براہوئی زبان کن ننا کاریمک

ای پدی چک خلکٹ، نظر اس مونی ہم بٹیٹ، دانگ اینگ تینا چاگڑد اٹ ہر بندغ نا عمل و کاریم تیا خن تے پٹاٹ کہ نوا کنے گڑاس نظر برے ولے افسوز کہ ای تینا زنچک اٹ ہننگ آن پد ہم تین تون اوار کل ءِ تینا زبان، قوم و ثقافت نا گناہگار خناٹ۔ ای دا ہننگ ئسٹ کہ ننا ہنین انگا زبان براہوئی انتئے دن کم پاننگک و نوشتہ کننگک؟ اسہ پٹ وپول اسے نا رد اٹ پاکستان اٹ خالص براہوئی ہیت کروک آک اِرا (2) درسد ءُ، ای جاگہ اس خواناسٹ کہ زبان (بولی) تا کہنگ ہندادے کہ اسہ راج اسے ٹی اوفتا بولی ٹی ہیت کروک آک دے پہ دے کم مرسا کار، یخین اٹ کنا است ہم تینا ہنین آ زبان کن پِڈ اٹی اف کہ انت مرو؟ دا سوج بے مسخت اف انتئے کہ ننا کاریمک تینا زبان کن بھاز کم، اف آن حساب ءُ، اگہ کاریم مریک ہم زبان ءِ زندہ تخنگ نا مسخت است اٹی مفک بلکن کیتو نا پر کننگ یا ہندا سوب اٹ پن و بھلنی نا ہبس ہرفک گڑا دا وڑ اٹ ای و نی دا زبان ءِ امر زندہ تخون۔ براہوئی زبان کن چندی اخبار و میگزین آتا کاریم بھاز ستا کڑزک، ولے ہندا اخبار و میگزین آتے نظر انداز کروک آتا سوچ آ سد افسوز، اینو نن اردو، انگلش نا اخبار آتے ہندن شوق اٹ خواننہ وَخ کہ تینا زبان نا ہم دا میگزین آتیا نن نظر اس شاغانہ، انتئے دا میگزین و اخبار آتا زیات آن زیات سودا مننگ، خواننگ و مخلوق اٹ لس مننگ اٹی ننا تینا زبان نا فائدہ و شونداری نا ویدن اودیم ءِ۔ ننا مسخت ہم تینا زبان نا شون تننگ مرے، دن آخا کہ داٹی ایلو زبان تے اوار کننگ و دادے کچڑی جوڑ کننگ مرے، دن کہ اینو پگہ ہر بندغ ایڑھ، ایلم، کاکا، ماما و پین کیہی گڑاتا پن تے بدل کرسا سسٹر، بھائی و چاچا پارسا تینے بھلو ارے اس تکک، ہندا وڑ اٹ براہوئی گرائمر و ہیت آتیان بے خبر داٹی انگلش و اردو اوار شاغنگ ءِ تین کن فخر تکرہ۔ داڑان مونی اسہ پین تپہ اس ہم ارے ہرا براہوئی زبان نا جندی میرات نا لوز و گرائمر نا ہاٹی ءِ بیرہ دا سوب آن بدل کننگ خواہک کہ دا انتئے ایلم زبان تون خڑکی تخرہ۔ نن تینے غیرت مند ءُ براہوئی بلوچ پاننگ آ کوچرہ مفنہ، ولے براہوئی خواننگ، براہوئی لکھنگ و زبان کن کاریم ءِ میار اس تکنہ، گڑا ننا ودی مننگ یا مفننگ دا ڈیہہ و دا زبان کن ہچ ءُ حیثیت اس تخپک۔ اسہ وخت اس لائبریری ٹی تولوک ئسٹ کنا مون آ براہوئی اخبار، اردو نا ارا مسہ اخبار و انگلش نا اخبار آک ڈیمبری ئسر کہ ہنداڑتون سنگت اس بسک کنا پاناد آ سلیس، اونا دو کل آن مست انگلش میگزین آ مریفنگا، او ہمودے خوانسا اردو اخبار آ ہم نظر اس شاغا ولے براہوئی اخبار ءِ تینا تک اٹی ہم اتتو۔ داڑان ای اندازہ خلکٹ کہ ننا زبان نا گرج دے اس کہ ننا است اٹی ہم اف تو دا امر زندہ غا زبان تیٹی حساب مرو؟ نن دانا گرج ءِ پہہ مفنہ تو داڑکن کاریم ہم نن کننگ کپنہ، یخین اٹ پین کس نن کن کاریم کپرو و افسوز اٹ پاروئی تمک کہ دا زبان ہم اللہ کپ کہ کہوک آ زبان تیٹی لکھنگو۔ کس لکھپک، خواننگ تو کیک، دنیا و جہان نا اخبار و چینل آتیٹی وخت ءِ دانگ اینگ کننگ آن منہ منٹ تینا زبان نا زندہ مننگ کن اوڑان خوانن، سوچن و تینا وس انا کچ کاریم ہم کین تو ننے آن ہچ اس ہنپرو، تینا زبان نا شون تننگ کن نیٹ، فیسبک و مچ آ سوشل میڈیا غان کاریم ہلین۔ تینا چنا تا اُست اٹی دا زبان نا اہمیت گرج ءِ ودی کین و اوفتے براہوئی خواننگ و لکھنگ ہیل ایتن۔ افسوز نا ہیت دا کہ اینو اسکان ننے آن ہشتاد (80) درسد ءِ دا ہم سما اف کہ براہوئی زبان اٹ اخس میگزین و اخبار شینک مننگ اٹی ءُ، اخس بندغ کتاب نوشتہ کرینو و انت انت کتاب شینک مسنو۔ دا ہیت آک پاننگ مفسہ ولے مجبوری آن پاروئی تمک تانکہ نن تغ آن سما کین و ننے خبر تمے کہ نن اخس جان بڈ و زنگ کرینن کہ اسہ تینا زبان اسے کن کاریم ننے آن مفک، براہوئی نا اخبار و میگزین آک بازار اٹ پٹنگ آن پد ہم ملپسہ ہرانا سوب ہم نن اُن کہ ہلپنہ، خوانپنہ و اہمیت تفنہ تا، گُڑا امر نن براہوئی و بلوچی اکیڈمی ٹی تینا بلوچ مننگ نا حق ءِ ادا کرون؟ امر دا ادارہ غاک مون آ ہنور؟ امر دا زبان زندہ سلو؟ جائی راست پارینو کہ زندہ غا قومک ہمودو ہرافتا کڑدار ہم زندہ مرے۔ وخ کہ نن دا رد اٹ زندہ مسنہ، وخ کہ نن ہم دا کاریم تے کن تغ آن سما کرینہ۔

ہفتئی تلار 

تاک: 04

23-29 جنوری 2021

پنہ: 03