈن آن بید س ڈنمارک، ناروے و بینکاک نا تعلیمی وڑ و ڈول ہم بھاز جوان ءِ۔

سویڈن دنیا نا ہمو منہ ملک اٹی حساب مریک، ہراڑے کورونا نا دے ٹی ہم اسکول آک بند متوس۔ اوڑے سہب اتون چنا تے اسکول آسر مننگ تون اسہ کلاک اس رُم کرفیرہ، اسُل کہ مو سم اخس یخ مرے۔ اسکول اٹی چنا تے بیرہ شش مضمون خوانفنگک۔ او ہفتہ ٹی بیرہ اسہ دے اس چنا تے ٹافی، چپس و ایلوکنوئی گڑاتے کننگ نا موکل ءِ۔ اگہ اسہ دے آن زیات دا گڑا تے استعمال کننگے تو اوفتا لمہ باوہ ءِ ہزار کرونا ڈنڈ کننگک۔ کرونا سویڈن نا کرنسی نا پن ءِ۔ ڈاکٹر آتا پاننگ ءِ کہ دا گڑا تا کننگ آن چنا تا جون اٹی میٹابولزم زیات مریک، ہرانا سوب آن اوفتا جان دراخی زہمی مریک۔ ہر مسہ تو آ ڈاکٹر آک چناتے چیک اپ کیرہ، ہراڑے دا گڑا پک مننگ آن چنا نا لمہ باوہ غا ڈنڈ بیٹ کننگک۔ داڑے شاریک گاڈی نا جاگہ غا گیشتری سائیکل چلیفرہ۔ ہندا سوب آن گاڈی تیان چَپ سائیکل نا نرخ زیا ت ءِ۔ داجاگہ نا حکومت پانزدہ کلومیٹر آن زیات سفر کروک آتے کن گاڈی نا موکل ایتک۔ وخت اس کہ داڑان کم مُر ہنوک آتے کن بیرہ سائیکل آسفر کننگ نا موکل ءِ۔ خلاف ورزی کروک آتے ڈنڈ تروئی تمک۔ ہندا سوب آن گاڈی تیان چَپ سائیکل دزی نا خلیس زیات ءِ۔ اگہ سائیکل ءِ لاک متو تو دانا دزی نا خلیس زیات مریک۔ شنبے نا دے چھٹی ءِ، و دا دے آ کاریم کننگ ڈوہ ءِ۔

او پارے کہ سویڈن حکومت نا پارہ غان لمہ باوہ غاتے زمواری تننگانے کہ اوفک تینا چناتے فارغ الیپس بلکہ دا وخت اٹ اوفتے اراتیٹی اِرغ کتخ کننگ، بوٹ گنڈنگ، رزان سلنگ و ایلو ارائی کاریم تے ہیل تننگے۔ دا کانود نا خلاف ورزی کروک آ لمہ باوہ ءِ سویڈن سرکار نا کنڈآن بھلو ڈنڈ تروئی تمک۔ داڑان بیدس چناتا ساہت تیری کن اوفتے فٹبال کلب اٹی داخل کننگ المی ءِ۔

دا وخت آ محمد ایاز تعلیم نا بشخ اتون دا جوزہ اٹ کاریم کننگ اٹی ءِ کہ قوم انا چناک بڑزکو کہولی آب انا تعلیم آن روشنائی سر مرے۔ و دا اونا نیک نیتی نا شاہدی ءِ کہ او تینا ادارہ تون اوار صوبہ نا ایلو تعلیمی ادارہ غاتیٹی اسکول نا کہول آ سویڈن نا وڑ اٹ تعلیمی وڑ و ڈول اس رائج کننگ نا تغ ءِ خنانے۔ ہراکہ اسہ جوان ءُ سوچ اسے۔ داڑے دا ہیت یاتی کڑزک کہ سویڈن نا نظام تعلیم ایلو شون ہلوک آ ملک آتیان اسُل جتا ءِ۔

سویڈن نا تاریخی پس منظر:۔

قطبی یورپ نا داملک انا پورو پن Kingdom of Swedon (سویڈن بادشاہت) ءِ۔ دانا چارما کنڈ آن سوردریاب ءِ۔ وخت اس کہ دانا دیکی ٹی ناروے و قطب دے ٹک اٹ فن لینڈ ءِ۔ دا سمندر آن ایپار اسہ مرغن ءُ پول اسے نا کمک اٹ ڈنمارک تون ہم ملوک ءِ۔۔سویڈن 12ہزار مستر مسیح اسکان زندگی نا نشانی تے فراوان کیک، ولے سویڈن اٹی اولیکو ریاست ہرادے تاریخ دان آک پاش انگا لوز آتیٹ یات کیرہ او دا وڑ ءِ:

12میکو کرن اٹی اسہ سویڈش حکومت اسے نا بنداو تخنگاسس، ہرا کم و وَد اِرا کرن انا وخت ءِ ہم پورو کننگ کتو۔ و 1379ء عیسوی ٹی سویڈن ءِ کول مارک تون اوار سیوت تما۔ کول مارک سیوت 1397ء اٹی 1523ء اسکان برجا سلوک ءُ اسہ یکوئی حکومت اس ئس، ہرافتا اسٹ ءُ بادشاہ اس ئس۔ و دا حکومت تون اواری کروک آتیٹی ڈنمارک، سویڈن، ناروے، فن لینڈ، جزائر فار وائس لینڈ، و گرین لینڈ ہم ئسرہ۔ 1523 عیسوی ٹی دا سیوت حکومت ایسر مس تو مملکت سویڈن جوڑ مس۔ ولے 1814ء ٹی اسہ وار ولدا دا مملکت ءِ ناروے تو ن سیوت کروئی تما، و پوسکن جوڑ مروک آ حکومت نا پن یکوئی سویڈن و ناروے تخنگا۔ دا یکوئی حکومت اگست 1905ء اسکان چلینگا، ہراڑان پد سویڈن و ناروے ہم جتا مسر۔

یکم جنوری 1995ء انا دے یورپی یونین سویڈن نا خواست ءِ منسا دادے یورپی یونین اٹ اوار کرے۔ سویڈن یورپی یونین نا ہمو ملک آتیٹی حساب مریک ہرافک یورپی یونین نا باسک مننگ آن پد ہم تینا کرنسی ءِ یورو ٹی بدل کتنو۔ بلکہ تینا مست انا کرنسی ءِ کاریم اٹ اتیرہ۔ سویڈن نا کرنسی ءِ ”سویڈن کرونا“ (Tju Go Kronor) پاننگک۔ اینو پگہ اسہ کرونا پاکستانی 19روپئی 67 پیسہ نا بریبر ءِ۔ سویڈن اٹی اگہ بندغ ءِ کس اسے تون ہیت کروئی مرے، تو اونا نمبر آن مہالو سویڈن نا کوہلی کوڈ+ 40 ءِ ڈائل کروئی تمک۔ اسٹاک ہوم سویڈن نا دارالحکومت ءِ۔ دا شار دارالحکومت مننگ آن بیدس سویڈن نا بھلا شار تکنگک۔ دا شار 13میکو کرن اٹی سویڈن نا جوڑ مننگ وخت آ بنا کننگاسس۔ 188 مربع کلو میٹر رقبہ غا تالان اسٹاک ہوم شار اٹی نہہ نیم لکھ بندغ رہینگرہ۔ ہرا کم و وَد سویڈن نا 10% آبادی جوڑ مریک۔ سویڈن نا دارالحکومت اسٹاک ہوم جم وڑ اٹ چنکا بھلا 14جزیرہ غا اوار جوڑ کروک ءِ۔ دا شار انا نیام (وت) دیر ءِ۔

سویڈن نا مچ آ ڈغار 4 لکھ 50 ہزار 295 مربع کلومیٹر ءِ، دا ملک ڈغار نا رد اٹ دنیا نا 55 میکو نمبر آ بروک آ بھلا ملک ءِ۔ دانا آبادی 1 کروڑ 1 لکھ 28 ہزار 230 بندغ آ تالان ءِ۔ ہرا دادے آبادی تیٹی دنیا نا 79میکو ملک جوڑ کرینے۔ سویڈن نا سرکاری و قومی زبان ءِ سویڈش پاننگک۔ ولے ہندی بولی ٹی دا زبان ءِ ”سونا ساکا“ ہم پاننگک۔ دا زبان آن بیدس فنش، رومانی و سامی زبان ہم بھلو کچ اسیٹ داڑے پاننگرہ۔ سویڈش پاروک آتا کم و وَد 95% آبادی انگریزی زبان ہم چاہک۔ سویڈن نا کل آبادی ٹی مسلمان تا کچ 1 لکھ 1 ہزار ءِ۔ وخت اس کہ عیسائی سویڈن نا کل آن بھلا مذہب ءِ۔ سویڈن اسہ ہندن ءُ ملک اسے، ہرا تینا Student آتے ہر تو آ 187 امریکن ڈالر ایتک، کہ اوفک آسانی اٹ تینا ہائی اسکول اسکان تعلیم ءِ پورو کیر۔ داڑے چناتے بھاز نازولاڈ تننگک۔ چنا ءِ خلنگ داڑے اسہ ڈوہ اس تکنگک۔ دا ڈوہ انا ڈوہدار ءِ ڈنڈ و قید یا ہڑتوم آ سزاتے تننگ مریک۔

ہفتئی تلار
تاک:02
۔14-08جنوری 2022ء
پنہ: 05