’’بلوچ تاریخ کی قدیم شخصیت‘‘ نا جاچ اس(1)

نت دو تا چٹ آتے کشکنگ سخت ءُ کاریم اسے، وخت وخت اس است اٹ تنیائی نا خواست ودک، ولے دا ہم راست ءِ ہراتم پوسکن آ خیال آک است انا تہٹی ترک کیرہ، تو خن تا ملنگ تون پھل آتا کچاری پاش کیک۔ پھل آتا گند کشنگ نا چس ءِ ہلنگ تون زیبا وطن نا زیبا شاد آتا بننگ نا گمان مریک۔ ملی نا بند انگا درگہ و دریشہ غاک ملنگسا کیرہ۔ دا زباد نا تالان مننگ تون تاریخ نا پٹ و پول نا سفر اٹ نوشتکار نوشت نا عشق اٹ بے سدھ مرسا تینا ویل و ڈکھ و ہر وڑ انا سختی سوری تے گیرام کیک۔ پٹ و پول ہم ’’پل صراط‘‘ نا کسر آنبار ءِ، اگہ دا ذاتی

قبائلی، تینائی گری، روایت پسندی نا خلق اٹ پاسینگا تو پٹ و پول نا زیبل تینے تینٹ پاہو ترسا خوک کیک۔ اونا کسر کٹک۔ اونا دلیل آک ایسر مریرہ۔ ہستین ترپ ہلیک ولے کسر خنپک، نوشتکار ہندا گمر اٹ مین ہلیک کہ اودے خیسن نا بیدہ بٹوک ءُ چک اس دو بس، ہراتم گمر نا ہُلی اونا ملی ٹی ددینگا تو ملی کنٹ مریک۔ است انا درگہ بند مریک۔ اگہ راست و راستکی ٹی اڑنگ اس خنے تو بے چیٹی اودے کنیک۔ گنوک آتیانبار او سرگڑدان بے وس مریک۔ راست انا لاڈی نا رند اٹ سر خلنگ دا پتی آ کسر اٹ وخت و راست انا گودی اودے کتی کیک، ولے وخت اس اوڑان مُر نرپک۔ ولے نوشتکار عشق انا آزموندہ غاتیا امنا کیک۔ پوسکن آ خیال آتا کلنگ اٹ متکن آ مڈی تا بھرم ءِ خنسا تینا شوقی آ تخلیق نا بیل اٹ گوہنگوک آ تاریخ نا کھڈ و کوڈ آتے پر کیک۔

دا خواری نا بھرم ءِ علمی بولی ٹی تاریخ نویسی پارہ۔ ہرا کہ قوم انا بنا غان اینو اسکان نا تدوک آ وخت ءِ بہادر آتا گچین آ داستان تے وطن نا کربلائی پٹ و مش تا رنگ آتے و تینا خشکاوہ ڈغار تا تہٹی ڈکوک آ خیسن نا رکھ ءِ کروک آ سیاہ ریش زوراور آتا جنگ آتا مٹ ءِ کتابی آ بولی تیٹی خوندی کرینے۔ ہندا سوب آن بدر آ قوم و وطن تیٹی تینا قومی کماش آتا کڑد ءِ پاش کے۔ اوفتا تاریخ نا جان اٹ چٹ ایتے۔ دا سوب آن ہندا خواجہ غاک ہراڑے زغم انا زور اٹ وطن نا خواجہ مسر، ہموڑے مہذب ءُ قوم اس پاننگار۔ ہموڑے تہذیب اس شون تسر۔ کاٹم کنگر، کاٹم تسر، کاٹم نا واپار کریر۔ بدر آ گام ءِ وطن آ کوزہ کروک آتا مون ءِ زغم و باپر آ توفک نا نل ءِ سینہ غاتا ڈال اٹ توریر۔ تاریخ اٹ مدام زندہ سلیسر۔

اسہ زمانہ اسے آن وطن تا داڑیل آک لٹ و پل کرسا، غریب آ وطن تا وسیلہ غاتا رند اٹ کوزہ گیری، تہذیب و ثقافت آتے لتاڑ نا گواچی کرینو۔ ہندا زوراور آک جاگہ اس تینا کلچر ءِ تینا تہذیب ءِ زور اٹ چٹی کیرہ۔ تو جاگہ اس نا کلچر و تہذیب ءِ پرغسا تینا رسم و رواج نا دستارءِ نا زی آ باریم اس جوڑ کیرہ۔ نمن مننگ نا مون اٹ نا وطن نا مش تا تلار تے نا دتر نا رنگ اٹ رنگ ایترہ، وخت اس ملی ٹی سوج چیہانٹ کیک، تہذیب و کلچر رسم و رواج زیبا غا مون ءِ بدر آ تہذیب و کلچر نا نہار انتئے شرک؟ و دا نہار نا خونی آ زیل تے توننگ کن تینا کلچر و تہذیب انتئے بے وس خننگک۔ اگہ دا راست ءِ تو ملی آن تہذیب و کلچر نا زیبائی نا رکھ ءِ است آن کشنگے، او دا راست ءِ است اٹ جاگہ تننگے کہ بھاز انگا ملک آک دا ہڑی آ خرما ءِ اونا دتری آ دنّان تے پیہن آ میڷ تے ڈلنگ آن کس بچفنگ کتنے؟ داڑے اسہ وار ولدا سوج اسے نا خڷ است ءِ بے جیرت کیک کہ مظلوم آ قوم آک تینا نزور آ نسل ءِ ظالم آ لشکر نا خلنگ پلنگ نا ویل آتیان بچفنگ کرور؟ ڈکھ آتیان پر زند ءِ وخت اس آسودہ گدریفور؟

خوشی و امن شون و شرحالی نا زند انا تغ ہر مظلوم قوم انا تاریخ آ مون ءُ لپ اسے۔ مظلوم آتیٹی باشعور آ قومک مدام تحقیق کیرہ، کہ دا ہرا مون انگا خو ئس کہ ہرا کہ ننا تاریخ ءِ مَون کرینے۔ ولے بے شعور آک وخت اس ہندا غلامی نا دَور ءِ متکن آ پوتی تا تل اٹ پٹرہ۔ تینا قوم ءِ آسودہ خننگ نا ندارہ کشی ءِ تینا ملی ٹی لار ایترہ۔ ولے زوراور آک تاریخ اٹ تینا مذہب و تینا پنی آ راج انا پن اکن بے وس ءُ قوم اسے نا خن تے لتاڑسا چنا نیاڑی تا خون آن ہم مون ءِ ہڑسپسہ۔ ہر مظلوم نا خن تیا شرحالی نا پٹی اس و با تیا تا پتی ءُ تار اس تفرہ۔ اوفتا خف اٹ صبر انا بانگ ایترہ، کہ نن نما قوم انا آخبت کن نما چنا تا شونداری کن تعلیمی ادارہ غاتا بنداو ءِ آہن و سرمٹ اٹ جوڑانن۔ ہراڑان نما بروک آ نسل اسہ باشعور ءُ قوم اس جوڑ مرو ءِ۔ ہراڑان غلامی نا چوکری ہڑدے اسٹ نا گدان اٹ ہر نن اسٹ نا خمب اٹ بے شرفی نا ظلم ءِ سگک۔ مدام غلامی نا نشئی جوڑ مریک۔ ہندا نشہ است و ملی ٹی ہندا وڑ تالان مریک کہ وار وار آ دوشہ نا کوڈ اٹ دُو دیرہ وار وار آ ڈنگ انا گواچی مریرہ، اگہ قوم انا لائخ ءُ بندغ اس ہمو ٹنگ ءِ بند کے تو دا موالیک پوسکن ءُ نشہ اسے نا رند اٹ پوسکن ءُ ٹنگ اسے نا پٹ و پول اٹ سرگڑدان مریرہ۔ وخت وخت اس قوم انا تاریخ و آسودہ انگا متبر آتا متبری بندغ ءِ فریشان کیک، بندغ سوچنگ آ بیوس مریک، کہ تینا متبر آتا کوڈ آتیان نرنگ کرون؟ بدر آتا توپ آتا با غان بچون؟ ہموتم ملی ٹی نواب گوہر خان، نورا مینگل، خان محمد و علی دوست آنبار ہزار آ شہید آک توفک و زغم اتون اوار مون آ سلوک خننگرہ۔

(برجا ءِ)