کلائیمیٹ آف اوپینین:۔ (Climate of Opinion)…….. ۔اصطلاحات نثر
غفور جان ساسولی
کلائیمیٹ آف اوپینین:۔ (Climate of Opinion)
ادبی اصطلاح ٹی دا ہمو تصور، خیال و سُج ءِ ہرا اسہ تخلیق اسے ناگاڑگشت ءِ برجا وخت و زمانہ نا رد اٹ تین تون گون تخک۔
یعنی ہمو تصور آک ہرا تینا زمانہ تون اوار نوشت اسے نا ہاٹی ءِ بیان کننگ یا درشانی نا دروشم اٹ سوگو تخنگر۔
پورو آ تصور:۔ (Comprehensive vision)
ادبی اصطلاح ٹی دا ہمو پورو آ تصور ءِ ہراٹی اسہ نوشتوک اسے نا تینا آزموندہ اس ہلنگک، ہراڑان کہ نوشتوک نا پورو انگا نوشت نا مسخت مون آ بریک۔ پروفیسر کلیم الدین احمد ”پورو تصور“ نا رد اٹ تینا ہیت آتے دن نوشتہ کرینے:
”کسی مصنف کی تحریر کا تجزیہ (ریاضی اور کمپیوٹر کی مدد سے) بنیادی طور پر اسلوب کے ان عناصر کا تخمینہ جن کا اندازہ کیا جا سکے۔ الفاظ کا اکثر واقع ہونا، جملوں کی نحوی ترکیب کا تجزیہ، باضابطہ ترکیبوں سے انحراف اور الفاظ کی لمبائی وغیرہ۔“ (احمد، 1986ء،46)
Confessional literature:-
ادبی اصطلاح ٹی دا ہمو منوک آ نوشت اسے نا وڑ اسے، ہرا نوشتوک نا اولیکو نوشت یا اونا انداز مریک، کہ او ڈائری یا خودنوشت نا دروشم اٹ نوشتہ کننگک۔
کنفیشنل لٹریچر اٹی اسہ نوشتوک اس تینا ڈکوک آ جوزہ، ویدن و واقعہ غاتیٹی بروک آ شیفی بڑزی تے بیان کیک۔
دا کنفیشنل نوشت نا ہمو بشخ ءِ ہرا کہ اسہ نوشتوک اسے نا است انا ہیت آتے مون آ اتیک۔ و او ہندن انگا ویدن تے پاش کیک ہرافتے لس نوشتوک تک اٹی اتپک، یا اودے اسہ کنڈ آ کیک۔
بیٹ تروک آ ادب:۔ (Comparative Literature)
ہمو ادب ہراٹی چندی ادب نا بشخ آتے مطالعہ کننگک، و اوفتا اسہ پورو ءُ بیٹ تروک ءُ جاچ اس ہلنگک۔
دا بیٹ تروک آ جاچ اٹی زبان نا ادب نا کچ و آب انا گچین انگا وڑ نا سما تمنگ کیک۔ و ادبی نوشت آتا کڑمبی نا قیاس مننگ کیک۔
نثر و نظم انا پڑ آ بیٹ تننگ کن ادب نا گرج آک المی اریر، انتئے کہ جہانی ادب آن ہلیس براہوئی ادب اسکان ہچ ءُ دن ءُ خاص ءُ جاچ اس مون آ بتنے۔ ہراڑے نن پان کہ نن تون comparative literature نا اسہ بے مٹ ءُ نوشتوک ءُ مڈی اس ساڑی ارے۔
ڈاکٹر عبدالرحمن براہوئی، ڈاکٹر عبدالرزاق صابر، پروفیسر عزیز مینگل و حمید عزیز آبادی بیٹ تروک ادب نا پڑ آ ساڑی اریر، ولے پین ہم کاریم نا گرج ارے۔ ہرا بایدے نوشت اٹی بریر۔
کتاب نا تہہ انا حوالہ:۔ Cross reference
ہمو حوالہ (Reference) ہرا کہ اسہ کتاب یا کیٹلاگ اسے ٹی نوٹ اسے نا وڑ اٹی مریک۔ دا نوٹ اٹی خوانوک آ ءِ اسہ پین کتاب اسے نا حوالہ اس تننگک، تاکہ او آسانی ٹی دادے پٹنگ کے۔
Devils Advocate:-
ادبی اصطلاح ٹی ہمو درشانی یا بیان ہر اکہ بھلا بندغ آتا نزوری و گناہ تے پاش کیک۔ افسانوی پڑ آ دا اینو پگہ اسہ خاص ءُ گرج اسے ٹی پیش کننگک، خاص وڑ اٹ ڈرامہ و فلم آتیٹی دا المی کڑدار آتیٹی خننگرہ۔
ڈائجسٹ:۔ (Digest)
ہمو کتاب ہراٹی کتاب و مقالہ غاتا خلاصہ چھاپ مریک۔ دا ہمو کتاب و مقالہ غاک مریرہ ہرا کہ چھاپ مروک مواد اسے آ ساڑی مریرہ۔ اینو پگہ ہرا ڈائجسٹ آک (انگریزی آن بیدس) چھاپ مریرہ، اوفتیٹی گیشتری مواد آک تینا اصل خواست آتے پورو کپسہ۔
نشانک:۔ (Diacritic)
ہمو نشان یا ٹک آک ہرا حرف آتا بڑز و شیف آن خلنگرہ۔ یعنی دا ہمو نشانک ءُ ہراڑان لوز انا تلفظ آسانی ٹی معلوم مننگ کیک۔
سٹی:۔ (Sic)
Sic لاطینی لوز اسے، ہرانا لغوی معنہ ”سٹی“ نا ءِ۔ ہراتم جملہ غاتیٹی اسہ خاص ءُ لوز اس نوشتہ کروئی تمک، تو اونا حقی یا راست مننگ کن ”قوسین“ خلسا وضاحت کروئی تمک، تاکہ خوانوک آتا شک مُر مرے۔
……
کتاب:۔ احمد، کلیم الدین، (1986ء)، ”فرہنگ اصطلاحات“، ترقی اردو بیورو، نئی دہلی
ہفتئی تلار
تاک:01
07-01 جنوری 2022ء
پنہ: 07